Nâbî’nin Kamaniçe zaferini anlattığı eseri. 1672 yılında IV. Mehmed’in Lehistan’a (Polonya) yaptığı seferi bütün ayrıntıları ile anlatan Fetih-nâme-i Kamaniçe, Nâbî'nin kaleme aldığı ilk eser olma özelliğine sahiptir. Nâbî, bu sefere Musahip Mustafa Paşa’nın divan kâtibi olarak katılmış ve seferin sonunda Kamaniçe’nin fethi üzerine iki de tarih manzumesi yazmıştır. Bu manzumelerden ilki çok beğenilmiş ve son beyti de kalenin kapısına işlenmiştir. Nâbî bu manzumesini Fetih-nâme-i Kamaniçe'ye de almıştır. Şairin Kamaniçe'nin fethiyle ilgili manzumelerini beğenen Musahip Mustafa Paşa, ondan bir de fetih-nâme yazmasını istemiştir.  Mustafa Paşa'nın isteği üzerine Nâbî'nin yazdığı bu eseri, padişah IV. Mehmed de çok beğenmiş ve şaire bir samur kürk hediye etmiştir (Yüksel 1997: 39). Türkiye’deki farklı el yazması kütüphanelerinde Fetih-nâme-i Kamaniçe'nin yirmi dokuz nüshası tespit edilmiştir (Yalçınkaya 2012).

Nâbî nazım ve nesir sahasında eser vermenin zor olduğunu ancak ilme sahip kalemlerin bunu başaracağını belirttikten sonra, devrin padişahı IV. Mehmed’i ve sırasıyla veziriazam Ahmed Paşa, ile Musahip Mustafa Paşa’yı över. Ardından Lehistan’a sefere karar verildiğinden ve kendisinin de Musahip Mustafa Paşa’nın divan kâtibi olarak bu sefere katılacağından bahseder. Nâbî eserini her ne kadar belli başlıklarla bölümlere ayırmamış olsa da, olaylara ve anlatıma göre şu bölümlerden bahsedilebilir: 1.Mukaddime, 2.Muharebenin sebepleri, 3.Ordu-yı hümâyun’un hareketi, 4.Savaşın başlaması, 5.Ordu-yı hümâyun’un dönüşü. 

Eser, Nâbî’nin nesir sahasındaki ustalığını, farklı üslupları bir arada kullanma becerisini göstermesi ve bir fetih hadisesini süslü nesirle yazması bakımlarından da edebiyat tarihinde önemli bir yere sahiptir. Fetih-nâme-i Kamaniçe her ne kadar mensur bir eser olsa da Nâbî konunun akışına uygun biçimde manzum parçalara da yer vermiştir. Eserdeki manzumelerin bir Farsçadır. Manzum parçalar dil olarak mensur bölümlere oranla daha sadedir. Bu eseriyle üne kavuşan Nâbî, artık tarih düşürmede aranan biri hâline gelmiştir. Birçok devlet büyüğü ve yakın çevresi kendisine değişik olaylarla ilgili tarih düşürmesi talebinde bulunmuş ve ünü gün geçtikçe artmıştır. Meşhur Sûr-nâme'sini de bu vesileyle kaleme almıştır.

Eser üzerine bir yüksek lisans tezi yapılmıştır (Yüksel 1997). Şerife Yalçınkaya yirmi dokuz nüshasını tespit ettiği Fetih-nâme-i Kamaniçe'nin dört nüshasını esas alarak karşılaştırmalı metnini hazırlamış ve ayrıntılı bir incelemeyle birlikte eseri yayımlamıştır (Yalçınkaya 2012).

Şairin biyografisi için bk. “Nâbî, Yûsuf Nâbi Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nabi-yusuf-nabi-efendi