- Yazar Biyografisi (TEİS)
Bora Gazi Giray Han - Madde Yazarı: Doç. Dr. Osman Kufacı
- Eser Yazılış Tarihi:?/?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:02/02/2022
DÎVÂNÇE (BORA GAZİ GİRAY HAN)
şiirlerBora Gazi Giray Han (d. ?/1554 - ö. ?/1607)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Bora Gazi Giray Han’ın “Gazâyî” ve “Han Gazi” mahlaslarıyla yazdığı şiirlerini içeren eseri. Yazma nüshada müstensih, telif ve istinsah tarihiyle ilgili herhangi bir bilgiye rastlanmaz. 20 satırlı 6 yapraktan oluşan eser rika ile siyakat arasında karma bir yazı ile imla edilmiştir. Eserde toplam 42 gazel yer almaktadır. Bunlardan iki tanesi (ilk ve son gazel) eksiktir (Abduvaliyeva Er 2011: XIX).
Sağlam bir şiir tekniğine sahip şiirlerde Kıpçak ve Oğuz Türkçesi dil bilgisi özellikleri görülür. Yirmi şiirde remel bahrinin fâ´ilâtün fâ´ilâtün fâ´ilâtün fâ´ilün kalıbı kullanılmıştır. Divançe'de vezne hâkimiyet ve vezin kusurlarının azlığı dikkati çeker. Sade bir Türkçe ile kaleme alınan şiirlerin akıcı ve ahenkli bir üslubu vardır. Bu üslup, ayet ve hadis iktibaslarıyla yoğun ve derin bir hâl almıştır. Yer yer lirik, epik, satirik ve didaktik ifade biçimlerine başvurulmuştur. Kelime kadrosu, şairin Kırım ve Osmanlı Türkçesine vukufiyeti sebebiyle, oldukça zengindir. Şiirler rahatlıkla ve kolaylıkla söylenmiş izlenimi uyandırırlar. Eserde, cinas, aliterasyon, iştikak, mübalağa ve telmih sanatları öne çıkmaktadır (Abduvaliyeva Er 2011: 139, 151). Aşk, âşık, sevgili, rakip, ağyar, vaiz, saki vb. bağlamında divan şiir estetiğine uygun konular işlenmiştir.
Bora Gazi Giray Han’ın Dîvânçe’si üzerine iki çalışma yapılmıştır. İlk çalışma İsmail Hikmet Ertaylan'ın 1958 yılında gerçekleştirdiği Gâzi Geray Han Hayatı ve Eserleri başlıklı çalışmadır. İ. H. Ertaylan eserin yazmasının Halil Edhem Arda’nın özel kitaplığında olduğu bilgisini vererek nüshanın tıpkıbasımını yayınlar (Ertaylan 1958: 65-89). Elvina Abduvaliyeva Er 2011 yılında Bora Gazi Giray Han: Hayatı ve Eserleri başlıklı yüksek lisans tezi hazırlamıştır. Bu çalışmada Bora Gazi Giray Han’ın hayatı ve eserleri ele alınmıştır. Eserlerin dil bilgisi ve üslup özellikleri incelenmiş, şairin elde mevcut eserlerinin transkripsiyonlu metnine yer verilmiş, bazı eserleri günümüz Türkçesine çevrilmiştir.
Şairin biyografisi için bk. “Bora Gazi Giray Han”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/bora-gazi
Eserden Örnekler
Gazel
Közlerimden katre kanlar sanma her yandan kelür
Her biri bir la´ldur kûh-ı Bedahşân’dan kelür
Ay cemâlün pertevi âyîne-i İskenderî
Hızrdur hatun kenâr-ı âb-ı hayvândan kelür
Leblerün câm-ı şerâbından könül sîr-âbumuz
Susamış bir teşneye benzer beyâbândan kelür
Senden ey ebrû-kemân her tîr-i gam ben hasteye
Hüdhüd-i ferhunde-peykerdür Süleymân’dan kelür
Bu Gazâyî hasteden her beyt ehl-i derd içün
Sanki bir beyt-i Kemâlî’dür Sıfâhân’dan kelür (Abduvaliyeva Er 2011: 225).
Kaynakça
Abduvaliyeva Er, Elvina (2011). Bora Gazi Giray Han: Hayatı ve Eserleri. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Ertaylan, İsmail Hikmet (1958). Gâzi Geray Han Hayatı ve Eserleri. İstanbul: Ahmed Said Basımevi.
İsen, Mustafa (2000). " Kırım Hanedanının Şairliği". Bilig (15): 81-90.
Kurnaz, Cemal ve Halil Çeltik (2000). Osmanlı Dönemi Kırım Edebiyatı. Ankara: Kurgan Edebiyat.
Tansel, F. Abdullah. "Gazi Giray'ın Edebî Şahsiyeti". İslâm Ansiklopedisi. C. IV. İstanbul: MEB Yay. 737.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DOLÂB (BORA GAZİ GİRAY HAN) | Bora Gazi Giray Han | Dr. Öğr. Üyesi Munise KOÇ |
Görüntüle | ||
2 | GÜL Ü BÜLBÜL (BORA GAZİ GİRAY HAN) | Bora Gazi Giray Han | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
3 | KAHVE VÜ BÂDE (BORA GAZİ GİRAY HAN) | Bora Gazi Giray Han | Dr. Öğr. Üyesi Munise KOÇ |
Görüntüle | ||
4 | GAZİ GİRAY HAN'IN YARLIK, MEKTUP VE ARZLARI (BORA GAZİ GİRAY HAN) | Bora Gazi Giray Han | Araş. Gör. Riza Tuncel |
Görüntüle | ||
5 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
6 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
7 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
8 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
9 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
10 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
11 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
12 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
13 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
14 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |