Mehmet Celal’in manzum Osmanlı tarihi. Şairin bu türdeki eserlerinin üçüncüsüdür. Eserde Fatih Sultan Mehmet dönemi ve İstanbul’un fethi anlatılır. Mesnevi nazım şekliyle yazılan kısımların sonuna gazel, kıtʻa, murabbaʻ, gibi farklı nazım şekilleriyle yazılan şiirler ilave edilmiştir.

32 sayfadan oluşan eser, mukaddimeyle birlikte toplam 11 bölümdür. Mukaddime bölümünde şair, şiirlerin herbirinin beş altı günde yazıldığını, maksadının her bir sultandan bir vakʻa tasvir etmek olduğunu söyler (Andı 1995: 60). Eserin ilk bölümünden itibaren Fatih Sultan Mehmet’in üstün kişisel özellikleri, Osmanlı askerinin kahramanlığından söz edilir. Bununla birlikte İstanbul’un fethi için yapılan hazırlıklar ve fetih süreci ayrıntılı bir şekilde anlatılır. Ayrıca manzumelerde Akşemseddin, Hz. Muhammed, İskender, Halid b. Velid gibi dinî ve tarihî şahsiyetlere; Çamlıca, Alemdağ, Ceneviz, Çin, Haliç, Mekke gibi mekânlara yer verilir. Mehmet Celal, son bölümde bir sonraki eserinin Yavuz Sultan Selim ile ilgili olacağını söyler ve eseri bitirir.

Eserin dilindeki akıcılık dikkat çekicidir. Destansı bir anlatımının olması bu durumu destekler niteliktedir. Manzumelerde ahenge dikkat edilmiş, bu durum kafiye çeşitliliği ve redifle sağlanmıştır. Aruzun kullanımında çok bariz hatalar yapılmamış, mesnevide “müfteʻilün müfteʻilün fâʻilün” kalıbı tercih edilirken diğer nazım şekillerinde farklı kalıplar kullanılmıştır.

Eser, 1308/1891 yılında Kasbar Matbaası’nda basılmıştır. İ.B.B. Atatürk Kitaplığı Sayısal Arşiv ve e-Kaynaklarında Bel_Osm_K.03657 demirbaş numarasıyla kayıtlıdır. Mehmet Arslan’ın yazdığı “Mehmet Celâl’in Manzum Târihleri”  eserle ilgili yapılan en önemli çalışmadır.

Şairin biyografisi için bk. “Mehmet Celal”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mehmet-celal