16. yy. Osmanlı şair ve yazarlarından Harîrî Abdülcelil Efendi’nin tarih içerikli eseri. Sefer-i Pulya veya Gazâ'-i Körfös olarak zikredilen Pulya Deniz Seferi için kaptan-ı derya Barbaros Hayreddin Paşa ile Lütfî Paşa’nın serdarlığında donanma-i hümâyûn İstanbul’dan yola çıkmış, kara ordusu da bizzat Kanunî Sultan Süleyman’ın liderliğinde 1537 senesinin Mayıs ayında hareket etmişti. İşte Harîrî’nin Ferahat-nâme’si Osmanlı kaynaklarında Korfa, Körfüz, Körfez; İtalyancada ise Korfu (Corfu) şeklinde geçen ve kötü hava koşulları sebebiyle neticeye ulaşmamış bu Körfös seferi ile ilgilidir.

Hâlihazırda tek yazma nüshası bulunan eserin hamdele ve salvele bölümünü ihtiva eden ilk yaprağının eksik olduğunu kaydeden Parmaksızoğlu makalesinde şu bilgilere yer vermiştir: 2a yaprağı ile devam eden eser müellifin dünyaya gözlerini açtığı Kastamonu’dan ayrılıp İstanbul’a varmasından sonra Galata’ya gitmesiyle başlamaktadır; İstanbul’un tarihî semtlerinden Galata, Kasım Paşa, Okmeydanı, Sütlüce, Kağıthane gibi ilçelerin o tarihteki durumu, donanma-i hümâyûnun Körfös seferine tertip edilmesi, mühimmat ve malzemelerin gemilere bindirilmesi, sefere iştirak eden beylerin, subaşıların, sipahilerin, Lütfî Paşa’nın padişahla vedalaşmaları akabinde donanmaya girmeleri, İstanbul’dan hareketle Gelibolu’ya varışları, Gelibolu’dan hareketleri, Lütfî Paşa’nın İtalya’nın Pulya (Puglia) bölgesinde aldığı hisarlar ve elde ettiği ganimetler eserin içeriğini teşkil etmektedir (1982: 63-64). Özetle eserin içeriği müellifin İstanbul’a ayak bastığı andan itibaren tanıklık ettiği genel durum ve bilhassa kaynaklarda Sefer-i Pulya veya Gazâ-i Körfös olarak da aktarılan kendisinin de katıldığı İtalya Seferi’ne diğer bir değişle Korfu Kuşatması’na dair tuttuğu notlardan ibarettir. Yazarın Kanunî Sultan Süleyman’ın emriyle düzenlenen söz konusu sefere bizzat katılması eserin değerini arttırmaktadır.

Harîrî Abdülcelil Efendi’nin Ferahat-nâme’si Osmanlı Devleti’nin İtalya’nın Pulya (Puglia) bölgesine yaptığı deniz seferi ve öncesi ile ilgili dönemin tarihî olaylarına ışık tutan özgün bilgiler içermesi açısından son derece önem arz eden orijinal bir kaynak niteliğine sahiptir. Bu özelliğine ilave olarak zaman zaman anlaşılması güç ibareler zaman zaman kendi tabîliği içerisinde Farsça, Arapça sözcüklerden dönemin dil ve üslup mükemmelliğine uygun bir şekilde istifade edildiği görülmektedir. Harîrî, manzum-mensur olarak kaleme aldığı bu eserinde kimi zaman içinde bulunulan duruma kimi zaman hitap edilen kimseye uygun düşecek minvalde her beyti tarihî ve muammalı öğeler içeren son derece sanatlı ve muhayyel kasidelere de yer vermiştir. Eserde atasözü, ayet ve hadislerin yanı sıra metin içerisinde hem Arapça hem de Farsça cümle ve şiirlerle karşılaşmak da mümkündür. Ferahat-nâme’nin, Kastamonu Halk Kütüphanesi’ne Numaniye Medresesi’nden intikal eden ve 1507/1 numarada kayıtlı nüshası üzerine ilk çalışma İsmail Parmaksızoğlu tarafından yapılmış ve makale olarak yayımlanmıştır (1982). Söz konusu yazma nüsha Murat Akgün tarafından yüksek lisans tezi olarak da çalışılmıştır (2008).

Yazarın biyografisi için bk. “Harîrî, Abdü’l-celîl Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hariri-abdulcelil-efendi