- Yazar Biyografisi (TEİS)
Azîz, Azîz Ali Efendi - Madde Yazarı: Hatem Türk
- Eser Yazılış Tarihi:1211/1796-1797
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:05/07/2022
DÎVÂNÇE (AZÎZ)
dîvânAzîz, Azîz Ali Efendi (d. ? /? - ö. 1213/1798-99)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Giritli Aziz Efendi’nin (ö. 1213/1798-99) şiirlerini ihtiva eden eseri. Dîvânçe niteliğindeki on varaklık eser 1211/1796-1797’de telif edilmiştir. Dîvânçe'de, 1 mesnevi, 3 kaside; 1'i Farsça olmak üzere 29 da gazel bulunmaktadır. Mesnevi 28 beyitten, kasideler ise sırasıyla 28, 95 ve 33 beyitten oluşmaktadır. Gazellerin beyit sayısı ise 5 ile 12 arasında değişmektedir. Eserin sonunda “Vâridât-ı mensûre-i Girîdî Aziz Efendi Hazretleri” başlıklı bir kısım bulunmaktadır. Mesnevi, “mefâ'îlün mefâ'îlün fe'ûlün” kalıbıyla; kasideler, “fâ'ilâtün fâ'ilâtün fâ'ilâtün fâ'ilün ” kalıbıyla yazılmıştır. Gazellerde ise yedi kalıp kullanılmakla birlikte en fazla kasidelerdeki kalıp kullanılmıştır.
Dîvânçe'deki şiirlerde dinî-tasavvufi bir anlayış hakimdir. Bu sebeple şiirler genellikle tevhid, münacat ve naat tarzındadır. Gazellerden biri de On İki İmam övgüsüyle yazılmıştır. Bu, şairin ehlibeyt sevgisini göstermesi açısından önemlidir. Gazeller de genel olarak tasavvufi muhtevalıdır. Şair, insanın kendinden, şöhretten, maldan geçmesini, imandan ayrılmamasını ister. Gazellerde hikmetli söyleyiş de yaygın olarak görülmekte, insanın hâlleri, insan olmanın ve insanı sevmenin erdemi ifade edilmektedir.
Tek nüshası, Ali Haydar Efendi tarafından Sene 1302 21 Ramazân 1302 (4 Temmuz 1885) istinsah edilen Selimağa Kütüphanesi, Haşimpaşa Bölümü, nr. 6'dadır. Nüsha, imla hatalarının çokluğuyla dikkati çekmektedir. Ayrıca İbnülemin Mahmud Kemal, kütüphanesindeki mecmualardan birinde Aziz'in de gazelleri bulunduğunu söyler ve gazellerden ikisini nakleder (1999: I/23-24).
Giritli Azîz Efendi’nin Dîvânçe'siyle ilgili Eyüp Sağesen bir mezuniyet tezi hazırlamıştır (1972).
Şairin biyografisi için bk. "Azîz, Azîz Ali Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/aziz-aziz-ali-efendi
Eserden Örnekler
Mesnevi
Budur ikrâr-ı billâh evvel âhir
Budur ol akd-i esrâr-ı müzâhir
Bununla cân u dil buldı hayâtı
Bununla mülk idindi kâinâtı
Bu gûne eyledim ikrâr o zâta
Odur mazhar heme zât u sıfâta
Anun nûr-ı cemâlidür çerâgı
Çerâg önünde itdüm ben ferâgı
Odur kıblem imâmum secdegâhum
Odur âlemde hâmî vü penâhum
Sivâdan el yudum kesdüm ümîdi
Kamu ümmîd oldı Hak mezîdi
Anı Hakdan bilür gayruyı bilmem
Civândan gayrı yok ayruyı bilmem
Bu gördügün cihân ü âdemîler
Felekler melekler manevîler
Cemî’i bir vücûd bir rûhı oldur
Cihânın zulmeti vü nûrı oldur (Dîvânçe. Selimağa Kütüphanesi, Haşimpaşa Bölümü, nr. 6).
Kaynakça
Sağesen, Eyüp (1972). Aziz Ali Efendi Divançesi. Mezuniyet Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Türkiyat Araştırma Merkezi, nr. 1409.
İnal, İbnülemin Mahmud Kemal (1999). Son Asır Türk Şairleri. C.1. (hzl. Müjgan Cumbur),. Ankara: AKM Yay. 23-24.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | MUHAYYELÂT / MUHAYYELÂT-I AZÎZ EFENDİ | Azîz, Giritli Aziz Ali Efendi | Hatem Türk Doç. Dr. Pelin Asan Ayar |
Görüntüle | ||
2 | EMSÂLÂT-I AZÎZ / MUHAYYELÂT | Azîz, Azîz Alî Efendi | Araş. Gör. Fatih UĞUR |
Görüntüle | ||
3 | DÎVÂN (AZÎZ) | Azîz, Azîz Ali Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
4 | VÂRİDÂT (AZÎZ) | Azîz, Azîz Ali Efendi | Araş. Gör. Dr. nesrin aydın satar |
Görüntüle | ||
5 | MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) | Hıfzî | Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR |
Görüntüle | ||
6 | NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) | Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin | Diğer Aybala Sena KÜTÜK |
Görüntüle | ||
7 | DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) | Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
8 | TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullah Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
9 | TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
10 | TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) | Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Ahmet Serdar Erkan |
Görüntüle | ||
12 | MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) | Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
13 | AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) | Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi | Diğer Nükran ERBAŞ Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler |
Görüntüle | ||
14 | DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) | Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle |