- Yazar Biyografisi (TEİS)
Fedâî, Abdürrahîm - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi Oğuz Yılmaz
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Tekke Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:30/03/2022
DÎVANÇE (FEDÂÎ)
şiirlerFedâî, Abdürrahîm (d. ? - ö. 1303/11886)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Fedâî mahlasıyla tanınan Prizrenli Abdürrahîm b. Ali’nin (d. ? - ö. 1303/1886) şiirlerinden müteşekkil eseri. Fedâî’nin şiirlerinden 15’i İBB Atatürk Kitaplığı, Belediye Yazmaları 507/10 demirbaş numarasında kayıtlı bir defterde yer almaktadır (Defterde kayıtlı şiirler üzerine yapılan bir çalışma için bk. Güleç 2020: 639-661). Kapağındaki notta ilgili defterin Bursalı Mehmed Tâhir’in (ö. 1925) özel defterinden derlendiği, derlemeyi yapanın da Hasan Cafer Ergin olduğu kaydı bulunmaktadır. “Derleme” ifadesi Bursalı’nın özel defterinden Fedâî’ye ait başka şiirlerin olduğunu akla getirse de maalesef bu şiirlere dair malumat yoktur. 15 şiirden başka külliyâtı üzerine yapılan çalışmada Fedâî’nin bazı mecmualarda yer alan 6 şiiri daha tespit edilmiştir (Yılmaz, Anılır ve Doğan 2021: 461-479).
Şekil açısından Fedâî, bazı kusurları barındırmakla birlikte çeşitli aruz vezinleriyle gazel, kaside, mesnevi, kıta; hece vezniyle de dörtlük nazım şekliyle tevhîd, nutuk, ilâhî, vahdet-nâme, naʻt, medhiye edebî türlerine girebilecek şiirlerini ârifâne bir üslupla söylemiştir. Şiirler şekil açısından çok da başarılı görülmemiştir. Örneğin Gölpınarlı onun nazım hiç yönelmemesi gerektiği görüşündedir (Gölpınarlı 2011: 305). Muhteva yönüyle ise dinî unsurların yanı sıra şiirler ağırlıklı olarak tasavvuf içeriklidir. Bu bağlamda Fedâî tespit edilebilen şiirlerinde; Allah, Hz. Peygamber, iman, inkar, vahdet-kesret, melâmet, vuslat, aşk, mahv, fenâ-bekâ, müşâhede, mahv, sırr, nefs, ıtlâk-kayd-izâfet, insân/insân-ı kâmil, muhabbet, cemâl, rü’yet, ilim-irfân, şeriat-tarikat-hakikat,-marifet, tecellî, zikir, Hak-halk, sâlik-mürşid, hüviyyet, ölüm, Muhammed Nûru’l-Arabî, abdâl, sofu, zâhid gibi dinî-tasavvufî unsurları, kişileri ve tipleri yer yer ayetlerden, hadislerden ya da klasik edebî teşbih, temsil, mazmun ve mefhumlardan da yararlanarak konu edinmiştir.
Şairin biyografisi için bk. “Fedâî, Abdürrahîm”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fedai-abdurrahim.
Eserden Örnekler
Himmetin ‘arz idüp geldim
Hâk-i pâyine yüz sürdüm
Rahmetin çokdur inandım
Muhammed Nûru’l-ʻArabî
Yedi dünyâda yıkandım
Seni buldum hem inandım
Mahv olup sen olup geldim
Muhammed Nûru’l-ʻArabî
Cihânın gavsı ol pîrdir
Dört cihet ile me’mûrdur
Gürûh-ı nâciye birdir
Muhammed Nûru’l-ʻArabî
Bâkîyiz olmayız fânî
Eyledik nezr-i kurbânı
Süleymânlar Süleymânı
Muhammed Nûru’l-ʻArabî
Fedâînin sen çerağı
Ledünn ‘ilminin ırmağı
Resûlün nesli ocağı
Muhammed Nûru’l-ʻArabî
Mûsânın nazarı dağı
Arıtdı kalmadı yağı
Erenler seyrân konağı
Muhammed Nûru’l-ʻArabî
[...]
Biz ehl-i melâmet gözden içerü
Vuslatımız vardır cândan içerü
Fehmi muhâldir hem sırrımız aslâ
Hîç fâş itmeyiz biz tenden içerü
Bu ‘aşk-ı İlâhî bizedir hem-râh
Vuslat-ı Zât hem kandan içerü
Cibrîl-i zerrât getirdi berât
Hem cümle beyyinât andan içerü
Ol nüsha-i insân sûret-i Yezdân
Mutlakâ Rahmân fenden içerü
Cûş itdi bahr-i Zât Fedâî mahv oldı
Bulunmaz aslâ cânândan içerü (Yılmaz, Anılır ve Doğan 2021: 463-479).
Kaynakça
Abdürrahim Fedâî (?). Şiir. İstanbul: İBB Atatürk Kitaplığı. Belediye Yazmaları. 507/10.
Gölpınarlı, Abdülbaki (2013). Melâmîlik ve Melâmîler. İstanbul: Milenyum Yayınları.
Güleç, İsmail (2020). “Abdürrahim Fedâî Efendi’nin Şiirleri”. Cemal Aksu Armağanı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü. 639-661.
Yılmaz, Oğuz; Anılır, Burak; Doğan, Ender (2021). Prizrenli Abdürrahîm Fedâî Külliyatı ve Bestelenmiş İlâhileri. İstanbul: H Yayınları. 461-479.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | KASÎDE-İ NÛNİYYE | Fedâî, Abdürrahîm | Dr. Öğr. Üyesi oğuz yılmaz |
Görüntüle | ||
2 | MERÂTİB-İ VÜCÛD | Fedâî, Abdürrahîm | Dr. Öğr. Üyesi oğuz yılmaz |
Görüntüle | ||
3 | RİSÂLE-İ VEHBİYYE | Fedâî, Abdürrahîm | Dr. Öğr. Üyesi oğuz yılmaz |
Görüntüle | ||
4 | ŞERH-İ SIRR-I ENE'L-HAK | Fedâî, Abdürrahîm | Dr. Öğr. Üyesi oğuz yılmaz |
Görüntüle | ||
5 | HEDİYETÜ’L-HAC | Fedâî, Abdürrahîm | Dr. Öğr. Üyesi oğuz yılmaz |
Görüntüle | ||
6 | TERCEME-İ BEYÂN-I HAKÎKAT-İ MELÂMİYYE | Fedâî, Abdürrahîm | Dr. Öğr. Üyesi oğuz yılmaz |
Görüntüle | ||
7 | RİSÂLE-İ İRÂDE-İ CÜZ'İYYE | Fedâî, Abdürrahîm | Dr. Öğr. Üyesi oğuz yılmaz |
Görüntüle | ||
8 | ŞERH-İ BEYT-İ HÂFIZ ŞİRÂZİ | Fedâî, Abdürrahîm | Dr. Öğr. Üyesi oğuz yılmaz |
Görüntüle | ||
9 | RİSÂLE-İ 'ÎDİYYE | Fedâî, Abdürrahîm | Dr. Öğr. Üyesi oğuz yılmaz |
Görüntüle | ||
10 | TEFSÎR-İ SÛRETÜ'L-KEVSER | Fedâî, Abdürrahîm | Dr. Öğr. Üyesi oğuz yılmaz |
Görüntüle | ||
11 | MİFTÂHÜ'L-KULÛB (AZMÎ) | Azmî, Hüseyin Azmî Dede | Dr. Öğr. Üyesi Ayşegül Mete |
Görüntüle | ||
12 | NUHBETÜ'L-ÂDÂB (AZMÎ) | Azmî, Hüseyin Azmî Dede | Dr. Öğr. Üyesi Ayşegül Mete |
Görüntüle | ||
13 | KENZÜ'L-FEYZ Fİ'S-SÜLÛK VE ÂDÂBİ'T-TARÎKİ'L-HALVETİYYE (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrî-zâde | Araş. Gör. Ayşenur Aydınlı |
Görüntüle | ||
14 | MEDÂR-I VÂHİDİYYET VE MERKEZ-İ AHADİYYET (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
15 | RAVZATÜ'L-ALİYYE FÎ TARÎKATİ'Ş-ŞÂZELİYYE (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
16 | SEYRÜ'L-ESMÂ VE SIRRU'L-MÜSEMMÂ FÎ ŞERHİ'L-ESMÂ'İ'L-İSNÂ AŞERE ER-RUFÂ'İYYE (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
17 | ŞERH-İ TUHFETÜ'L-MÜRSELE (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
18 | TİBYÂNU VESÂ'İLÜ'L-HAKÂYIK FÎ BEYÂNİ SELÂSİLİ'T-TARÂ'İK (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
19 | DÎVÂN (SERMEST) | Abdullah Sermest, Kilisli | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
20 | ÂDÂBÜ’Z-ZÂKİRÎN VE NECÂTÜ’S SÂLİKÎN | Fuhûlî, Karamollazâde Şeyh Abdülhamîd | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle |