- Yazar Biyografisi (TEİS)
Hâşimî Emîr Osman Efendi - Madde Yazarı: Öğr. Gör. Zehra Bayır
- Eser Yazılış Tarihi:730/1329
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Tekke Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Diğer
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Mecmua
- Yayın Tarihi:02/11/2021
DİVANÇE (HÂŞİMÎ EMÎR OSMAN EFENDİ)
şiirlerHâşimî Emîr Osman Efendi (d. 962/1543 - ö. 1013/1594)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Hâşimî mahlasını kullanan ve Bayramî-Melamî bir şair olan Emîr Osman Efendi tarafından yazılan tasavvufî nitelikte mecmua. Bu eserin mürettibi ise Sicilli Osmânî’nin yazarı ve Hâşimî’nin torunu Şeyh Mehmed Süreyya’dır (d. 1261/1845 - ö. 1327/1909) ve eser H.730/M.1329 yılında kendisi tarafından yayımlanmıştır. Hâşimî’nin bu eseri; dinî-tasavvufî fikirlerinin yer aldığı, tarikat esaslarını anlattığı, mürettep olmayan bir divançedir. Divançe’de; gazel, koşma gibi nazım şekillerinin yanında, tasavvufi bir eser olduğu için ilâhi, nutuk, tevhid, nat, münacat, devriye, methiye, şathiye, silsilename gibi türlerden 60 şiir bulunmaktadır (Ünlütürk 2004: 32). Eserde hem aruz hem de hece ölçüsü kullanılmıştır.
Mutasavvıf bir şair olan Hâşimî de diğer bütün mutasavvıf şairler gibi mensup oldukları tarikatın esaslarını anlatmayı amaç edinmiştir. Bağlı bulunduğu Bayrâmî-Melâmî anlayışından hareketle eserinde ilahi aşkı konu edinen şiirleri sade ve samimidir. Dünyanın geçiciliği, dünya ile ilgili olan her şeyden vazgeçme isteği yani mâsivâyı terk etme arzusu şiirlerinde görülmektedir. Hâşimî’nin şiirlerinde ortaya çıkan en önemli öge, sâlikin bütün tasavvufî mertebeleri aşıp, maʽşûkuna kavuşması için mutlaka bir mürşide bağlanması gerektiğidir. Hâşimî’nin üzerinde fazlaca durduğu diğer kavramlar ise; gays, evliyâ, eren, vâsıl, pîr, sultân olarak bahsettiği Kutub ve Kutub’ul-Aktâb’dır. Şiirlerinde hiçbir zaman şerîʽat ve ehli sünnet fikirlerinin dışına çıkan düşünceler yoktur. Şiirlerinde vahdet-i vücud anlayışını benimsemiştir. Bu anlayışa bağlı olarak şiirlerinde kesret-vahdet, fena-beka kavramları üzerinde durmaktadır (Ünlütürk 2004: 255).
Haşimî’nin bu eseri üzerine 2004 yılında Nesrin Ünlütürk tarafından yüksek lisans tezi yapılmıştır. Ayrıca Birgül İşgüzar tarafından da Haşimî Divanı adında lisans tezi yapılmıştır (Ünlütürk 2004: 2). Hâşimî Emîr Osman Efendi’nin biyografisi için bk. "Haşimî, Osman", http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hasimi-osman.
Eserden Örnekler
Gazel
Pîrüm sultanum evliyâ kerem itmiş Sübhân sana
Bir cân sana ne nesnedür fedâ yüzbin cihân sana
Sen ol üçlerün birisin içlerinde serverisin
Evliyânun rehberisün kamûsı mihribân sana
Âlemsin ülü'l-elbâbsın Hak Habîbine ashâbsın
Âleme kutbu'l-aktâbsın maşrık magrib yeksân sana
Sensin uşşâkun talebi yüzler ayagın türâbı
Senden umar feth-i bâbı muhtâc ehl-i irfân sana
Bahr-i ışka gönül taldı marifet kânını buldı
Hâşimî gerçege irdi dîn ü îmân sana (Ünlütürk 2004: 140).
Kaynakça
Ünlütürk, Nesrin (2004). Hâşimî Emîr Osman Divançesi (Metin-Muhtevâ-Tahlil). Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | TARÎKATNÂME (HÂŞİMÎ, OSMAN) | Hâşimî Emîr Osman Efendi | Öğr. Gör. Zehra Bayır |
Görüntüle | ||
2 | TEFSÎR-İ SÛRE-İ İSRÂ (HAŞİMÎ, EMİR OSMAN EFENDİ) | Haşimî, Emîr Osman Efendi | Öğr. Gör. Zehra Bayır |
Görüntüle | ||
3 | MÜNŞEÂT (HAŞİMÎ, EMÎR OSMAN EFENDİ) | Haşimî, Emîr Osman Efendi | Öğr. Gör. Zehra Bayır |
Görüntüle | ||
4 | EL-KUTBİYYE (HÂŞİMÎ) | Hâşimî, Emîr Osman Efendi | Öğr. Gör. Zehra Bayır |
Görüntüle | ||
5 | HÜLÂSA-İ VESÂYÂ-İ FÜTÛHÎ (HÂŞİMÎ) | Hâşimî, Emîr Osman Efendi | Öğr. Gör. Zehra Bayır |
Görüntüle | ||
6 | RİSALE-İ TEVHÎDİYYE (İLÂHÎ) | İlâhî, Şeyh Ahmed İlâhî Efendi | Dr. Nuriye İnci |
Görüntüle | ||
7 | ÂDÂB-I MES'ÛDÎ'YE HÂŞİYE (MÜ'MİN) | Mü'min | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
8 | MEVÂHİBÜ’L-HALLAK FÎ MERATİBİ'L-AHLÂK (NİŞÂNÎ) | Koca Nişancızâde Celâlzâde Tevkii Mustafa Çelebi Efendi (ö. 975/1567) | Doç. Dr. Nuran ÇETİN |
Görüntüle | ||
9 | TARİKATNÂME (SÜNBÜL) | Sünbül, Şeyh Yusuf Sünbül Sinan Efendi | Araş. Gör. Dr. MUHAMMET AKİF TİYEK |
Görüntüle | ||
10 | ER-RIHLETÜ’S-SENİYYE VE’L-VASIYYETÜ’L-BEHİYYE Lİ’L-FUKARÂİ’L-HALVETİYYE (ŞÂH VELÎ AYINTÂBÎ) | Şâh Velî Ayıntâbî, Askerî | Prof. Dr. Ali ÖZTÜRK |
Görüntüle | ||
11 | ETVÂR-I SEB‘A (ŞÂH VELÎ AYINTABÎ) | Şâh Velî Ayıntâbî, Askerî | Öğretmen Cemile Sağır |
Görüntüle | ||
12 | NAKDÜ'L-HÂTIR (ŞEMSÎ) | Şemsî, Şemseddîn Sivasî (D. 926/1520 - Ö. 1006/1597) | Öğretmen TALAT OLGUN |
Görüntüle | ||
13 | MENÂKIB-I EMÎR SULTÂN/MENÂKIB-I CEVÂHİR ( YAHYÂ BİN BAHŞÎ) | Yahyâ Bin Bahşî | Dr. Öğr. Üyesi abdullah uğur |
Görüntüle | ||
14 | MİRÂTÜ’L-ÂŞIKÎN (EROĞLU NÛRİ) | Eroğlu Nûri | Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN |
Görüntüle | ||
15 | TASAVVUF Bİ’T- TARİKAT (EROĞLU NÛRİ) | Eroğlu Nûri | Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN |
Görüntüle |