Eski Uygurlara ait toplum düzenini sağlayıcı kuralları ihtiva eden belgeler.

Eski Uygurlarda hukuku düzenleyen yasaların yazılı şekilleri bugüne ulaşmadığı için konu hakkındaki en önemli kaynaklar hukuk belgeleridir. Bu metinler din dışı konuları içerdiğinden sivil belgeler olarak da adlandırılmaktadır. Metinlerde geçen il yangınca (il kanununa göre), yosun, törü ve yasa sözcükleri bu metinlerin birer hukuk belgesi niteliği taşıdığını göstermektedir.

Belgeler içerisinde en önemlisi Turfan Uygurlarına ait hukuk belgeleridir. Bunlar, 13.-14. yüzyılları kapsayan bir döneme ait belgelerdir. Türk-Uygur hukukunun köken bakımından kaynakları Hun devrinden itibaren gelen eski Türk resmi ve örfi yasalarında bulunmaktadır. Ayrıca Uygurların yüzlerce yıl bir arada yaşadıkları Çinlilerin ve Moğolların hukuk anlayışının izlerini bu belgelerde görmek mümkündür (Özyetgin 2011: 337-338).

Eski Uygur hukuk belgeleri genel olarak bireylerin, ayrı ayrı veya toplu hâlde, kendi aralarında ve devlet ile olan münasebetlerinin düzenlenmesi amacına yönelik hazırlanmıştır (Arat 1964: 20) Belgelerin çoğu ticaret hukuku, medeni hukuk ve borçlar hukukunu ilgilendiren konularda düzenlenmiştir. Uygur sivil belgeleriyle alakalı ilk tasnif çalışması Reşit Rahmeti Arat’a aittir. L. V. Clark daha sonra bu çalışmayı yeni gelişmelerle genişletmiştir. Buna göre Uygur sivil belgelerinin tasnifi şu şekildedir:

   I. Resmî Belgeler (idarî, diplomatik, askerî ve dinî birlikler): 1. Yönetmelikler ve idare yönetmelikleri, 2. Diplomatik mektuplar; 3. Sertifikalar ve lisanslar (pasaportlar), 4. Makbuzlar, 5. Dilekçeler, 6. Raporlar ve ilmühaberler, 7. Sicil ve listeler, 8. Dualar, 9. Karışık belgeler;

   II. Özel Belgeler: 1. Sözleşmeler, 2. Makbuzlar, 3. Mektuplar ve hesaplar (faturalar), 4. Sicil ve listeler, 5. Dualar, 6. Çeşitli konular.

Yamada neşrinde yer alan 121 belge bu tasnif esasında sınıflandırılarak 9 alt gruba ayrılmış ve kodlanmıştır:

      1. Satış (Sa); 2. Değiştirme, mübadele (Ex); 3. Kiralama (RH); 4. Ödünç alma (Lo); 5. Evlât edinme (Ad); 6. Rehin verme (Pl); 7. Azat etme (Em); 8. Vasiyetler (WP); 9. Karışık belgeler (Mi) (Yamada 1993'ten aktaran Özyetgin: 2014: 20).

Eski Uygur hukuk belgeleri üzerine yapılan ilk önemli çalışma W. Radloff’a aittir. Uigurische Sprachdenkmäler (1928) adlı eserde 128 Uygur yazılı belge bulunmaktadır (Caferoğlu 2010: 1). Japon ekolünden Nobuo Yamada’nın hukuk belgeler üzerine yaptığı tüm çalışma ve incelemeleri, sivil belgelerin yazı çevrimli metinleri, tercümeleri, sözlük ve belgelerin orijinalleri, toplu olarak P. Zieme, J. Oda, H. Umemura, ve T. Moriyasu’nun katkılarıyla 1993 yılında 3 cilt olarak yayımlanmıştır. Çinli Türkolog Li Jingwei (1996) ile Muhemmetrehim Sayit-İsrapil Yusup (2000), Eski Uygurların hukuk belgelerinin  toplu neşrini gerçekleştirmişlerdir. Geng Shimin (2006), ve L. Yu. Tuguşeva’ya (2013) ait çalışmalar Uygur hukuk belgeleri için yapılmış önemli metin neşirleri arasında yer alır (Özyetgin 2014: 20-21). Uygur hukuk belgeleri üzerine yapılan önemli bir diğer çalışma Reşit Rahmeti Arat’a (1964) aittir. Arat eserde Doğu Türkistan’daki arkeolojik araştırmalara, bilimsel seyahatlere, Doğu Türkistan’ın çeşitli bölgelerinde bulunan eski Türk sivil belgeleri üzerine yapılan çalışmalara, hukuk vesikalarının çeşidine-düzenlenmesine ve belgelerden örneklere yer vermiştir.