FASLUN FÎ FAZÎLETİ’L-‘IŞK (NEV’Î)
aşkla ilgili tasavvufi mahiyette eser
Nev'î, Yahyâ (d. 940/1533-34 - ö. 1007/1599)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Nev’î tarafından aşkın vasıflarına dair yazılan manzum ve mensur karışık eser. Osmanlı biyografik kaynaklarında Nev’î’nin bu risalesi hakkında herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak Nev’î’nin diğer eserlerinin yer aldığı yazmalarda bu metnin de bulunması, eser içindeki manzum parçalardan bir kısmının Nev’î’nin neşredilen Dîvân’ında yer alması ve eserin sonunda yer alan kıtada Nev’î’nin ismini zikretmesi bu eserin ona ait olduğunu göstermektedir.

Aşkın özellikleri ve aşk sebebiyle âşıkların çektiği sıkıntıların ele alındığı (Diriöz 1977: 91) yedi varaklık bu risaleye, Molla Lutfî (ö. 899/1495)’ye nazire olduğu düşünülen dört beyitlik bir şiirle giriş yapılmıştır. Devamında aşkın akılla kavranamayacak bir duygu olduğu vurgulanarak bazı mutasavvıf ve şeyhlere ait aşk tanımları verilmiştir. Eser genel olarak mensur şekilde yazılsa da aralarda Arapça ve Türkçe gazel, rubai, mesnevi ve kıta nazım şekliyle yazılan manzum parçalar da bulunmaktadır. Nev’î kendisine ait şiirleri “li-münşihi” başlığıyla vermiştir. Mensur kısımlarda “hikâye” ve “latife” başlıklı, aşka dair anlatılar yer almaktadır. Hadislerden ve Arapça veciz ifadelerden verilen örneklerin bazıları “terceme” başlığıyla Türkçeye çevrilmiştir. Eserde yer yer secili bir anlatıma başvurulsa da genel olarak dili sade ve anlaşılırdır.

Nev’î’nin bu eseri üzerinde bir yüksek lisans çalışmasının (Köse 2001) yapıldığı bazı kaynaklarda kayıtlıdır (Sefercioğlu 2007: 53). Ancak kütüphane kataloglarında yapılan taramalarda bu çalışmanın künye bilgisine dahi ulaşılamamıştır. Eserin tespit edilen 4 nüshası şunlardır: İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler, nekty03953; Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi Koleksiyonu 2839; Hasan Hüsnü Paşa Koleksiyonu 000796; Ankara Milli Kütüphane Yazmaları, 06 Mil Yz A 8283.

Yazarın biyografisi için bk. “Nev'î, Yahyâ”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nevi-yahya 

Eserden Örnekler


‘Işkun yine sâzını çalayın mı ne dersin

‘Âlemlere âvâze salayın mı ne dersin


‘Işkun yine mâzîlerin ey hâce idüp kâl

Mihnet sebakın senden alayın mı ne dersin


Efendi gözüm yaşını bahr eyledi firkat

Deryâ-yı gam-ı ‘ışka talayın mı ne dersin


Dildâr ile ‘azm-i sefer itdi dil ü cânum

Ben firkat ile bunda kalayın mı ne dersin

[…]

Bu fasıl ‘aşkun medh u zevki ve tiryâk u semmi beyânındaur. ‘Aşkı medh iden ‘âkıllar ve zemm iden gâfillerdir. ‘Aşk bir fazîletdür ki gabîleri zekî vü dânâ ve sabîleri bâlig u şinâs ve za’îfleri şecî’ ve tüvânâ kılur (Nev'î. Nevâ-yı 'Uşşâk. Ankara Milli Kütüphane Yazmaları. 06 Mil Yz A 8283. 17b, 22a).

Kaynakça


Diriöz, Meserret (1977). “Nev’î". Türkoloji Dergisi 7: 83-102.

Karahan, Abdülkadir (1977). "Nev'î". Türk Ansiklopedisi. C. XXV. İstanbul: MEB Yay. 214-215.

Karahan, Abdülkadir (1997). "Nev'î". İslâm Ansiklopedisi. C. IX. İstanbul: MEB Yay. 224-226.

