- Yazar Biyografisi (TEİS)
Nevâlî/ Nasûh, Nasûhî Efendi - Madde Yazarı: Dr. Bilal Güzel
- Eser Yazılış Tarihi:?/?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Tercüme
- Türü/Formu:Diğer
- Yayın Tarihi:29/08/2022
FERAH-NÂME-İ AHLÂK-I NEVÂLÎ (NEVÂLÎ)
ahlâk kitabıNevâlî/ Nasûh, Nasûhî Efendi (d. ?/? - ö. 8 Cemâziyelevvel 1003/19 Ocak 1595)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Nevâlî’nin İmam Gazâlî (ö.1111)’nin Kîmyâ-yı Saâdet isimli eserinin dört bölümüne yaptığı tercüme. Eser kütüphane kayıtlarında Ferah-nâme, Ferruh-nâme isimleri ile kayıtlıdır. Eserin Atıf Efendi nüshasın başında eserin ismi “Kitâb-ı Ferah-nâme Hâce-i Sultân Nevâlî” ismiyle kayıtlıdır. Aynı nüshanın başında eserin III. Murad (ö. 1595) için telif edildiği kayıtlıdır. Atıf Efendi nüshasına göre Ferah-nâme bir mukaddime ve “bâb” adı verilen on altı bölümden meydana gelmiştir. Mukaddime bölümünde sonra İskender-i Zülkarneyn’in zuhurunu anlatan kısa bir bölüme yer verilmiştir.
Eserin bölümlerinde sırası ile şu konulara yer verilmiştir: Birinci bâbda iman, ihlas ve dua, ikinci bâbda emanet, diyanet ve iffet, üçüncü bâbda haya ve edep, dördüncü bâbda rıza ve tevekkül, beşinci bâbda sabr u sebat, altıncı bâbda uluvv-i himmet ve cehd-i azimet, yedinci bâbda şükr-i nimet, sekizinci bâbda seha, dokuzuncu bâbda adl ve nasafetin faziletleri, onuncu bâbda ceza-yı amel be-tarik-i mükafat, on birinci bâbda af ve mağfiretin faziletleri, on ikinci bâbda hilm, rıfk, hüsn, hulk, merhamet, şefkat, on üçüncü bâbda ehl-i evzâr u âzâr ve def-i şirzime-i eşrâr, on dördüncü bâbda sohbet-i ahyâr u tevazu, on beşinci bâbda âdâb-ı vüzerâ ve küttâb u irsâl rüsül-i resâil, onaltıncı bâbda vücûb-i meşveret. Eserde bâblardan sonra “tekemmülen” başlığı ile yeniden İskender-i Zülkarneyn konusuna değinilmiştir.
Mensur olarak kaleme alınan eserde manzum kısımlara da yer verilmiştir. Eserde yer yer secili bir anlatım kullanılsa da dili döneminin nesir üslubuna göre daha sadedir. Ferah-nâme-Ahlâk-ı Nevâlî’nin çeşitli yazma eser kütüphanelerinde sekiz nüshası bulunmaktadır.
Yazarın biyografisi için bk. “Nevâlî, Nasûh, Nasûhî Efendi”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nevali-nasuh-nasuhi-efendi
Eserden Örnekler
Horasan mülkünde bir düşmen-i kavî Pâdişâh-ı Heyâtile kasdına müteveccih ü müteaddi oldı. Bu dahi leşker-i azîm terîb idüp anun define mübâşir ü mütesaddi oldı. Erkân-ı devlet Şâh-ı Heyâtla âkıbet endişlik(?) mülahazasına fikr-i bâtıl ve re’y-i âtıla teşebbüs idüp düşmen tarafına Güzâf(?)-nâmeler yazup ihlâs u ihtisâs lafın urdılar. Düşmen-i mülk bu muâmeleden mesrûr u mahzûz oldı ve cemî-i mekâtibi bir harîtaya koyup ve mühürleyüp hazinesinde mahfûz kıldı. İttifâken kazâyı gör ki vakt-i masâffda Melik-i Hatâyile gâlib ü mansûr ve düşmen münhazim ü makhûr oldı. Ve hazîne-i düşmen silk-i melik-i Hatâyile münhazır oldı. Ve ol harîta ki anda kendünün erkân-ı devletinin mekâtibini mahfûz u münzabit idi. Ol haritayı aynı ile buldı ve içinde ne var idügüni ferâset ile bildi (Ferah-nâme, Atıf Efendi, vr. 108a).
Kaynakça
Nevâlî. Furuhnâme-Ahlak-ı Nevâlî. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi. Atıf Efendi, nr. 34 Atf 2220.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
| # | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | AHLÂK-I MUHSİNÎ TERCÜMESİ (NEVÂLÎ/NASÛH) | Nevâlî/ Nasûh, Nasûhî Efendi | Doç. Dr. Fatih Koyuncu |
Görüntüle | ||
| 2 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
| 3 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
| 4 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
| 5 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
| 6 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
| 7 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
| 8 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
| 9 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
| 10 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
| 11 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |