- Yazar Biyografisi (TEİS)
Halîlî, Halîl-i Mar’aşî - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi Lütfi Alıcı
- Eser Yazılış Tarihi:16.yy
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Tekke Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:12/05/2022
ETVÂR-I SEB'A (HALİLİ)
Manzum Etvâr-ı Seb’aHalîlî, Halîl-i Mar’aşî (d. ?/? - ö. 998/1589-1590)
ISBN: 978-9944-237-87-1
16. yüzyıl mutasavvıf şairlerinden Halvetî mürşidi Halîlî-i Mar’aşî tarafından yazılan eserdir. Etvâr-ı Seb’â'da, manevi yolculukta nefsin mertebeleri konu alınmıştır. Etvâr-ı Seb’â, Arapça yedi tavır demektir. Yedi tavır şunlardır: Tab’, nefs, kalb, ruh, sır, hafî ve ahfâ. Nefsin yedi derecesine göre değişen hallere de Etvâr-ı Seb’â denilmektedir. Halîlî-i Mar’aşî’nin Etvâr-ı Seb’â’sı toplam 63 beyit olup aruzun fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün kalıbıyla yazılmıştır. Nefsin emmâre, levvâme, mülhime, mutmainne, râzıye, marziyye ve kâmileden ibaret yedi mertebesine göre değişen halleri, seyru sülûk neticesinde zuhur eden nurlar ile renkleri konu alan eser; Tavr-ı evvel, Tavr-ı Sânî, Tavr-ı Sâlis, Tavr-ı Râbi’, Tavr-ı Hâmis, Tavr-ı Sâdis, Tavr-ı Sâbi’, Envâr-ı Sitte ve Ricâlü’l-Gâ’ibân olmak üzere sekiz başlıktan müteşekkildir. Eserin her bölümünde matla beyti olmasına rağmen bölümlerin sonunda mahlas beyti bulunmamaktadır. Eserin bölümleri aynı kafiye ile birbirine bağlanmıştır. Şairin mahlası ise son bölüm Ricâlü’l-Gâ’ibân’da bulunmaktadır. Halvetî mürşidi Halîlî-i Mar’aşî’nin Etvâr-ı Seb’â’sı bu türün başarılı örneklerindendir.
Eserin yurt içinde Süleymaniye Kütüphanesi Şehit Ali Paşa Bölümü TY. Nu.: 1121/1; Samsun İlk Halk Kütüphanesi TY. Nu.: 109; Trabzon İl Halk Kütüphanesi TY. Nu.; 496 ve Millet Kütüphanesi TY. Nu.: 789/1 olmak üzere dört nüshası bulunmaktadır. Eser bu dört nüshası kullanılarak tenkitli metin halinde Lütfi Alıcı tarafından neşredilmiştir (Alıcı 2010).
Şairin biyografisi için bk. “Halîlî, Halîl-i Mar’aşî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/halili-halili-marasi
Eserden Örnekler
Tavr-ı Evvel
1 İsme’û iy nüktedân u âşıkân u sadıkân
Sâri’û iy reh-revân u sâbirân u sâlikân
2 Seb’a-i etvârı tertîb eyledi ol bî-misâl
“Küntü kenz”ün sırrını derk ide ya˓ni maḥremân
3 İhtisâr üzre yazıldı gel okı bil tavrunı
Tavrını seyr ü sülûk idüp bilendür kâmurân
4 Tavr-ı evvelde sıfât-ı nefsün emmâredürür
Oldı levvâme ikincide sıfât-ı âşıkân
5 Tavr-ı sâlisde sıfât-ı mülhime ‘ilme’l-yakîn
Tavr-ı râbi’de sıfât-ı mutma’innedür inan
6 Râziye oldı bişincide sıfât-ı irci’î
Tavr-ı altıncıda marziyye dürür iy mihribân
7 Oldı kudsiyye yidincide sıfât-ı nefs-i küll
Bu sıfâta irdi tekmîl itdi nefsin kâmilân (Alıcı, 2010: 120).
Kaynakça
Alıcı, Lütfi (2010). Halîlî-i Mar’aşî Divançe ve Etvâr-ı Seb’a Tenkitli Metin-Tıpkı Basım, Kahramanmaraş: Ukde Yay.
Muslu, Ramazan (2007). “Halvetiyye’de “Atvâr-ı Seb’a” Yazma Geleneği ve Sofyalı Bâlî’nin Atvâr-ı Seb’a Risâlesi”, Tasavvuf. İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi. Yıl: 8. S 18.
Türer, Osman (2003). “Letâif-i Hamse”. TDVİA. C 27. Ankara: TDV. Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DİVÂNÇE (HALÎL-İ MAR'AŞÎ) | Halîlî, Halîl-i Mar’aşî | Dr. Öğr. Üyesi Lütfi Alıcı |
Görüntüle | ||
2 | RAVZATÜ'L-ÎMÂN (HALÎLÎ) | Halîlî, Halîl-i Mar’aşî | Dr. Öğr. Üyesi Lütfi Alıcı |
Görüntüle | ||
3 | RİSÂLE-İ AHLÂK I-II (ŞEYH HACI HALÎL) | Şeyh Hacı Halîl | Dr. Öğr. Üyesi Lütfi Alıcı |
Görüntüle | ||
4 | LÜBBÜ'N-NASÂYİH (HALÎL) | Halîl | Prof. Dr. Abdülmecit İSLAMOĞLU |
Görüntüle | ||
5 | RİSALE-İ TEVHÎDİYYE (İLÂHÎ) | İlâhî, Şeyh Ahmed İlâhî Efendi | Dr. Nuriye İnci |
Görüntüle | ||
6 | ÂDÂB-I MES'ÛDÎ'YE HÂŞİYE (MÜ'MİN) | Mü'min | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
7 | MEVÂHİBÜ’L-HALLAK FÎ MERATİBİ'L-AHLÂK (NİŞÂNÎ) | Koca Nişancızâde Celâlzâde Tevkii Mustafa Çelebi Efendi (ö. 975/1567) | Doç. Dr. Nuran ÇETİN |
Görüntüle | ||
8 | TARİKATNÂME (SÜNBÜL) | Sünbül, Şeyh Yusuf Sünbül Sinan Efendi | Araş. Gör. Dr. MUHAMMET AKİF TİYEK |
Görüntüle | ||
9 | ER-RIHLETÜ’S-SENİYYE VE’L-VASIYYETÜ’L-BEHİYYE Lİ’L-FUKARÂİ’L-HALVETİYYE (ŞÂH VELÎ AYINTÂBÎ) | Şâh Velî Ayıntâbî, Askerî | Prof. Dr. Ali ÖZTÜRK |
Görüntüle | ||
10 | ETVÂR-I SEB‘A (ŞÂH VELÎ AYINTABÎ) | Şâh Velî Ayıntâbî, Askerî | Öğretmen Cemile Sağır |
Görüntüle | ||
11 | NAKDÜ'L-HÂTIR (ŞEMSÎ) | Şemsî, Şemseddîn Sivasî (D. 926/1520 - Ö. 1006/1597) | Öğretmen TALAT OLGUN |
Görüntüle | ||
12 | MENÂKIB-I EMÎR SULTÂN/MENÂKIB-I CEVÂHİR ( YAHYÂ BİN BAHŞÎ) | Yahyâ Bin Bahşî | Dr. Öğr. Üyesi abdullah uğur |
Görüntüle | ||
13 | MİRÂTÜ’L-ÂŞIKÎN (EROĞLU NÛRİ) | Eroğlu Nûri | Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN |
Görüntüle | ||
14 | TASAVVUF Bİ’T- TARİKAT (EROĞLU NÛRİ) | Eroğlu Nûri | Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN |
Görüntüle |