- Yazar Biyografisi (TEİS)
Nev'î, Yahyâ - Madde Yazarı: Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
- Eser Yazılış Tarihi:?/?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:30/09/2022
FASLUN FÎ FAZÎLETİ’L-‘IŞK (NEV’Î)
aşkla ilgili tasavvufi mahiyette eserNev'î, Yahyâ (d. 940/1533-34 - ö. 1007/1599)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Nev’î tarafından aşkın vasıflarına dair yazılan manzum ve mensur karışık eser. Osmanlı biyografik kaynaklarında Nev’î’nin bu risalesi hakkında herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak Nev’î’nin diğer eserlerinin yer aldığı yazmalarda bu metnin de bulunması, eser içindeki manzum parçalardan bir kısmının Nev’î’nin neşredilen Dîvân’ında yer alması ve eserin sonunda yer alan kıtada Nev’î’nin ismini zikretmesi bu eserin ona ait olduğunu göstermektedir.
Aşkın özellikleri ve aşk sebebiyle âşıkların çektiği sıkıntıların ele alındığı (Diriöz 1977: 91) yedi varaklık bu risaleye, Molla Lutfî (ö. 899/1495)’ye nazire olduğu düşünülen dört beyitlik bir şiirle giriş yapılmıştır. Devamında aşkın akılla kavranamayacak bir duygu olduğu vurgulanarak bazı mutasavvıf ve şeyhlere ait aşk tanımları verilmiştir. Eser genel olarak mensur şekilde yazılsa da aralarda Arapça ve Türkçe gazel, rubai, mesnevi ve kıta nazım şekliyle yazılan manzum parçalar da bulunmaktadır. Nev’î kendisine ait şiirleri “li-münşihi” başlığıyla vermiştir. Mensur kısımlarda “hikâye” ve “latife” başlıklı, aşka dair anlatılar yer almaktadır. Hadislerden ve Arapça veciz ifadelerden verilen örneklerin bazıları “terceme” başlığıyla Türkçeye çevrilmiştir. Eserde yer yer secili bir anlatıma başvurulsa da genel olarak dili sade ve anlaşılırdır.
Nev’î’nin bu eseri üzerinde bir yüksek lisans çalışmasının (Köse 2001) yapıldığı bazı kaynaklarda kayıtlıdır (Sefercioğlu 2007: 53). Ancak kütüphane kataloglarında yapılan taramalarda bu çalışmanın künye bilgisine dahi ulaşılamamıştır. Eserin tespit edilen 4 nüshası şunlardır: İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler, nekty03953; Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi Koleksiyonu 2839; Hasan Hüsnü Paşa Koleksiyonu 000796; Ankara Milli Kütüphane Yazmaları, 06 Mil Yz A 8283.
Yazarın biyografisi için bk. “Nev'î, Yahyâ”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nevi-yahya
Eserden Örnekler
‘Işkun yine sâzını çalayın mı ne dersin
‘Âlemlere âvâze salayın mı ne dersin
‘Işkun yine mâzîlerin ey hâce idüp kâl
Mihnet sebakın senden alayın mı ne dersin
Efendi gözüm yaşını bahr eyledi firkat
Deryâ-yı gam-ı ‘ışka talayın mı ne dersin
Dildâr ile ‘azm-i sefer itdi dil ü cânum
Ben firkat ile bunda kalayın mı ne dersin
[…]
Bu fasıl ‘aşkun medh u zevki ve tiryâk u semmi beyânındaur. ‘Aşkı medh iden ‘âkıllar ve zemm iden gâfillerdir. ‘Aşk bir fazîletdür ki gabîleri zekî vü dânâ ve sabîleri bâlig u şinâs ve za’îfleri şecî’ ve tüvânâ kılur (Nev'î. Nevâ-yı 'Uşşâk. Ankara Milli Kütüphane Yazmaları. 06 Mil Yz A 8283. 17b, 22a).
Kaynakça
Diriöz, Meserret (1977). “Nev’î". Türkoloji Dergisi 7: 83-102.
Karahan, Abdülkadir (1977). "Nev'î". Türk Ansiklopedisi. C. XXV. İstanbul: MEB Yay. 214-215.
Karahan, Abdülkadir (1997). "Nev'î". İslâm Ansiklopedisi. C. IX. İstanbul: MEB Yay. 224-226.
Köse, Semra (2001). Nev’î’nin Nevâ-yı Uşşâk, Tercüme-i Hadîs-i Erbaîn ve Faslün fî Fazîleti’l-Işk Adlı Eserleri. Yüksek lisans tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Mazıoğlu, Hasibe (2004). “Nev’î’nin Hayatı ve Kişiliği”. Journal of Turkish Studies 28 (1): 137-167.
Nev'î. Nevâ-yı 'Uşşâk. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler, nekty 03953. 125b-132a vr.
Nev'î. Nevâ-yı 'Uşşâk. Ankara Milli Kütüphane Yazmaları, 06 Mil Yz A 8283. 17a-23b vr.
Nev'î. Nevâ-yı 'Uşşâk. Süleymaniye Kütüphanesi, Hasan Hüsnü Paşa Koleksiyonu 000796. 27a-34a vr.
Nev'î. Nevâ-yı 'Uşşâk fi't-tazarru' ve'l-iştiyâk. Süleymaniye Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi Koleksiyonu 2839. 2a-7b vr.
Sefercioğlu, Mustafa Nejat (2007). “Nev’î”. İslâm Ansiklopedisi. C. 33. İstanbul: TDV Yay. 52-54.
Sever, Ali (2018). “Malkaralı Şair Nev‘î’nin Manzum Kırk Hadis Tercümesinin Neşri ve Tahlili”. Tasavvur Tekirdağ İlahiyat Dergisi 4 (1): 219-256.
Tulum, Mertol ve Ali Tanyeri (hzl.) (1977). Nev'î Divanı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (NEV'Î) | Nev’î, Yahyâ | Tuba Durmuş |
Görüntüle | ||
2 | TERCÜME-İ HADÎS-İ ERBAÎN (NEV'Î) | Nev'î, Yahyâ | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
3 | HASB-İ HÂL (NEV'Î) | Nev’î, Yahyâ | Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya |
Görüntüle | ||
4 | GÜL-İ SAD-BERG (NEV'Î) | Nev’î, Yahyâ | Prof. Dr. İbrahim Çetin DERDİYOK |
Görüntüle | ||
5 | TERCÜME-İ MÜNŞEÂT-I HÂCE-İ CİHÂN (NEV’Î) | Nev'î, Yahyâ | Doç. Dr. Hasan Gültekin |
Görüntüle | ||
6 | NETÂYİCÜ'L-FÜNÛN ve MEHÂSİNÜ'L-MÜTÛN (NEV'Î) | Nev’î, Yahyâ | Araş. Gör. Burhan Can |
Görüntüle | ||
7 | RİSÂLE-İ NEVÂ-YI ‘UŞŞÂK (NEV’Î) | NEV’Î, Yahyâ | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
8 | FEZÂ'İLÜ'L-VÜZERÂ VE HASÂİLÜ'L-ÜMERÂ (NEV’Î) | Nev'î Yahyâ | Doç. Dr. Fatih Koyuncu |
Görüntüle | ||
9 | RİSÂLE-İ ŞİKÂYET-İ RÛZİGÂR (NEV’Î) | Nev'î, Yahyâ | Dr. MEHMET AKİF YALÇINKAYA |
Görüntüle | ||
10 | SİNAN PAŞA’YA MEKTUP (NEV'Î) | Nev’î, Yahyâ | Dr. Bilal Güzel |
Görüntüle | ||
11 | GEVHER-İ RÂZ (NEV’Î) | Nev'î, Yahyâ | Dr. Bilal Güzel |
Görüntüle | ||
12 | LEYLÂ VÜ MECNÛN (NEV’Î) | Nev'î, Yahyâ | Dr. Öğr. Üyesi Munise KOÇ |
Görüntüle | ||
13 | TERCEME-İ KISSA-İ HIZR U MÛSÂ (NEV'Î) | Nev'î, Yahyâ | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
14 | MÜNÂZARA-İ TÛTÎ VÜ ZÂG (NEV’Î) | Nev'î, Yahyâ | Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya |
Görüntüle | ||
15 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
16 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
17 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
18 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
19 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
20 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
21 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
22 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
23 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
24 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |