- Yazar Biyografisi (TEİS)
Nişânî, Koca Nişancı/Celâl-zâde/ Nişancı Mustafa Bey b. Tosyalı Kadı Celâl Efendi/Mustafa Çelebi - Madde Yazarı: Araş. Gör. Sevgi Kübra Akdemirel
- Eser Yazılış Tarihi:?/?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Gazavatname
- Yayın Tarihi:29/01/2022
FETİH-NÂME-i RODOS/ FETİH-NÂME-İ CEZÎRE-İ RODOS (NİŞÂNÎ)
fetih-nâmeNişânî, Koca Nişancı/Celâl-zâde/ Nişancı Mustafa Bey b. Tosyalı Kadı Celâl Efendi/Mustafa Çelebi (d. 895/896?/1490/1491? - ö. 975/1567)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Celâl-zâde Mustafa tarafından telif edilen ve Fetihnâme-i Rodos veya Fetihnâme-i Cezîre-i Rodos gibi adlarla anılan fetih-nâme içerikli eser. Kanuni Sultan Süleyman’ın 1522 yılındaki Rodos Seferi’ni konu edinen eser, müellifin kaleme aldığı Tabakâtü’l-Memâlik ve Derecâtü’l-Mesâlik’in Rodos bölümünün özeti şeklindedir. Yazım şeklindeki sadelik ve bozuk ifadeler sebebiyle de söz konusu eserin müsvedde metni olması muhtemeldir. Bu mensur eserinde Celâl-zâde, sefer sebebi, yapılan hazırlıklar, donanmanın harekete geçmesi, padişahın Rodos’a hareket etmesi, muhasara esnasında alınan diğer yerlerin fethi, Dulkadirli Ali Bey’in isyanı, Rodos Adası ve Kalesini tasviri, kuşatma esnasında şehit düşen askerlerin tavsifi ve Rodos’un fethine düşülen tarihler hususunda toplam 108 beyitlik manzumelere yer vermiştir. Celâl-zâde’nin üst düzey devlet adamı olarak sefere iştirak etmesi, ordunun komuta kademesiyle yakın temasının bulunması ve muhtevasının önemli bir kısmının bizzat kendi gözlemlerine dayanması sebebiyle eser, söz konusu sefere dair diğer kaynaklarda rastlanmayan bilgileri ihtiva etmektedir (Demirtaş 2009: XXXIV, Yıldız 2016: 103,108).
Eserin yedi nüshası bulunmaktadır. Bu nüshalar dil, üslup ve anlatım tarzı bakımından iki gruba ayrılabilir. Müellifin sefer esnasında veya seferin hemen akabinde sade bir dille kaleme aldığı düşünülen nüshalar birinci grubu; Tabakatü’l-Memâlik ve Derecâtü’l-Mesâlik adlı eserinde Rodos'un fethini konu alan 51a-81b varakları arasındaki kısım ile aynı olan nüshalar ise ikinci grubu teşkil etmektedir. Bu beş nüshadan dördü İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi TY nu: 501, 833, 2599 ve 2628’de, bir nüsha da Millet Kütüphanesi Ali Emirî nu: 289’da kayıtlıdır. Söz konusu nüshalar 1966 yılında Zeki Atçeken tarafından mezuniyet tezi olarak hazırlanmıştır. Müellifin eseri Tabakatü’l-Memâlik ve Derecâtü’l-Mesâlik’in Rodos fethini konu alan kısmıyla aynı olan ikinci grup nüshaların biri Hacı Selim Ağa Kütüphanesi nu: 757’de, diğeri ise Nuruosmaniye Kütüphanesi nu: 3170’te kayıtlıdır (Demirtaş 2009: XXXII, Yıldız 2016: 108-109).
