Tosyalı Kadı Celâleddin’in en büyük oğlu olan ve Koca Nişancı lakabıyla tanınan Osmanlı bürokratlarından Celâl-zâde Mustafa Çelebi’nin Tabakâtü'l-Memâlik-ve-Derecâtü'l-Mesâlik isimli eserinde 1538 yılında yapılan Karaboğdan Seferi’nin anlatıldığı bölüm. Daha sonraki tarih çalışmalarına kaynaklık teşkil eden mezkûr eser, 1555 yılına kadar Kanunî Sultan Süleyman döneminde yaşanan olayları ihtiva etmektedir.

Eser, Osmanlı Devleti’nin coğrafya ve tarihinin yazılmasının gelecek kuşaklara karşı büyük bir sorumluluk olduğu düşüncesiyle kaleme alınmıştır. Tabakâtü'l-Memâlik-ve-Derecâtü'l-Mesâlik, otuz tabaka ve üç yüz yetmiş beş derece üzerine tertip olunmuştur. Eserde memâlik ve mesâlik kitaplarının şemasına uygun bir fihrist de bulunmaktadır. Fetih-nâme-i Karaboğdan, özellikle seferde yapılan divan ve geçit törenlerinin adeta kelimelerle resmedildiği tasvirleri içermesi ve Celâl-zâde Mustafa Çelebi’nin bürokrat kimliğinden dolayı Osmanlı ordusu ve onun işleyişi hakkında çok önemli bilgiler de veren önemli bir tarih kitabıdır.

Tabakâtü’l Memâlik’in başında fihristte zikredilen, yirmi dokuz tabakayı içeren cildin yakın döneme kadar görülmediği iddia edilmekteydi (Kumru 2014: 208). Ancak eser üzerine yapılan son dönem çalışmalarında Tabakâtü’l-Memâlik’in bir bütün olarak birbirine uyan on yedi nüshasının ve bunların muhtelif bölümlerinden oluşan beş tane de eksik nüshasının olduğu tespit edilmiştir. Fetihnâme-i Karaboğdan ise Tabakât için metin neşrinde temel alınan İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi’nde yer almaktadır. Eserin Süleymaniye Kütüphanesi Ayasofya Koleksiyonu ile Esat Efendi Koleksiyonu’nda iki nüshası da bulunmaktadır (Afyoncu 2003: 128, Demirtaş 2009: XXXVI, LIV). 

Fetih-nâme-i Karaboğdan'ı da içeren Tabakâtü'l-Memâlik-ve-Derecâtü'l-Mesâlik üzerine Funda Demirtaş tarafından doktora tezi hazırlanmış (2009),  tıpkıbasımı ise Petra Kappert tarafından yapılmıştır (1981). 

Yazarın biyografisi için bk. “Nişânî, Koca Nişancı/Celâl-zâde/Nişancı Mustafa Bey b. Tosyalı Kadı Celâl Efendi /Mustafa Bey”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü.  http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nisani-koca-nisanci-celalzade-nisanci