Hâfız Hüseyin Ayvansarâyî’nin derlediği müstezat mecmuası. Eserin yegâne nüshası İstanbul Üniversitesi Nâdir Eserler Kütüphanesi TY5466’da kayıtlıdır. Müellif hattı olan yazmanın muhtasar sayılabilecek mukaddimesinde mürettip, kendisinden geride bir yadigâr bırakmak için eseri tertip ettiğini ifade etmiştir. Eserin adı olan “Eş‘âr-nâme-i Müstezâd” terkibinin ebced hesabına göre sayı değeri, mecmuanın tertip edilmeye başlandığı 1181/1767-68 yılına denk gelmektedir. Mürettip, mecmuasını oldukça uzun sayılabilecek bir zamanda tamamlayabilmiştir. Yazmanın sonundaki temmet kaydında eserin 1194 yılı Rebiülevvel ayında (Nisan 1780) tamamlandığı ifade edilmiştir. Temmet kaydından sonra da aynı hatla şiirlerin devam etmesi, Ayvansarâyî’nin eserine ilavelerde bulunduğunun delilidir.

Mecmua, XIV. asır şairlerinden Seyyid Nesîmî’den, mürettibin de dostu olan XVIII. asır şair ve biyograflarından Müstakim-zâde Süleyman Sa’deddin’e kadar iki yüz elli civarında şairin 371 müstezadını ihtiva etmektedir. Ayvansarâyî bir tertip hususiyeti olarak diğer mecmualarında da olduğu gibi şiirlerin başına şairlerin isim ve/veya mahlaslarını kaydetmiş, bazı yerlerde de vefat tarihlerini bildirmiştir. Mecmuaya şiirlerin kaydedilmesi esnasında şairlerin ölüm tarihlerine göre bir kronoloji veya mahlaslarına göre bir elifbâ sırası takip edilmemiş, şiirlerin kafiyesi de dikkate alınmamıştır. Çoğunlukla aynı şaire ait şiirler arka arkaya verilmiş, bazen daha önce müstezadı verilen bir şairin başka bir müstezadına mecmuanın farklı yerlerinde de rastlamak mümkündür. Sadece "müstezat" nazım şekliyle yazılmış şiirlerin toplandığı bilinen tek mecmua olmasının yanı sıra, şiirleri günümüze erişmemiş bazı şairlerin şiirlerini ihtiva ediyor olması, eseri edebiyat tarihimiz için önemli kılmaktadır. 

Eser üzerinde üç yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (Sonay 2009, Çınar 2007, Uysal Ay 2006).

Yazarın biyografisi için bkz. “Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ayvansarayi-hafiz-huseyin