Köse, Semra (2001). Nev’î’nin Nevâ-yı Uşşâk, Tercüme-i Hadîs-i Erbaîn ve Faslün fî Fazîleti’l-Işk Adlı Eserleri. Yüksek lisans tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.

Mazıoğlu, Hasibe (2004). “Nev’î’nin Hayatı ve Kişiliği”. Journal of Turkish Studies 28 (1): 137-167.

Nev'î. Nevâ-yı 'Uşşâk. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler, nekty 03953. 125b-132a vr.

Nev'î. Nevâ-yı 'Uşşâk. Ankara Milli Kütüphane Yazmaları, 06 Mil Yz A 8283. 17a-23b vr.

Nev'î. Nevâ-yı 'Uşşâk. Süleymaniye Kütüphanesi, Hasan Hüsnü Paşa Koleksiyonu 000796. 27a-34a vr.

Nev'î. Nevâ-yı 'Uşşâk fi't-tazarru' ve'l-iştiyâk. Süleymaniye Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi Koleksiyonu 2839. 2a-7b vr.

Sefercioğlu, Mustafa Nejat (2007). “Nev’î”. İslâm Ansiklopedisi. C. 33. İstanbul: TDV Yay. 52-54.

Sever, Ali (2018). “Malkaralı Şair Nev‘î’nin Manzum Kırk Hadis Tercümesinin Neşri ve Tahlili”. Tasavvur Tekirdağ İlahiyat Dergisi 4 (1): 219-256.

Tulum, Mertol ve Ali Tanyeri (hzl.) (1977). Nev'î Divanı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay.

Atıf Bilgileri


KILIÇ, MUSTAFA. "FASLUN FÎ FAZÎLETİ’L-‘IŞK (NEV’Î)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/faslun-fi-fazileti-l-isk-nev-i. [Erişim Tarihi: 22 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (NEV'Î) Nev’î, Yahyâ Tuba Durmuş
Görüntüle
2 TERCÜME-İ HADÎS-İ ERBAÎN (NEV'Î) Nev'î, Yahyâ Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
3 HASB-İ HÂL (NEV'Î) Nev’î, Yahyâ Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya
Görüntüle
4 GÜL-İ SAD-BERG (NEV'Î) Nev’î, Yahyâ Prof. Dr. İbrahim Çetin DERDİYOK
Görüntüle
5 TERCÜME-İ MÜNŞEÂT-I HÂCE-İ CİHÂN (NEV’Î) Nev'î, Yahyâ Doç. Dr. Hasan Gültekin
Görüntüle
6 NETÂYİCÜ'L-FÜNÛN ve MEHÂSİNÜ'L-MÜTÛN (NEV'Î) Nev’î, Yahyâ Araş. Gör. Burhan Can
Görüntüle
7 RİSÂLE-İ NEVÂ-YI ‘UŞŞÂK (NEV’Î) NEV’Î, Yahyâ Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
8 FEZÂ'İLÜ'L-VÜZERÂ VE HASÂİLÜ'L-ÜMERÂ (NEV’Î) Nev'î Yahyâ Doç. Dr. Fatih Koyuncu
Görüntüle
9 RİSÂLE-İ ŞİKÂYET-İ RÛZİGÂR (NEV’Î) Nev'î, Yahyâ Dr. MEHMET AKİF YALÇINKAYA
Görüntüle
10 SİNAN PAŞA’YA MEKTUP (NEV'Î) Nev’î, Yahyâ Dr. Bilal Güzel
Görüntüle
11 GEVHER-İ RÂZ (NEV’Î) Nev'î, Yahyâ Dr. Bilal Güzel
Görüntüle
12 LEYLÂ VÜ MECNÛN (NEV’Î) Nev'î, Yahyâ Dr. Öğr. Üyesi Munise KOÇ
Görüntüle
13 TERCEME-İ KISSA-İ HIZR U MÛSÂ (NEV'Î) Nev'î, Yahyâ Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
14 MÜNÂZARA-İ TÛTÎ VÜ ZÂG (NEV’Î) Nev'î, Yahyâ Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya
Görüntüle
15 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
16 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
17 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
18 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
19 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
20 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
21 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
22 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
23 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
24 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle