İbn Hacer el-Askalânî (ö.1449)’nin hadis usulüne dair Nuhbetü’l-Fiker adlı eserinin Abdünnâfi‘ İffet Efendi tarafından yapılan tercüme ve şerhi. Nâfi', eserin dîbâcesinde Mutavvel ve Burhân-ı Gelenbevî adlı eserlerin şerh ve tercümesinden sonra hadis ve tefsir alanındaki kitaplarla meşgul olmak istediğini, eski dostlarından Mustafa Efendi’nin tavsiyesiyle İbn Hacer el-Askalânî’nin Nuhbetü’l-Fiker adlı eserini şerh ve tercüme etmeye karar verdiğini, ancak bazı engellerden dolayı buna hemen başlayamadığını, belli bir zaman sonra güzel bir Türkçe ile kitabın şerh ve tercümesini tamamlayıp eserine El-Eserü’l-Mu‘teber fî Tercemeti Nuhbeti’l-Fiker adını verdiğini belirtir (Abdunnâfi‘ İffet Efendi 1301: 3-4).

Osmanlı ilim geleneğinde hadis usulüne dair önemli şerh ve tercümelerden biri olan eserin hazırlanmasında birçok kaynaktan faydalanılmış, çok fazla sayıda âlime atıf yapılmıştır. Hadis usulüne dair en temel metinlerden biri olması ve çokça teveccüh görmesi dolayısıyla Nuhbetü’l-Fiker’i şerh ettiğini belirten Nâfi', eserinde birçok unsuru göz önünde bulundurmuş, fikirlerini ortaya koyarken İslam âlimlerinin konuyla ilgili görüşlerine başvurarak meseleleri tartışmaya açmıştır. Eserin muhtelif yerlerinde konuyla ilgili ayetlere atıflar yapıldığı, çeşitli hadislerin delil olarak getirilip şerh edildiği de görülmektedir. Eserde ayrıca “meşhur hadis, makbul hadis, hadiste nesih, mevzu hadis, muallel hadis, hadiste metnin değiştirilmesi, künye ve lakaplar, merfu hadis, müselsel hadis, künyelerin bilinmesi, hadislerin yazılması” gibi hadis usulüne dair çeşitli meselelerde bolca örnek verilmiştir.

Nâfi', eser boyunca birçok fıkhî meseleye de değinmiş ve hadis usulüyle fıkıh usulünün yakınlığını ortaya koymaya çalışmıştır. Metni şerh ederken mantık ve dil konularına da değinen yazar, eserin anlaşılmasında bu ilimleri de kullanmıştır. Eserde hadislerden örnekler verilirken râvî isimlerinin okunuşuna ve biyografilerine dair bilgiler de verilmektedir. Abdünnâfî‘ İffet Efendi’nin zaman zaman önceki hadis âlimlerinin ortaya koyduğu bazı görüşleri değerlendirip yer yer onları tenkit ettiği de görülmektedir (İmamoğlu 2011: 329-334).

Nâfi', temmet kaydında eserini 1297/1879-80 yılında tamamladığını belirtir. 1301/1883-84 yılında Ma‘mûretü’l-Azîz Vilayet Matbaası’nda basılan eser 220 sayfadır. Eser hakkında bir inceleme yazısı yayımlanmıştır (İmamoğlu 2011).

Yazarın biyografisi için bk. “Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nafi-abdunnafi-iffet-efendi