ER-RİYÂZU’L-HÂKÂNİYYE Fİ’L-MEÂNİ VE’L-BEDÎ (HASAN FEHMÎ)
belâgat kitabı
Hasan Fehmî (d. 1210/1795-96 - ö. 1298/1880-81)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Hasan Fehmî tarafından yazılan, belâgatın meânî, beyân ve bedî konularını ele alan Arapça eser. Hatîb el-Kazvînî (ö. 739/1338)’nin Telhîsü’l-Miftâh adlı eserinin muhtasar şekli olan er-Riyâzu’l-Hâkâniyye Sultan Abdülaziz (salt. 1861-1876)’e takdim edilmiştir.


Eser bir mukaddime ve üç ravzadan oluşmaktadır. Eserin bu üç ana bölümü bahçe anlamına gelen “ravza” diye isimlendirilirken her “ravza” da kendi içinde çiçek anlamına gelen “zehra” alt başlıklarına ayrılmıştır. Besmele, hamdele ve salveleden sonra mukaddime yer alır ve ilk önce fesahatin tanımı yapılır. Birinci bölüm olan er-ravzu’l-evvel’de  meânî ele alınır ve bu ravza kendi içinde sekize ayrılır. Er-ravzu’s-sânî diye isimlendirilen ikinci bölümde beyân ele alınır. Bedî ilminin ele alındığı üçüncü bölüm olan er-ravzu’s-sâlis’te anlamla ilgili otuz bir sanat ve nazımla ilgili on bir sanat işlenir. Eserin dili genel olarak sade olsa da konular izah edilirken edebî bir dil kullanılmış ve ayetlerden örnekler verilmiştir.


İstanbul’da Bahriye Matbaası’nda 1285/1868 yılında basılan eser 16 sayfadır. Eserin metni üzerinde müstakil bir çalışma yapılmamıştır. Matbu nüshalarının bulunduğu kütüphaneler şunlardır: Süleymaniye Kütüphanesi’nde İbrahim Efendi no:865; Kasidecizade no: 559; Tahir Ağa Tekke no:134’te; Millet Kütüphanesi no: 3553, 3555; Ankara İlahiyat Fakültesi Kütüphanesi ILA4276; Necmettin Erbekan Üniversitesi, Ahmet Keleşoğlu Kataloğu no: 0712484.

Yazarın biyografisi için bk. “Hasan Fehmî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğühttp://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hasan-fehmi

Eserden Örnekler



Kaynakça


Akyüz, Zafer ve Ahmet Şen (2021). “Osmanlı Ulemasından Şeyhülislam Hasan Fehmi Efendi ve Arap Diline Dair Eserleri”. Osmanlı’da Ulûm-ı Arabiyye. İstanbul: İsar Yayınları.

 

Altunsu, Abdülkadir (1972). Osmanlı Şeyhülislamları. Ankara: Ayyıldız Matbaası.

 

Hasan Fehmi el-Akşehrî (1285/1868). er-Riyâzu’l-Hâkâniyye. İstanbul: Bahriye Matbaası.

 

İpşirli, Mehmet ve İlyas Çelebi (1997). “Hasan Fehmi Efendi”. İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları.

 

Saraç, Yekta (2004). “Osmanlı Döneminde Belâgat Çalışmaları”. Türklük Bilgisi Araştırmaları [Kaf Dağının Ötesine Varmak Günay Kut Armağanı III],  28: 311-344.

 

Şaban, İbrahim (2008). “19. Yüzyıl Osmanlı Âlimlerinin Belagate Dair Eserleri”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Şarkiyat Mecmuası, (13): 119-134.

 

Şaban, İbrahim (2011). “Osmanlı Âlimlerinin Arap Belagatine Dair Eserleri”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Şarkiyat Mecmuası, (17): 107-132.

Atıf Bilgileri


KILIÇ, MUSTAFA. "ER-RİYÂZU’L-HÂKÂNİYYE Fİ’L-MEÂNİ VE’L-BEDÎ (HASAN FEHMÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/er-riyazu-l-hakaniyye-fi-l-meani-ve-l-bedi-hasan-fehmi. [Erişim Tarihi: 07 Temmuz 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 LEVÂMİ-İ EFKÂR (HASAN FEHMÎ) Hasan Fehmî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
2 MEVLÂNÂ’NIN BİR MATLA’ININ TAHMİSİ ? (HASAN FEHMÎ) Hasan Fehmî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
3 AZÎZİYYE VE ŞERH-İ YÛSUFİYYE (HASAN FEHMÎ) Hasan Fehmî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
4 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
5 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
6 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
7 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
8 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
9 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
10 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
11 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
12 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
13 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle