- Yazar Biyografisi (TEİS)
Sâlih Çelebi, Celâl-zâde - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi Emel NALÇACIGİL ÇOPUR
- Eser Yazılış Tarihi:1511
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Gazavatname
- Yayın Tarihi:21/03/2022
FETİH-NÂME-İ RODOS (SÂLİH ÇELEBİ)
Osmanlı tarihiSâlih Çelebi, Celâl-zâde (d. 910/1504-5-ö. 973/1565)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Celâl-zâde Sâlih Çelebi’nin Kanunî döneminde yapılan Rodos’un fethini anlatan manzum-mensur eseri. Fetih-nâme-i Rodos’un müstakil bir eser olarak kaleme alındığı düşünülüyordu. Ancak müellif ve eserleri üzerine yapılan son çalışma ışığında Rodos Fethi’nin Celâl-zâde Sâlih Çelebi’nin Kanunî’nin cülusundan itibaren dokuz yıl boyunca çeşitli vaka ve fetihlerin anlatıldığı Tarih-i Sultan Süleyman diğer ismiyle Süleyman-nâme olarak bilinen eserinin bir bölümü olduğu kesinlik kazanmıştır (Topal 2008: 49). Tarih-i Sultan Süleyman’da Fetih-nâme-i Rodos yedi destan/başlık altında oldukça uzun ele alınmıştır. Rodos’un fethinin anlatıldığı bölümün sonunda Târih-i Manzûm-ı Feth-i Rodos ismiyle otuz dört mısralık şiirde fetih tarihi düşülmüştür.
Fetih-nâme-i Rodos, Türkçe yazılan tarihî bir eser olmasına rağmen Farsça, Arapça kelime ve uzun terkiplerden oluşan ağır dile sahiptir. Hz. Süleyman ile kıyaslanarak Kanunî Sultan Süleyman’a övgü dolu ifadelerden oluşan eserde fetih sırasında yaşanılanlar da abartılı bir üslupla iktibas ve tevriye sanatları gerçekleştirilerek anlatılmaktadır.
Fetih-nâme-i Rodos’un Viyana’da ve Türkiye’de toplam dört nüshası bulunmaktadır. Viyana nüshasının Türkiye’deki nüshalarla karşılaştırıldığında benzerliği olmadığı Rodos’un fethi hakkında özet bilgiler ihtiva ettiği tespit edilmiştir. Dolayısıyla Rodos’un fethi ve mezkûr eser hakkında yapılan çalışmada İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi ile Süleymaniye Kütüphanesi ve Topkapı Sarayı Müzesi’nde yer alan nüshalar incelenmiştir (Topal, 2008: 49-50). 2008 yılında Seyit Ali Topal tarafından doktora çalışması ile Türkçeye kazandırılmıştır.
Yazarın biyografisi için bk. “Sâlih Çelebi, Celâl-zâde. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. ” http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sâlih-çelebi-celâl-zâde
Eserden Örnekler
Bu dâsitân Kal‘a-i Rodos üstine dağ sürilüp bu esnâda vâlî-i vilâyet-i Türkmân olan Şehsuvâroğlu'nun darbet-i tîğile te’dîb olunduğın beyân ider. [57a] Şübhe yokdur ki her emr-i sa‘b ve kâr-ı müşkilün husûl-i âdîsinde sehriyârân-ı dil âgâhun ki kalb-i rûşinâları hemvâre mehbit-ı ilhâmât-ı gaybiyyedür, hüsn-i tedbîr ve rây-ı rûşenleri mefâtîh-i ekâlîd-i müşkilât ve masâbîh-i deyâcîr-i mu‘dalât olmağın delîl-i kâfî ve vesîle-i vâfîdür. Buna binâ’en çün hazret-i Hudâvendigâr-ı gerdûn-iktidâr rây-ı âlem-ârâsında hendekün vech-i meşrûh üzre kemâl-i metânet ve şu‘ûbetin müşâhede eyledi.
