Eserden Örnekler

Diyarbekir’in İslâm Hâkimiyetine Girmesi

“Kuşatma sırasında Âmid’de epey çatışmalar olduysa da Sur’un yükseklik ve sağlamlığından dolayı biraz sıkıntı meydana geldi. Araştırma ve kontroller sonucunda şehrin doğu taraflarında ve şimdiki hükumet konağının bahçeler yönündeki Sur duvarında bulunan su deliği, biraz genişletilirse oradan içeri girilebileceği anlaşıldığından, gece olduğunda İslam mücahitleri o deliği bir insanın girebileceği duruma getirdiler. Mücahitlerden şehre girip oranın kapısına ulaşarak içten açmak için bir kısmı hazırlandı. Hz. Sa’sa’ ve Süleyman bin Halid başta olmak üzere yirmiden fazla mücahit içeri sızdı. Burada yüz adım kadar ileride olan Fetih Kapısı’na ulaşınca nöbetçileri etkisiz hale getirip kapıyı açtılar. İçeri giren diğer mücahitlerle beraber tekbir getire getire İçkale’de bulunan her yere girmeğe çalıştılar. İçerideki Rum askerleri uyanıp çarpışma başlayınca sabaha kadar devam eden savaş sonunda tüm iç kale teslim alınmıştı. İçkale’nin dışında bulunan asıl şehrin askerleri de bu mücahitlere karşı duramayacaklarını anladıklarından Rakka Antlaşması kuralları ile savaşmadan şehri teslim ettiler. Hz. Halid bin Velid’in oğlu Süleyman bin Halid, o gece saldırıda şehid olan mücahitlerin içinde idi. Tüm şehitler, İçkale’deki caminin içine defnedilmişlerdir. Âmid’in fethinden sonra Iyaz Bin Ganm, şehre Hz. Sa’sa’ı vali tayin ederek kendisi Hani ve Silvan’ı fethi için gidip oraları da fethetmiştir. Hz. Sa’sa’ fetih gecesi aldığı yaralardan dolayı (kısa bir süre sonra) vefat etmiştir. Kabri, şehrin ortasında ismi ile anılan camidedir. Bu fetihler halife Hz. Ömer’e bildirilince, Iyaz bin Ganm Cezire ve Diyarbekir’e vali tayin edilir. Hicri 20 tarihine kadar valiliğe devam ederek o tarihte vefat eder ve yerine Said bin Huzeym tayin edilmiş ise de kısa sürede o da vefat ettiğinden Dımaşk, Havran, Hamdullah, Diyarbekir ve Cezire vilayetleri birleştirilerek valiliğe Ashâb-ı Kirâm’dan Umeyr bin Sa’d El-Ensârî tayin edilmiştir." (Korkusuz yty.: 16-17)