FETİH-NÂME-İ RODOS (SÂLİH ÇELEBİ)
Osmanlı tarihi
Sâlih Çelebi, Celâl-zâde (d. 910/1504-5-ö. 973/1565)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Celâl-zâde Sâlih Çelebi’nin Kanunî döneminde yapılan Rodos’un fethini anlatan manzum-mensur eseri. Fetih-nâme-i Rodos’un müstakil bir eser olarak kaleme alındığı düşünülüyordu. Ancak müellif ve eserleri üzerine yapılan son çalışma ışığında Rodos Fethi’nin Celâl-zâde Sâlih Çelebi’nin Kanunî’nin cülusundan itibaren dokuz yıl boyunca çeşitli vaka ve fetihlerin anlatıldığı Tarih-i Sultan Süleyman diğer ismiyle Süleyman-nâme olarak bilinen eserinin bir bölümü olduğu kesinlik kazanmıştır (Topal 2008: 49). Tarih-i Sultan Süleyman’da Fetih-nâme-i Rodos yedi destan/başlık altında oldukça uzun ele alınmıştır. Rodos’un fethinin anlatıldığı bölümün sonunda Târih-i Manzûm-ı Feth-i Rodos ismiyle otuz dört mısralık şiirde fetih tarihi düşülmüştür.

Fetih-nâme-i Rodos, Türkçe yazılan tarihî bir eser olmasına rağmen Farsça, Arapça kelime ve uzun terkiplerden oluşan ağır dile sahiptir. Hz. Süleyman ile kıyaslanarak Kanunî Sultan Süleyman’a övgü dolu ifadelerden oluşan eserde fetih sırasında yaşanılanlar da abartılı bir üslupla iktibas ve tevriye sanatları gerçekleştirilerek anlatılmaktadır.

Fetih-nâme-i Rodos’un Viyana’da ve Türkiye’de toplam dört nüshası bulunmaktadır. Viyana nüshasının Türkiye’deki nüshalarla karşılaştırıldığında benzerliği olmadığı Rodos’un fethi hakkında özet bilgiler ihtiva ettiği tespit edilmiştir. Dolayısıyla Rodos’un fethi ve mezkûr eser hakkında yapılan çalışmada İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi ile Süleymaniye Kütüphanesi ve Topkapı Sarayı Müzesi’nde yer alan nüshalar incelenmiştir (Topal, 2008: 49-50). 2008 yılında Seyit Ali Topal tarafından doktora çalışması ile Türkçeye kazandırılmıştır.

Yazarın biyografisi için bk. “Sâlih Çelebi, Celâl-zâde. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü.http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sâlih-çelebi-celâl-zâde

Eserden Örnekler


Bu dâsitân Kal‘a-i Rodos üstine dağ sürilüp bu esnâda vâlî-i vilâyet-i Türkmân olan Şehsuvâroğlu'nun darbet-i tîğile te’dîb olunduğın beyân ider. [57a] Şübhe yokdur ki her emr-i sa‘b ve kâr-ı müşkilün husûl-i âdîsinde sehriyârân-ı dil âgâhun ki kalb-i rûşinâları hemvâre mehbit-ı ilhâmât-ı gaybiyyedür, hüsn-i tedbîr ve rây-ı rûşenleri mefâtîh-i ekâlîd-i müşkilât ve masâbîh-i deyâcîr-i mu‘dalât olmağın delîl-i kâfî ve vesîle-i vâfîdür. Buna binâ’en çün hazret-i Hudâvendigâr-ı gerdûn-iktidâr rây-ı âlem-ârâsında hendekün vech-i meşrûh üzre kemâl-i metânet ve şu‘ûbetin müşâhede eyledi.

Târîh-i Manzûm-ı Feth-i Rodos:

Şükr ü minnet cenâb-ı Hakka hezâr

Güldi gül gibi yine dâr ü diyâr


Bu şitâ faslı içre indi şitâb

İrdi vakt-i rebî‘-i âlem-tâb


Ya‘nî şâhun kudûmı vird-i kadem

Oldı sahn-ı zamâna bâg-ı İrem (Topal 2008: 172).

Kaynakça


İnalcık, Halil (2003). Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300–1600). Çev: Ruşen Sezer. İstanbul: YKY.

Levend, Agâh Sırrı (1956). Gazavatnâmeler ve Mihaloglu Ali Bey’in Gazavatnâmesi. Ankara: TTK Yay.

Topal Seyid Ali (2008). Celalzade Salih Çelebi’nin Tarih-i Sultan Süleyman İsimli Eseri. Doktora Tezi. Ankara:  Ankara Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


NALÇACIGİL ÇOPUR, Emel. "FETİH-NÂME-İ RODOS (SÂLİH ÇELEBİ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/fetih-name-i-rodos-salih-celebi. [Erişim Tarihi: 22 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (SÂLİH ÇELEBİ) Sâlih Çelebi, Celâl-zâde Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
2 LEYLÂ VÜ MECNÛN (SÂLİH ÇELEBİ) Sâlih Çelebi, Celâl-zâde Prof. Dr. Rıfat Kütük
Görüntüle
3 CÂMİ'Ü'L-HİKÂYÂT VE LÂMİ'Ü'R-RİVÂYÂT/ CEVÂMİ'Ü'L-HİKÂYÂT VE LEVÂMİ'Ü'R-RİVÂYÂT TERCÜMESİ Sâlih Çelebi, Celâl-zâde Prof. Dr. Tuncay Bülbül
Görüntüle
4 TÂRİH-İ SULTÂN SÜLEYMÂN (CELÂL-ZÂDE SÂLİH ÇELEBİ) Celâl-zâde Sâlih Çelebî Dr. SONAY ÜNAL
Görüntüle
5 TÂRİH-İ ÜNGÜRÜS (CELÂL-ZÂDE SÂLİH ÇELEBİ) Sâlih Çelebi, Celâl-zâde Dr. Öğr. Üyesi Emel NALÇACIGİL ÇOPUR
Görüntüle
6 TÂRİH-İ FETH-İ BUDİN (SÂLİH ÇELEBİ) Sâlih Çelebi, Celâl-zâde Dr. Öğr. Üyesi Emel NALÇACIGİL ÇOPUR
Görüntüle
7 TÂRÎH-İ MISR-I CEDÎD (SÂLİH ÇELEBİ) Sâlih Çelebi, Celâl-zâde Prof. Dr. Tuncay Bülbül
Görüntüle
8 MÜNŞE’ÂT (CELAL-ZÂDE SÂLİH ÇELEBİ) Sâlih Çelebi, Celâl-zâde Prof. Dr. Rıfat Kütük
Görüntüle
9 MENÂKIB-I BEHMEN ŞÂH VE FÎRÛZ ŞÂH/ KISSA-İ FÎRÛZ ŞÂH TERCÜMESİ (SÂLİH ÇELEBİ) Sâlih Çelebi, Celâl-zâde Dr. Öğr. Üyesi Neslihan Polat Aktaş
Görüntüle
10 MOHAÇ-NÂME (SÂLİH ÇELEBİ) Sâlih Çelebi, Celâl-zâde Dr. Öğr. Üyesi Emel NALÇACIGİL ÇOPUR
Görüntüle
11 RİSÂLE-İ SANAYÎ'-İ Şİ'RİYYE (CELAL-ZÂDE SÂLİH ÇELEBİ) Sâlih Çelebi, Celalzade Prof. Dr. Ersen ERSOY
Görüntüle
12 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
13 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
14 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
15 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
16 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
17 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
18 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
19 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
20 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
21 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle