Halvetiye tarikatının Şabaniyye şubesine mensup bir mutasavvıf olan Hasan Ünsî Efendî’nin "Ünsî" mahlasıyla yazdığı tasavvufî temalı ve âşıkâne tarzdaki şiirlerini topladığı eseri. Mürettep olmayan ve küçük hacimli olan Dîvân ilahilerden oluşur. Bu sebeple Dîvân-ı İlâhiyyât adıyla da anılmıştır. Eser, halifesi İbrahim Has tarafından, şairin talebi üzerine vefatından sonra, yazılış sırasına göre tertip edilmiştir (Uzun 2003: 74). Dîvân'ın sonunda tamamlandığı tarih 1275/1858-59 olarak geçer.

Dîvân, kaside kafiye düzeninde yazılmış ve "nişân" redifli 74 beyitten oluşan dinî-tasavvufî muhtevalı bir şiirle başlar. Devamında “destur” adı verilen 385 şiir ile 24 müfret ve rubai başlığıyla yazılmış 9 manzume yer alır (Uzun 2003: 1-340). Bu şiirlerin bir kısmı beyit bir kısmı da dörtlüklerle yazılmıştır. Şiirlerin çoğu Yunus Emre’de olduğu gibi musammat gazel tarzında yazıldığı için dörtlük olarak da kabul edilebilir. Şiirlerin genel niteliğine bakıldığında bazılarının aruz kalıplarına uyduğu görülse de hece ölçüsüyle oluşturuldukları daha belirgindir (Uzun 2003: 74).

Ünsî, ilahileri tekkede okunsun diye bir divan olarak tertibini istemiştir (Tatçı 2002: 107-18). Bu nedenle şiirler didaktik nitelikler taşır. Eserde dinî-tasavvufî konular ağırlıklıdır. Kaynaklarda hayatını sürekli ibadetle geçirdiği ve devamlı inziva hayatı yaşadığı belirtilen Ünsî'nin şiirleri, sanat bakımından bir derinlik taşımasa da dinleyenleri vecde getirecek derecede tesirli bir üslupla kaleme alınmıştır. Bu şiirlerde Yunus Emre ve çağdaşı Niyâz-i Mısrî etkisi belirgindir. Dîvân'da Yunus Emre’ye nazireler bulunmaktadır. O da, ilahilerini Yunus misali temiz, anlaşılır bir Türkçe ile kaleme almıştır. 

Dîvân'ın tespit edilen iki nüshası bulunmaktadır. Bu nüshaların ilki, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kütüphanesinde bulunan tasnif dışı yazma, ikincisi ise Süleymaniye Kütüphanesi Nazif Paşa Bölümünde 867 numarasıyla kayıtlıdır. Bu nüshalar üzerinde Savaş Uzun yüksek lisans tezi hazırlamıştır (2003) .

Şairin biyografisi için bk. “Ünsî, Şeyh A‘rec Hasan Ünsî Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/unsi-seyh-arec-hasan-unsi-efendi