Şairin biyografisi için bk. "Nişânî, Koca Nişancı/Celâl-zâde/ Nişancı Mustafa Bey b. Tosyalı Kadı Celâl Efendi/Mustafa Çelebi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nisani-koca-nisanci-celalzade-nisanci
Eserden Örnekler
“Nişânî bast edüp ferş-i rivâyet
Sefer ahvâlini eyle hikâyet
Kalem çek safha-i devr-i zemâne
Ola ‘ibret gören sâhib-i kırâne” (Atçeken 1966: XIII-XIV)
“imdi zamân-ı sa‘âdetlerinde Hazret-i Süleymân hazretleri rahmetullâhi aleyh asker-i islâm ile gazâ murâd idüp târîh-i mezbûrda Rodos kal‘asının feth-i nusret ve teshîr-i hidâyet fetih-nâme-i Sultân Süleymân’dır, sene 928 Recebü’l-ferd fî yevm 18” (Atçeken 1966: 1)
Kaynakça
Atçeken, Zeki (1966). Fetih-nâme-i Rodos. Mezuniyet Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Demirtaş, Funda (2009). Celâl-zâde Mustafa Çelebi, Tabakâtü'l-Memâlik ve Derecâtü'l-Mesâlik. Doktora Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
Yıldız, Murat (2016). “Celalzâde Mustafa Çelebi’nin Rodos Fetihnâmesi’ndeki Manzumeler Hakkında Bir Değerlendirme”. Turkish Studies 11/6: 103-132.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | TERCÜME-İ Mİ'RÂCU'N-NÜBÜVVE FÎ MEDÂRİCİ'L-FÜTÜVVE (NİŞÂNÎ) | Nişânî, Koca Nişancı/Celâl-zâde/ Nişancı Mustafa Bey b. Tosyalı Kadı Celâl Efendi/Mustafa Çelebi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
2 | TABAKÂTÜ’L-MEMÂLİK VE DERECÂTÜ’L-MESÂLİK (NİŞÂNÎ) | Nişânî, Koca Nişancı/Celâl-zâde/Nişancı Mustafa Bey b. Tosyalı Kadı Celâl Efendi/Mustafa Çelebi | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
3 | CEVÂHİRÜ'L-AHBÂR FÎ HASÂİLİ'L-AHYÂR (NİŞÂNÎ) | Nişânî, Koca Nişancı/Celâl-zâde/ Nişancı Mustafa Bey b. Tosyalı Kadı Celâl Efendi/Mustafa Çelebi | Dr. Duygu KAYALIK ŞAHİN |
Görüntüle | ||
4 | MOHAÇ-NÂME (NİŞÂNÎ) | Nişânî, Koca Nişancı/Celâl-zâde/ Nişancı Mustafa Bey b. Tosyalı Kadı Celâl Efendi/Mustafa Çelebi | Araş. Gör. Sevgi Kübra Akdemirel |
Görüntüle | ||
5 | FETİH-NÂME-İ KARABOĞDAN (NİŞÂNÎ) | Nişânî, Koca Nişancı/Celâl-zâde/ Nişancı Mustafa Bey b. Tosyalı Kadı Celâl Efendi/Mustafa Çelebi | Dr. Öğr. Üyesi Emel NALÇACIGİL ÇOPUR |
Görüntüle | ||
6 | SELİMNÂME/ MEÂSİR-İ SELİM HÂNÎ (NİŞÂNÎ) | Nişânî, Koca Nişancı/Celâl-zâde/ Nişancı Mustafa Bey b. Tosyalı Kadı Celâl Efendi/Mustafa Çelebi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
7 | TÂRİH-İ KAL’A-İ İSTANBUL VE MA’BED-İ AYASOFYA (NİŞÂNÎ) | Nişânî, Koca Nişancı/Celâl-zâde/Nişancı Mustafa Bey b. Tosyalı Kadı Celâl Efendi/Mustafa Çelebi | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
8 | MENSUR ŞEHNÂME (NİŞÂNÎ) | Nişânî, Koca Nişancı/Celâl-zâde/Nişancı Mustafa Bey b. Tosyalı Kadı Celâl Efendi/Mustafa Çelebi | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
9 | HEDİYETÜ'L-MÜ'MİNÎN (NİŞÂNÎ) | Nişânî, Koca Nişancı/Celâl-zâde/ Nişancı Mustafa Bey b. Tosyalı Kadı Celâl Efendi/Mustafa Çelebi | Dr. Öğr. Üyesi Rabia Doğru |
Görüntüle | ||
10 | MEVÂHİBÜ’L-HALLAK FÎ MERATİBİ'L-AHLÂK (NİŞÂNÎ) | Koca Nişancızâde Celâlzâde Tevkii Mustafa Çelebi Efendi (ö. 975/1567) | Doç. Dr. Nuran ÇETİN |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
12 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
13 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
14 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
15 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
16 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
17 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
18 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
19 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
20 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |