Gelibolulu Elhâc Şâkir Efendi’nin şiirlerinin toplandığı eser. Divançe, münâcât olarak yazılmış 1 nazım ile 53 gazel ve 2 terci‘-bendden ibarettir. Gazellerin biri Arapça, biri Arapça-Farsça-Türkçe olarak karışık dilli (mülemma) yazılmıştır. 

Dîvânçe’deki gazellerde zaman zaman beşerî, zaman zaman ilahî bir sevgiliye yönelik olarak en çok aşk konusu işlenmiştir. Aşkın yanı sıra ayrılık, sevgilinin cefa ve istiğnası, rakip ve ağyardan şikayet, beşerî / ilahi aşkın zorlukları karşısında şairin çektiği sıkıntılar ve ruhî çırpınışları, kendi hayat tecrübeleri, insanların vefasızlığı, insanların vefasızlığı karşısında insanlardan kaçıp Allah’a sığınma gibi konular da ele alınmıştır. Terci‘-bendlerde ise aşk, sevgilinin vefasızlığı, âşığın çektiği ıztırap duyguları anlatılır.

Sade bir dille yazılmış olan Dîvânçe’deki gazellerin çoğunda kafiye için kullanılan kelimeler Arapça, Farsça kelimelerden, redifler ise Türkçe kelime ve kelime gruplarından seçmiştir. Şiirlerde sıklıkla kafiye ve vezin kusurlarına rastlanır, bu da Şâkir’in nazım tekniği konusunda zayıf olduğunu gösterir.

Dîvânçe’nin İbnülemin Mahmut Kemal İnal tarafından haber verilen iki nüshası bulunmaktadır. İbnülemin Mahmut Kemal İnal, Ali Emîrî’den aktararak Şâkir’in rint meşrep bir şair olduğunu, kendinde varlık görmemek ve kibre kapılıp şöhret esiri olmamak adına eserlerini kendi eliyle yok edip sonradan istek üzerine şiirlerini bir mecmuada bir araya getirerek dostlarından birine hediye ettiğini söyler (1940: 1761-1762). Ali Emîrî’nin bu mecmuadan istinsah ettiği 1316/1900 tarihli nüsha, Millet Yazma Eser Kütüphanesi AE Manzum 224 numarada “Dîvânçe” adıyla kayıtlıdır. 17 varaklık nüshanın 14a-15b varakları arasında Şâkir’in tercüme-i hali/biyografisi, 15b-17a varakları arasında Senâyi-i Kadîm’in terci‘-bendi kayıtlıdır.

Ali Emîrî, Dîvânçe’nin sonundaki tercüme-i hâlde Şâkir’in Topkapılı Feyzî, Nâbî, Cevrî, Nahîfî gibi şairlerin beş bin kadar beytini toplayarak bir mecmua düzenleyip kendisinin de 56 şiirini eklediğini bildirse de (Millet Kütüphânesi: Manzum 224, 15a) eldeki nüshada bu şairlerin şiirleri yoktur.

İbnülemin Mahmut Kemal İnal’ın haber verdiği diğer nüsha Arnavutluk sefiri Âli isimli birinin kendisine verdiği nüsha olup bugün İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi NEKTY9663/02 numarada vr. 17b-28a’da kayıtlıdır. Bu nüshanın sonunda yer alan 15 Ağustos 1311/27 Ağustos 1895 tarihli ve Sıdkî imzalı tercüme-i hâlde Şâkir’in şöhret esiri olmaması sebebiyle eserlerinin çoğunu saklayıp yok ettiği, elde edilen bu şiirlerin hayır duaya vesile olması için tertip edildiği belirtilmiştir. Şâkir Dîvânçe'si Gülgün Erişen Yazıcı tarafından Millet Yazma Eser Kütüphanesi AE Manzum 224 numarada kayıtlı yazma nüsha esas alınarak yayımlanmıştır (2016).

Şairin biyografisi için bkz. “Şâkir Efendi, Gelibolulu Elhâc”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sakir-efendi-gelibolulu-elhac