Hatîboğlu Muhammed’in yüz hadis ile yüz hikâyeyi Arapçadan nazmen tercüme ettiği eser. Hatîboğlu, Ferah-nâme'yi ilk olarak Bahru’l-Hakâyık’tan yaklaşık 15 yıl sonra 829/1426 yılında kaleme alarak II. Murâd’a sunmuştur. Ancak daha sonra II. Murâd’la ilgili kısımları değiştirerek eseri 830/1427 yılında Karamanoğlu İbrâhîm Bey’e, ardından da 838/1435 yılında yine ilgili bölümleri değiştirerek Candaroğlu İsfendiyâr Bey’e sunmuştur. Metnin 8 nüshası tespit edilmiştir. 

Ferah-nâme, nüshalara göre farklılık göstermekle beraber, 6091 beyitten müteşekkil olup mesnevi nazım şekliyle kaleme alınmıştır. Metinde “mef’ûlü fâ’ilâtü mefâ’îlü fâ’ilün” kalıbıyla yazılmış bir naat dışında aruzun “fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün” kalıbı kullanılmıştır. Dinî-didaktik mahiyetteki metin, müellifin “Yüz hikâyet yüz hadîsdür bu haber/Okuyan kişi göre kıla nazar” (Zümrütler 1994: VII) ifadesine göre, yüz hadisi ve bu hadislerle alakalı yüz hikayeyi muhtevidir. Eserin ilk bölümünde sözün öneminden bahisle Allah adıyla söze başlamanın ve Peygamber sözünün önemi anlatılmaktadır. Bu bölümün ardından naat ve münacat bölümleri gelmektedir (Coşan 2008’den akt. Çavuşoğlu 2014: 7-8). Ardından Sultan Murâd ile İbrâhîm Paşa ve Beylerbeyi Hamza Bey’in övüldüğü kasideler gelmektedir. “Der-Na’t-ı Sânî fî-İbtidâ-i Kitâb” başlığıyla yine Hz. Peygamber övülerek eserin asıl konusuna geçilmektedir. Manzumede alışılagelen mesnevi tertibinden farklı olarak naatın münacattan önce gelmesine sebep olarak, eserin esas muhteviyatının hadislerle alakalı oluşu gösterilebilir (Zümrütler 1994: VII). Mesnevide Arapça bir hadis ve onun manzum tercümesinden sonra, bu tercümenin izahına uygun bir hikâye anlatılmaktadır. Bu usul ile ele alınan yüz hadis ve yüz hikâyenin ardından eserin telif tarihinin belirtildiği 46 beyitlik hâtime ve dua bölümüyle mesnevi son bulmaktadır. Hâtimede müellif, eserini hayır dua beklentisi ve okuyanların istifadesi için kaleme aldığını dile getirmektedir (Coşan 2008’den akt. Çavuşoğlu 2014: 8-9).

Manzum yüz hadis tercümesi türünde yazılan Ferah-nâme’nin her bölümünde hadislerin daha iyi kavranabilmesi için anlatılan hikâyeler Kur’ân-ı Kerîm, İslam büyüklerinin hayatları, tarihî olaylar ve sosyal hayattan alınmış örneklerle desteklenmiştir. Manzumede Allah’tan gelene rıza, ana-babaya iyilik, cehennem korkusu, güzel huyun önemi, haset, kibir, hayır söylemek veya susmak, içkinin haram oluşu, kabir azabı, merhamet gibi konular ele alınmıştır (Yeniterzi 2007: 441-442). Her bölümün sonunda Hatîboğlu, kendine hitaben nasihatlerde bulunmuştur. Müellif böyle yaparak tevazu gösterse de bundaki amaç okuyucunun ders çıkarmasıdır (Zümrütler 1994: V). Ferahn-âme, didaktik mahiyette yazılan eserlerin genelinde olduğu gibi sanat kaygısı güdülmeden açık ve anlaşılır bir dille kaleme alınmıştır. Bu mesnevi, eski Anadolu Türkçesi özelliklerini barındırmasının yanı sıra Anadolu’nun din ve kültür tarihini yansıtması açısından da önemlidir (Coşan 2008’den akt. Çavuşoğlu 2014: 9).

Ferah-nâme üzerine üç doktora (Coşan 1965; Öztürk 1984; Şahin 1993), bir de yüksek lisans (Zümrütler 1994) tezi hazırlanmıştır.

Şairin biyografisi için bk. "Hatîboğlu, Muhammed". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hatiboglu-mdbir