Târîh-i Manzûm-ı Feth-i Rodos:
Şükr ü minnet cenâb-ı Hakka hezâr
Güldi gül gibi yine dâr ü diyâr
Bu şitâ faslı içre indi şitâb
İrdi vakt-i rebî‘-i âlem-tâb
Ya‘nî şâhun kudûmı vird-i kadem
Oldı sahn-ı zamâna bâg-ı İrem (Topal 2008: 172).
Kaynakça
İnalcık, Halil (2003). Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300–1600). Çev: Ruşen Sezer. İstanbul: YKY.
Levend, Agâh Sırrı (1956). Gazavatnâmeler ve Mihaloglu Ali Bey’in Gazavatnâmesi. Ankara: TTK Yay.
Topal Seyid Ali (2008). Celalzade Salih Çelebi’nin Tarih-i Sultan Süleyman İsimli Eseri. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (SÂLİH ÇELEBİ) | Sâlih Çelebi, Celâl-zâde | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
2 | LEYLÂ VÜ MECNÛN (SÂLİH ÇELEBİ) | Sâlih Çelebi, Celâl-zâde | Prof. Dr. Rıfat Kütük |
Görüntüle | ||
3 | CÂMİ'Ü'L-HİKÂYÂT VE LÂMİ'Ü'R-RİVÂYÂT/ CEVÂMİ'Ü'L-HİKÂYÂT VE LEVÂMİ'Ü'R-RİVÂYÂT TERCÜMESİ | Sâlih Çelebi, Celâl-zâde | Prof. Dr. Tuncay Bülbül |
Görüntüle | ||
4 | TÂRİH-İ SULTÂN SÜLEYMÂN (CELÂL-ZÂDE SÂLİH ÇELEBİ) | Celâl-zâde Sâlih Çelebî | Dr. SONAY ÜNAL |
Görüntüle | ||
5 | TÂRİH-İ ÜNGÜRÜS (CELÂL-ZÂDE SÂLİH ÇELEBİ) | Sâlih Çelebi, Celâl-zâde | Dr. Öğr. Üyesi Emel NALÇACIGİL ÇOPUR |
Görüntüle | ||
6 | TÂRİH-İ FETH-İ BUDİN (SÂLİH ÇELEBİ) | Sâlih Çelebi, Celâl-zâde | Dr. Öğr. Üyesi Emel NALÇACIGİL ÇOPUR |
Görüntüle | ||
7 | TÂRÎH-İ MISR-I CEDÎD (SÂLİH ÇELEBİ) | Sâlih Çelebi, Celâl-zâde | Prof. Dr. Tuncay Bülbül |
Görüntüle | ||
8 | MÜNŞE’ÂT (CELAL-ZÂDE SÂLİH ÇELEBİ) | Sâlih Çelebi, Celâl-zâde | Prof. Dr. Rıfat Kütük |
Görüntüle | ||
9 | MENÂKIB-I BEHMEN ŞÂH VE FÎRÛZ ŞÂH/ KISSA-İ FÎRÛZ ŞÂH TERCÜMESİ (SÂLİH ÇELEBİ) | Sâlih Çelebi, Celâl-zâde | Dr. Öğr. Üyesi Neslihan Polat Aktaş |
Görüntüle | ||
10 | MOHAÇ-NÂME (SÂLİH ÇELEBİ) | Sâlih Çelebi, Celâl-zâde | Dr. Öğr. Üyesi Emel NALÇACIGİL ÇOPUR |
Görüntüle | ||
11 | RİSÂLE-İ SANAYÎ'-İ Şİ'RİYYE (CELAL-ZÂDE SÂLİH ÇELEBİ) | Sâlih Çelebi, Celalzade | Prof. Dr. Ersen ERSOY |
Görüntüle | ||
12 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
13 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
14 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
15 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
16 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
17 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
18 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
19 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
20 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
21 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |