ESMÂÜ’L-HÜSNÂ ŞERHİ (HÂTİF)
muamma türünde şerh
Hâtif, Eğerci-zâde/Semerci-zâde/Sarrâc-zâde Hasan Hâtif Efendi (d. 1077/1666-67 - ö. 1157/1744-45)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Eğerci-zâde, Semerci-zâde ve Sarrâc-zâde lakaplarıyla tanınan Hâtif’in (ö. 1157/1744-45) Esmâ'ü’l-Hüsnâ şerhi. Hâtif mukaddime bölümünde, Bağdatlı Rızâyî’nin Mîr Hasan Muammâyî’ye nazire olarak kaleme aldığı eserin şerhi olduğunu söyler. Şair; Rızâyî tarafından muamma türünde ve beyitler hâlinde yazılmış olan Allah’ın doksan dokuz isminin düğümlerini, kimseden yardım almadan ve bir karşılık beklemeden çözmeye çalıştığını anlatır (Ece 2007: 93). Ardından Allah’ın doksan dokuz isminin şerhine geçer. Şerhte önce Farsça muamma beyitleri, devamında “ya’nî” ve “hall” başlıkları altında muammaların Türkçe çözümleri gelir. 

Hâtif, hatime bölümünde Esmâ'ü’l-Hüsnâ Şerhi'ni 1148/1735 yılında tamamladığını söyler ve hatalarının bağışlanması dileğiyle eserini bitirir. Esmâ'ü’l-Hüsnâ; şairin kendi hattıyla kaleme aldığı ve Atatürk Üniversitesi Seyfettin Özege Kitaplığı Nu. ASL 94-98’de Dîvân, Üç Dâmâd ve Üç Arûs, Seyâhatnâme adlı eserlerinin de yer aldığı külliyatın ikinci kitabı olarak 2a yaprağından itibaren kenara yazılmış olup 27b yaprağında bitmektedir. Esmâ'ü’l-Hüsnâ’nın bir diğer nüshası İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi Nu. 3594'te Şerh-i Manzûme-i Esmâ-i Hüsnâ başlığıyla kayıtlıdır. Eser bir makaleyle tanıtılmıştır (Ece 2007: 84-103).

Şairin biyografisi için bk. “Hâtif, Eğerci-zâde/Semerci-zâde/Sarrâc-zâde Hasan Hâtif Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hatif-egercizade-semercizade-sarraczade  

Eserden Örnekler


El-Fettâh

Neyyir-i a’lâst mihr-i bî-zevâl

Bî-had ân mihr ü der ân evceş kemâl

Ya’nî mahabbet-i bî-zevâl ber-terîn-i neyyirâtdur ve hadd ü gâyeti yokdur, evc-i kemâl bundadur. Hall: Had tahlîl ve ân terkîb ve mihrden murâdını âfitâb murâd olup bîden müsemmâ-yı bâ irâdesiyle âfitâbun bâsını hâ bil dimek olur, tebdîl ile iftitâh hâsıl olur. Kemâl tahlîl olunup evveli kem nâkıs ma’nâsına sânî el lafzı murâd der ân evceş lafzları edevât-ı intikâdıyla el lafzınun evci elif sâkıt lâm üftâde olunca el-Fettâh olur. Evc-i âfitâb ki müsemmâ-yı elifdür kemâl ismine udûle karîne olup lâmun zuhûruyla murâd tamâm olur (Dîvân-ı Hâtif. Atatürk Üniversitesi Seyfettin Özege Kitaplığı, Nu. ASL 94-98, vr. 8a).

Kaynakça


Ece, Selami (2007). “Serrâc-zâde Hasan Hâtif (Hayatı ve Eserleri)”. Turkish Studies, 2 (1): 84-103.

Atıf Bilgileri


KESİK, Beyhan. "ESMÂÜ’L-HÜSNÂ ŞERHİ (HÂTİF)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/esmaul-husna-serhi-hatif. [Erişim Tarihi: 24 Haziran 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (HÂTİF) Hâtif, Eğerci-zâde/Semerci-zâde/Sarrâc-zâde Hasan Hâtif Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
2 ÜÇ ARÛS ve ÜÇ DÂMÂD Hâtif, Eğerci-zâde/Semerci-zâde/Sarrâc-zâde Hasan Hâtif Efendi Doç. Dr. SEVDA KILIÇ
Görüntüle
3 SEYÂHAT-NÂME (HÂTİF) Hâtif, Eğerci-zâde/Semerci-zâde/Sarrâc-zâde Hasan Hâtif Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
4 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
5 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
6 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
7 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
8 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
9 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
10 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
11 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
12 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
13 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle