Bâkî’nin Arapçadan mensur tarzda tercüme ettiği eseri. Fezâ’il-i Cihâd, Ahmed bin İbrahim ed-Dımaşkî’nin (ö.1411) Meşâri’u’l-eşvâk ilâ Mesâri’i’l-Uşşâk adlı kitabından Türkçeye çevrilmiştir. Arapça aslından farklı olarak Bâkî tarafından esere “cihâdın faziletleri” manasına gelen Fezâ’ilü’l-Cihâd adı verilmiştir. 22 Rebi’ü’l-Evvel 975 / 26 Eylül 1567’de tamamlanan bu mensur eser, Sokullu Mehmed Paşa’nın (ö. 1579) isteğiyle kaleme alınmış ve ona sunulmuştur. Cihadın önem ve faziletlerinden bahsederek Müslümanları kâfirlerle savaşa teşvik eden Fezâ’il-i Cihâd, bir mukaddime, 33 bâb ve bir hatimeden meydana gelir.  Bâkî, eserde Arapça olarak iktibas ettiği cihat hakkındaki ayet ve hadislerin Türkçe tercüme ve açıklamalarına da yer vermiştir. Bâkî, diğer mensur eserlerinde olduğu gibi bu eserinde de mukaddime ve hatime kısımlarını Arapça ve Farsça kelime ve terkiplerin yoğun olduğu sanatlı bir dille yazmıştır. Eserin mukaddime kısmında yer yer manzum parçalara da rastlanmaktadır.

Mukaddime ve hatime bölümleri dışarıda tutulursa asıl konunun anlatıldığı kısımda Bâkî, anlaşılması zor ve külfetli bir dil yerine sade bir Türkçe ile açık ve akıcı bir üslubu tercih etmiştir. Bu bakımdan eserde dikkati çeken en önemli hususiyetlerden birisi, kaynak metindeki dinî terimler dışında çoğu kelimenin Türkçe karşılığının verilmiş olmasıdır. Mütercim bu hususa mukaddime kısmında, eserinin herkes tarafından anlaşılması amacıyla Türkçenin “beyanı tatlı ve şeker saçan” dilini kullandığını belirterek dikkat çekmektedir (Dadaş 1995: XXXVIII-XL).

Bâkî’nin tercümesi kaynak metinle şekil ve muhteva bakımından çoğunlukla benzer olmakla birlikte onda yer yer ilave ve özetleme gibi değişiklikler de göze çarpmaktadır. Ayrıca Bâkî, ayet ve hadisleri kaynak metne göre daha geniş bir şekilde açıklamış ve onları tarihî örneklerle de zenginleştirmeye çalışmıştır. İki eser arasındaki en büyük farklılık ise mukaddime bölümünde görülmektedir. Bâkî, mukaddime kısmını kaynak metinden daha uzun tutmuş; ayrıca bu bölümü Meşâri’u’l-eşvâk’ın aksine manzum-mensur karışık bir tarzda kaleme almıştır (Dadaş 1995: XXXIX-XL).

Köprülü, İslam edebiyatlarında güzel örneklerine rastlanan bu türden eserler arasında Fezâ’il-i Cihâd’ın mühim bir yeri olduğunu söyleyerek eserin tercümesinin de tam zamanında yapıldığını belirtir. Ayrıca o, Bâkî’nin bu tercümesiyle güzel ve sade Türkçenin ilk örneklerini vermede oldukça başarılı olduğu düşüncesindedir (1993: 251). Söz konusu eserin, döneminde özellikle askeri kışlalarda çokça okunduğu da dile getirilmiştir (İpekten 2010: 38). Kütüphanelerde pek çok yazması bulunan eserin müellif hattı nüshasının Fatih Millet Kütüphanesinde (Ali Emiri, Şeriyye, 1286) bulunduğuna işaret edilmiştir (Ergun thsz: 712; Çavuşoğlu 1991: 540; Çavuşoğlu 2001: 12). Bu nedenle de belirtilen nüshayı müellif hattı olarak kabul eden Cevdet Dadaş, doktora tezini sadece bu nüshayı temel alarak hazırlamıştır (1995). Mücahit Kaçar da Fezâ’il-i Cihâd’ın mukaddime kısmındaki Kanuni Sultan Süleyman’ın Sigetvâr Kalesi’nin fethini anlatan bölüm üzerine bir makale yayımlamıştır (2015: 27-46). Kaçar bu çalışmasında ayrıca, Fatih Millet Kütüphanesindeki yazmanın sonunda yer alan ve onun Bâkî’nin eliyle yazıldığını belirten telif kaydının eserin diğer nüshalarında da bulunduğunu dile getirerek zikredilen nüshanın müellif hattı olduğu konusundaki çıkarımın yanlışlığına dikkati çekmiştir (2015: 29).

Mütercimin biyografisi için bk. “Bâkî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/baki