Zâtî mahlasını kullanan Süleymân Efendi'nin  (d. 1095/1684 - ö. 1175/1761) şiirlerini ihtiva eden eser. Mürettep olmayan ve dîvânçe diyebileceğimiz bu eserde 143 gazel, “Kasîde-i Hacc-ı Ma‘neviyye” başlıklı 38 beyitlik bir kasîde ve eserin sonunda iki beyitlik bir “Târîh-i Te’lîf” bulunmaktadır. Bu tarihe göre Zâtî, Dîvân’ını 1151/1738 yılında tamamlamıştır.

Zâtî Efendi’nin Dîvân’ında kullandığı dil, diğer eserlerinin diline nazaran oldukça sade ve anlaşılır bir yapıya sahiptir. Yer yer nazım kusurları göze çarpsa da işlediği konulara hâkim, dirâyetli bir sûfi şâirdir. Bütün gazellerinde tasavvufî neşveyi görmek mümkündür. Bazı gazeller ise ilâhi ve münâcat muhtevâlıdır.

Dîvân’da, ilm-i ledün, vahdet-i vücûd, şem‘-pervâne, ehadiyyet-vâhidiyyet, fenâ-bekâ, aşk, vahdet-kesret, kenz-i mahfî, mâsivâ, nefs ve nefsin mertebeleri, şerî‘at-tarîkat-hakîkat-ma‘rifet, vuslat, ârif-i billah, Hızır, velî-velâyet, zikr-tesbîh, şeyh ve özellikleri, sohbet, zâhid, cemâl-celâl, fakr, derviş ve özellikleri, sûret-sîret, tevbe-telkîn, feyz, ucb-riyâ, semâ‘, ârif ve özellikleri, zâhir-bâtın, melâmet ve melâmet hırkası, muhabbet, ma‘rifetullah, riyâzet, tezkiye-i kalb, anâsır-ı erbaa, seyr u sülûk ve tarîkat haccı gibi tasavvufî terim ve konular üzerinde durulmuştur.

Dîvân’ın Türkiye kütüphanelerinde pek çok yazma nüshası vardır ve Sevânihün-Nevâdir fî Ma‘rifeti’l-Anâsır mesnevîsiyle birlikte İstanbul’da (1257, 1258, 1289) üç defa eski harflerle basılmıştır. Eserin Mehmet Arslan (1994: 17-96) ve Selami Şimşek (2021: 263-355) tarafından yeni harflerle yapılmış neşirleri de vardır.

Şairin biyografisi için bk. "Zâtî, Süleyman Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/zati-suleyman-efendi