FİRARİ BİR KIZ (ABDULLAH ZÜHTÜ)
çeviri roman
Abdullah Zühtü (d. 1869 - ö. 29 Mayıs 1925)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Firârî Bir Kız romanı, Limoges'te doğan önemli Fransız gazeteci Jules Arsène Arnaud Claretie tarafından yazılan ve orijinal ismi  Une Drolesse olan 1880 tarihli eserin, devrinin mühim popüler roman çevirmeni Abdullah Zühtü tarafından yapılan tercümesi. Roman, bir popüler edebiyat ürünüdür ve yazarın pek çok tercümesinde olduğu gibi melodram türündedir. 200 sayfadan oluşan bu romanın girişinde eserin yazarı Claretie'in Académie Française üyeliğine atıf yapılır. Roman, Kasbar Matbaası tarafından basılmıştır. 

Zayıf karakterli, nemfoman ve femme fatale bir kadın olan Cecilia'ya âşık olmanın bedelini ödeyen roman kahramanı Perigueux'in hayatının takip edildiği romanda, oldukça geniş bir mekân ve ülke ağı vardır. Olaylar ağırlıklı olarak Fransa ve İngiltere eksenli gelişse de özellikle deniz yolculuğunun ve egzotik bir meslek olarak sunulan sirk hünerbazlığının anlatıldığı bölümlerde Hindistan'a dek uzanan geniş bir coğrafya takip edilir.

Roman içerisinde iki hikâyenin takip edildiği görülür. İlk hikâye başkahraman Perigueux'un, ikincisi ise onun hayatının dönüm noktası olan bir cinayetin devamında kendi kızına ulaşma serüvenin anlatımına dayanır. Perigueux, anlatının başında sirklerde yabani hayvanlarla gösteri yapan bir hünerbaz olarak sunulur. Okur, onu Mon Pezat kaptan gemisinde hayvanlarının yarattığı kargaşayı kendi canını hiçe sayarak  cesaretle alt edip takdirleri toplarken tanır. Bir demet menekşenin hatırasıyla güvendiği kaptana kendi hayatını hikâye etmeye başlayan Perigueux'un annesi kendisini doğururken ölmüş ve öksüz çocuk  San Alvare'de küçük bir kahve dükkanı işleten babası tarafından büyütülmüştür. Babasının kısıtlı imkânları ve erken ölümü nedeniyle kısa sürede mesleğini edinmek ve yoksun olduğu aile kavramını bir ordu mensubu olarak gidermek isteyen kahraman, eğitimini tamamlayarak mülazım rütbesiyle görevine başlar. Ancak garip olan yılandan  kertenkeleye, tavuktan kuş, kedi ve köpeğe ve hatta aslan, kaplan gibi doğal yırtıcıların dahi kendisine yakınlık beslemesi ve zarar vermemesi olur. Durumu fark eden öğretmenler, doktorlar ve Cezayir’de tanıştığı bir hünerbaz, onun doğal bir manyetizma etkisine sahip olduğunu belirtirler.

Kendisine Cezayirli hünerbaz tarafından yapılan teklifi reddeden Perigueux, ülkesine döndüğünde gördüğü bir çiçekçi kızın güzellik ve masumiyetinden etkilenerek onunla evlenir ve kadını rahat yaşatmak için askerliği bırakır. Hayatını kurtararak dost olduğu can arkadaşı  Française ile Cecilia'nın birlikte olduklarını öğrendikten sonra arkadaşını öldürür ve fakat mahkemede karısının ahlaksızlıkları dile getirilince ceza almadan kurtulur. Her şeye rağmen sevdiği kadını unutmak ve arkadaşını öldürdüğü için yaşadığı vicdan azabından kaçmak adına kurtardığı Hintli bir köle ile hünerbazlığa başlar. Bu sırada Cecilia, sefih bir hayata kapılır, güzelliği solar ancak Perigueux ile evliliğinden de kızı Geneviève dünyaya gelir. Kızını da kendi yoluna iletmek isteyen Cecilia'nın elinden kaçan Geneviève, tesadüflerin yardımıyla kendisini koruyacak Estradère ve Patrick ile tanışarak,  zorlu maceralar yaşar. Amacı yalnızca annesinden namusunu korumak olan Geneviève,  sonrasında babasına kavuşur. Hikâye oldukça karamsar ilerlese de ahlakın ödüllendirildiği melodram türünün bir sonucu olarak Geneviève, sevdiği Patrick ile evlenir, Cecilia aklını kaçırarak ölür ve Perigueux kızını kurtarmanın huzurunu yaşar. 

Romanın özellikle Londra ve Paris'in arka sokaklarına, suç dünyasına ve ayrıca emperyalist bir devlet olarak İngiltere'nin Hindistan ile olan münasebetine değindiği siyasi çerçeve de bu noktada dile getirilmelidir.

Yazarın biyografisi için bk. "Abdullah Zühtü". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/abdullah-zuhtu

Eserden Örnekler


“İşte görünüyorsunuz ya! Kadınlar fenalık etmek isterlerse en iyi adamları bile kendilerine şerik edebilirler” [...]

“Masum, afife bir kadın tarafından sevilenler herhalde bahtiyardırlar. Ben bunu gençlikte daima tasavvur eder, hayaliyle kendimi mesut etmeye çalışırdım. Heyhat! Hep ümitlerim boşa çıktı. Belki yekdiğerimize bir daha tesadüf edemeyiz, Kaptan! Ayrılmadan size sergüzeştimi nakledeyim” [...]

“Belki aldanıyorsunuz valideciğim… Namus uğrunda zaruret ve sefaletle çalışmayı, bir diğerinin akçesiyle yaşamaya tercih edenler umum indinde memduh olurlar” (Claretie 1890: 22, 23, 152).

Kaynakça


Claretie, Jules Arsène Arnaud;  (1890).  Firari Bir Kız, (çev. Abdullah Zühdü). İstanbul: Kasbar Matbaası.

Atıf Bilgileri


ÇETİNDAŞ, Dilek. "FİRARİ BİR KIZ (ABDULLAH ZÜHTÜ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/firari-bir-kiz-abdullah-zuhtu-tees-1970. [Erişim Tarihi: 02 Ağustos 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MATMAZEL YÜZ MİLYON (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
2 ESRÂR-I MÜDHÎŞE (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
3 MARSUEN'İN MİLYONLARI (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
4 BEŞ YÜZ BİN FRANK (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
5 MÜTEEHHİL (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
6 REHGÜZÂR-I MATBUATTA (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. M. Onur HASDEDEOĞLU
Görüntüle
7 ADELİNA'NIN ESRARI (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
8 GÜLLER DİKENLER (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. M. Onur HASDEDEOĞLU
Görüntüle
9 ŞANLI ASKER (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. M. Onur HASDEDEOĞLU
Görüntüle
10 YANDIM AMAN! [KANTOSU] (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
11 BİR GECE (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. M. Onur HASDEDEOĞLU
Görüntüle
12 LEYDİ (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
13 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
14 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
15 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
16 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
17 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
18 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
19 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
20 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
21 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
22 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle