Namık Kemal’in tarihî muhtevalı eseridir. Evrâk-ı Perîşân, Selâhaddîn Eyyûbî, Fâtih Sultan Mehmed ve Yavuz Sultan Selim’le ilgili biyografilerden oluşmaktadır. Evrâk-ı Perîşân, Namık Kemal’in 1862’de kaleme aldığı Bârika-i Zafer ve 1866’da Tasvîr-i Efkâr’da tefrika edilen Devr-i İstîlâ’dan sonraki üçüncü tarih muhtevalı eseridir. Bu esere daha önce yayımlanan Devr-i İstilâ ve Terceme-i Hâl-i Emîr Nevrûz da dâhil edilmiştir.

Namık Kemal'in Türk ve İslam tarihi açısından önde gelen üç isim için kaleme aldığı biyografilerden ilki “Selâhaddîn” Eylül 1872’de, ikincisi “Fâtih” Aralık 1872’de ve üçüncüsü “Yavuz” ise Ocak 1873’te yayımlanmıştır (Uçman 2006: 273). Eser, 1874’te topluca Evrâk-ı Perîşân ismi ile Tasvîr-i Efkâr Matbaası'nda basılmıştır. “Evrâk-ı Perişân Mukadimesi”nde Namık Kemal “Evrâk-ı Perişân bir nev’-i cüz’-dan kabîlindedir. Tertîbinde intizâma dikkat olunmadı. Derûnunda târih ve maârif-i siyâsiyye ve – manzum ve mensur- sâir yolda âsâr-ı edebiyyeden bir hayli şeylerle bazı mektûblar ve tercümeler bulunacaktır.” (Pala 1989: 9) ifadeleri ile Evrâk-ı Perîşân'ın içinde farklı eserlerin bulunacağını açıklar. Ömer Faruk Akün de Namık Kemal’in bu niyeti üzerinde durur. Fakat yürürlüğe giren Matbuat Nizamnamesi ile Evrâk-ı Perîşân’ın hükümetin tedbirlerine hedef olması ve daha sonra da Vatan Yahut Silistre’nin sahnelenmesinin akabinde sürgüne gönderilmesinin, Namık Kemal’i amacını gerçekleştirmekten alıkoyduğunu belirtir (1976: 13).

Namık Kemal, Evrâk-ı Perîşân’da kaleme aldığı Selâhaddîn Eyyûbî, Fatih Sultan Mehmed, Yavuz Sultan Selim ve Emir Nevruz’la kendi fikirlerinin kahramanları üzerinde durur (Tanpınar 2003: 413). Selâhaddîn Eyyûbî, Haçlı ordularına karşı İslam birliğini koruyan hatta kuran kahraman olması bakımından İslam tarihinin en önemli liderlerinden biridir. Fatih Sultan Mehmed dehasıyla İstanbul’u fethederek İslam tarihi boyunca bir hedef olan coğrafyayı vatan eden liderdir. Yavuz Sultan Selim, Safevilerle olan mücadelesi ile hilafeti Türk devletine geçiren İslam birliği kahramanıdır. Dördüncü kahraman olarak eklenen Emir Nevruz ise Moğol istilasına karşı İslamlaşmayı sağlayan kahraman olarak değerlidir ve bu dört kahraman, Türk- İslam tarihindeki değerleri ile Evrâk-ı Perîşân’da yer alır. Bu bakımdan Namık Kemal’in bu kahramanları tesadüfi olarak seçmediği, onları kendi siyasi görüşlerine örnek olmaları bakımından tercih ettiği görülür. Namık Kemal’deki bu eğilim özellikle “Selâhaddîn” biyografisinde görülmektedir. Bu biyografiyi, Michaut’nun Ehl-i Salîb Tarihi adlı eserinde Selâhaddîn Eyyûbî’ye karşı yer alan düşmanca tutuma bir cevap olarak kaleme almıştır. Eserin mukkadimesinde “… Mişo’nun rivâyatına hüküm verip de İslâm’ın bi-hakkın fahr ettiği birtakım zevât hakkında sûizanna düşmekten vikâyet-i ehl-i salîb vekâyıına bir nümûne olmak üzere Sultan Salahaddin’in tercüme-i hâlini tahrîre cesâret eyledim.” (Pala 1989: 23) ifadeleri ile siyasi bir maksadı olduğunu belirtmektedir. Namık Kemal’in, Fatih Sultan Mehmed ve Yavuz Sultan Selim biyografilerinde de benzer bir duygu ile Batılıların İslam tarihi ile ilgili olumsuz fikirlerine karşı bir müdafaa amacında olduğu görülmektedir (Uçman 2006: 272).

Yazarın biyografisi için bk. “Namık Kemal”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/namik-kemal