FARSÇA DÎVÂNÇE (AYNÎ)
şiirler
Aynî, Antepli (d. 1180/1766 - ö. 1253/1837)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Aynî'nin Farsça şiirlerinde oluşan eser. Aynî'nin Farsça Divançe'si,, toplam 444 beyitten oluşmaktadır. Eserde; 4 kaside, 32 gazel, 2 tahmis, 2 kıt'a ve 1 matla yer almaktadır.

Birinci kaside Şevket-i Buhariye nazire olarak ve Sultan Mahmud övgüsündedir. İkinci kaside Sait Paşa’nın 1252 yılında Sultan Mahmud’a damat olması münasebetiyledir. Üçüncüsü Sabık Bağdat valisi Davud Paşa’nın oğlunun 1249 yılında yapılan sünnet düğünü için yazılmış sûriyyedir. Sonuncusu Sultan Mahmud övgüsünde bir mehdiyedir ve  sefir-i İran Hudadat Han’ın bir kasidesine naziredir. Divançe'de bulunan 32 gazelden 15’i naziredir. Bunlar Şevket-i Buharî’ye (6), Bîdil’e (4),  Saib-i Tebrizî’ye (3), İsmet-i Buharî’ye (1), Hoca Neşet’e (1)'dir. Gazellerden ikincisi Selâm, Bîdil ve Pertev’e,  23'üncüsü Bîdil ve Şevket-i Buharî’ye naziredir. Nazire gazellerin başlıklarında Osmanlı şairlerinden Hoca Neşet ve Pertev’in adları geçmektedir.  Tahmislerden birincisi Şeyh Halit’in bir gazelinedir ki mutarraf tahmis şeklindedir. İkincisi Yavuz Sultan Selim’in bir gazelinin matlaını tahmis şeklindedir. 

Aynî’nin Farsça şiirlerinin çoğu Şevket’e naziredir. Bu Farsça şiirlerde nazire anlayışının değiştiği göze çarpar. Nazire olması için gerekli şartları vezin, kafiye, redif ve konu birliği gibi nedenler sayılabilirken Aynî’nin Farsça şiirlerinde nazire yazıldığı belirtilen şiirle nazire şiir arasındaki tek bağlantı vezin ve redif birliğidir. Hatta Aynî ikinci gazelinin son beytinde Selâm, Bîdil ve Pertev ile aynı gazele nazire yazdıkları ve “çiğ tanesi için” ahbâb olduklarını belirtir. Burada “çiğ tanesi” ifadesiyle nazire yazmış olabilecekleri şiirden başka değeri çok az olan ve küçük bir etkiyle de kayboluveren değersiz maddeyi ima etmektedir.

Kendisini Nakşî ve Celvetî ilân eden Antepli Aynî, Mevlana ve Mevleviliğe duyduğu sevgi ile Mevlevilikte karar kılmış olmalıdır. Mevlevi çevrelerden özellikle Şeyh Gâlib ve Pertev’e yakın olması nedeniyle Farsça şiir söyleyen son dönem şairleri arasından önemli bir yere sahiptir.  

Divançe, 1258/1842 yılında basılan Ayni Külliyatı'nın 38-65. sayfaları arasında yer almaktadır. Aynî'nin Farsça Divançesi yayınlanmıştır (Aksoyak 2016).  

Şairin biyografisi için bk. "Aynî, Antepli". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğühttp://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ayni-antepli 


Eserden Örnekler



Kaynakça


Aksoyak, İ. Hakkı(1990). Aynî Dîvânı. AÜ. DTCF. Lisans Tezi. BT. 976 Ede. Ankara.

Aksoyak, İ. Hakkı (2016). "Antepli Aynî’nin Farsça Dîvânı". Hikmet-  Akademik Edebiyat Dergisi [ Journal of Academic Literature ] Prof. Dr. Mine Mengi Özel Sayısı - Yıl 2. Sayı 5. 2016.343-443.

Arslan, Mehmet (1996). “Yeniçeriliğin Kaldırılmasına Dair Edebî Bir Metin: Aynî’nin Manzum Nusretnamesi”. Türklük Bilimi Araştırmaları, 13-56.

Arslan, Mehmet (2004). Antepli Aynî Divanıİstanbul. Kitapevi Yayınları.

Divan-ı Aynî. Millet Kütüphanesi. Manzum. 309.

Dîvân-ı Belâgat-unvân-ı Aynî (1258). İstanbul.



Atıf Bilgileri


Aksoyak, ismail. "FARSÇA DÎVÂNÇE (AYNÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/farsca-divance-ayni. [Erişim Tarihi: 27 Nisan 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 TÜRKÇE DÎVÂN (AYNÎ) Aynî, Antepli ismail Aksoyak
Görüntüle
2 NUSRET-NÂME (AYNÎ) Aynî, Antepli Dr. Öğr. Üyesi Şermin BAKA TELLİ
Görüntüle
3 SÂKİ-NÂME (AYNÎ) Aynî, Antepli Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz
Görüntüle
4 NAZMÜ’L-CEVÂHİR (AYNÎ) Aynî, Antepli Araş. Gör. Kübra KACAR ALTIN
Görüntüle
5 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
6 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
7 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
8 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
9 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
10 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
11 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
12 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
13 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
14 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle