FARSÇA DÎVÂN (YENİŞEHİRLİ AVNÎ)
şiirler
Avnî, Yenişehirli (d. 1242/1826 - ö. 1301/1883)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Yenişehirli Avnî Bey’in (1826-1827) Farsça şiirlerini ihtiva eden eseri.  Avnî Bey’in Farsça Dîvân'ı; 12 kaside, 5 musammat, 12 mesnevi, 65 gazel, 14 kıt‘a, 17 nazım, 26 rubai, 18 matla‘, 21 müfred ve 1 mısra‘, toplam olarak 1598 beyitten oluşmaktadır.

Avni Bey’in kasidelerinden 4 tanesi naattır. Bu naatlardan biri Nevres Efendi’ye (ö. 1761) nazire olup, yüzyıllarca sevilerek yer verilen ünlü şîniyye kasideleri arasında yerini almıştır. Bu kasidelerden ikisi Hz. Ali ve Hz. Hüseyin’in övgüsü hakkındadır. Şems-i Tebrîzî hakkında bir methiye, Sultan Abdülaziz’in övgüsüne dair eksik bir kaside, Neşîde başlıklı 2 kaside, Latife başlıklı bir kaside ve Bağdad müftüsünün hicvi hakkında bir kasidenin de yer aldığı eserde, eksik olanlar hariç tutulursa, şairin kasideleri 19 ila 97 beyit arasında değişse de mahlasına iki kez yer vermiştir. Onun gazellerinden biri de Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî’nin (ö. 1826) bir gazeline naziredir. Avni Bey’in 5 musammatından biri muhammes, ikisi tahmis, iki tanesi de terkîb-benddir. Tahmislerden birinde İranlı şair Şems-i Mağribî (ö. 1406), diğerinde ise  Nevres Efendi’nin (ö. 1761) gazeli tahmis edilmiştir. Terkîb-bendlerden birincisi, Muhteşem-i Kâşânî’nin (ö. 1587) ünlü mersiyesine nazire olup Kerbelâ olayından bahseden 12 bendlik bir manzumedir. İkinci terkîb-bend ise babası Ebubekir Paşa’nın ölümü üzerinedir.  Avnî Bey’in 8 ile 56 beyit arasında çeşitli uzunluklarda değişen mesnevileri hikâye, ibadet, tabiatçıların ilzâmı, Mevlânâ’dan istimdad, nasihat, vasiyet, mutaassıpları kötüleme, inkârcılara hitap gibi konuları içermektedir. Şairin 2 ila 5 beyit hacminde 14 adet Farsça kıt’ası vardır. Avnî Bey bu kıt’alardan birinde mahlasına da yer vermiştir. Bu kıt’alar doğum tarihi, tercüme ve hiciv gibi konulardadır. Kıt’aların bir kısmında başlık da vardır. Şairin bir kıt‘ası ise Türkçe-Farsça mülemmadır. 17 adet nazım felsefi, tasavvufi ve hikemî konuları içermektedir. Bu nazımlardan biri de Niyâzî-i Mısrî’nin (ö. 1604) Türkçe bir gazeline naziredir. Avnî Bey 26 Farsça rubai söylemiştir. Bunlardan 2’si müstezad, biri de şeyhi Nazîf Dede’nin doğum tarihi hakkındadır.  Avnî Bey’in Farsça divanında 18 matla‘, 21 müfred ve 1 mısra‘ da yer almaktadır. 

Yenişehirli Avni Bey'in Farsça Divan'ı Mehmet Atalay tarafından yararlanmıştır (Atalay 2005).

Şairin biyografisi için bk. "Avnî, Yenişehirli". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/avni-yenisehirli

Eserden Örnekler



Kaynakça


Atalay, Mehmet (hzl.) (2005).Yenişehirli Avni Bey, Farsça Divan. Ankara: Aktif Yayınevi.

Besîm, Üstâd-ı Suhan Hazret-i Avnî Bey Efendi, Süleymaniye Kütüphanesi, Yazma Bağışlar, no. 4356/2, s. 1-55.

Özgül, M. Kayahan (1990). Yenişehirli Avnî. Ankara.

Turan, Lokman (1998). Yenişehirli Avnî Bey Divanı’nın Tahlili (Tenkitli Metin) Ercümen-i Şu’arâ ve Batı Tesirinde Gelişen Türk Edebiyatına Geçiş. Doktora tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.



Atıf Bilgileri


atalay, mehmet. "FARSÇA DÎVÂN (YENİŞEHİRLİ AVNÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/farsca-divan-yenisehirli-avni. [Erişim Tarihi: 05 Temmuz 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 TÜRKÇE DÎVÂN (AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Prof. Dr. Lokman Turan
Görüntüle
2 ÂTEŞ-GEDE (AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Prof. Dr. Lokman Turan
Görüntüle
3 MİR’ÂT-I CÜNÛN (AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Doç. Dr. abdulkadir erkal
Görüntüle
4 ÂB-NÂME (YENİŞEHİRLİ AVNİ BEY) Yenişehirli Avni Bey, Hüseyin Prof. Dr. Orhan Kemal Tavukçu
Görüntüle
5 NİHÂN-I KAZÂ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Yenişehirli Avnî Bey Akın ZENGİN
Görüntüle
6 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
7 MESNEVÎ TERCÜMESİ (AVNÎ) Avnî, Yenişehirli ( Dr. LATİFE ÖZCAN
Görüntüle
8 SİRÂC-I GAYB (ÂBİD) Âbid, Zeynelâbidîn Dr. Öğr. Üyesi Musa Tozlu
Görüntüle
9 TERCÜME VE ŞERH-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ÂBİDİN PAŞA) Âbidin Paşa Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Doç. Dr. Hamza KOÇ
Görüntüle
10 DÎVÂN (ÂCİZ) Âciz, Mehemmed Helife ismail Aksoyak
Görüntüle
11 DÎVÂN (CEVDET) Cevdet, Recâîzâde Ahmed Prof. Dr. Mehmet Sarı
Görüntüle
12 DÎVÂN (FERÎDE HANIM) Ferîde Hanım, Bahâr-zâde Prof. Dr. Eyüp Akman
Görüntüle
13 DÜRRETÜ’L-BEYZÂ FÎ-ŞEREFİ MEVLİDİ’L-MUSTAFÂ (GAZZÎZÂDE ABDÜLLATÎF) Gazzîzâde Şeyh Abdüllatîf Efendi Dr. Bilal Güzel
Görüntüle
14 KIRIM ZAFERNÂMESİ / HAYRÂBÂD (HAYRÎ) Hayrî, Mehmed Hayrî Efendi, Türk Hayrî ismail Aksoyak
Görüntüle
15 DÎVÂN (HULÛSÎ) Hulûsî, Ömer Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Şamil BAŞ
Görüntüle
16 DÎVÂN (HULÛSÎ/MENFÎ/YESÂRÎ) Hulûsî/Menfî/Yesârî, Hüseyin Hulûsî Efendi Doç. Dr. Özgür KIYÇAK
Görüntüle
17 İNTİBÂHU'T-TÂLİBÎN (MEHMED RÜŞDÎ) Mehmed Rüşdî, Ketenci-Zâde Araş. Gör. Aslıhan SÜMBÜLLÜ
Görüntüle