- Yazar Biyografisi (TEİS)
Râzî, Yazıcı Abdullah Efendi-zâde Abdüllatif Râzî Efendi - Madde Yazarı: Prof. Dr. Yunus KAPLAN
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:08/01/2022
DÎVÂN (RÂZÎ)
şiirlerRâzî, Yazıcı Abdullah Efendi-zâde Abdüllatif Râzî Efendi (d. ?/? - ö. 1146/1733-34)
ISBN: 978-9944-237-87-1
18. yüzyıl şairlerinden Abdüllatif Râzî Efendi’nin (d. ?/? - ö. 1146/1733-34) şiirlerini ihtiva eden eser. Gayr-ı mürettep hâldeki Râzî Dîvânı’nda 5 kaside, 191 gazel, 2 terkib-i bend, 10 kıtʻa, 45 tarih, 68 murabba, 1 tahmis, 13 muhammes, 2 müseddes, 20 matlaʻ, 1 müfred, 9 nazm ve 2 şarkı olmak üzere toplam 369 manzume bulunmaktadır (Kodaz 1994: 21-22).
Râzî Dîvânı’ndaki ilk kaside, Ankara valisi Salih Paşa methindedir. İkinci kasidede Uryanî Ahmed Dede’nin şeyh olmasına, dördüncü kasidede ise Şeyh Muhammed Baba’nın Hacı Bayram Veli Câmi'inin tamirine tarih düşürülmüştür. Üçüncü kaside Mevlana’nın Mesnevi’sinin ilk 18 beytinin tesiriyle yazılırken, bahariyye türündeki beşinci kaside ise Gâzî-zâde Mehmed Paşa için kaleme alınmıştır. Dîvân’daki terkib-i bendlerin ikisi de eksik olup bunlardan ilki Bağdatlı Ruhî’nin meşhur terkib-i bendine naziredir. Mevlevi tarikatına mensup olan Râzî, gazellerinde tasavvufi umdelerin ağırlıklı olarak kullanıldığı dinî muhteva hâkimdir. Ancak bu tarz gazeller yanında âşıkane ve rindane tarzda gazeller de tanzim etmekten geri durmamıştır. Bir şair olarak Râzî’yi ön plana çıkaran özelliklerden birisi de tarih düşürmedeki başarısıdır. Devrindeki hadiselere kayıtsız kalmayan şair, değişik nazım şekilleriyle birçok hadiseye tarih düşürmüştür.
Râzî 18. yüzyılda şairler üstünde kendini hissettiren mahallileşmenin de etkisiyle şiirlerinde sade bir dil kullanmıştır. Samimi ve canlı bir üslubun hâkim olduğu bu manzumelerde atasözleri, deyimler ve halk söyleyişleri bolca kullanılmıştır.
Râzî Dîvânı’nın şimdilik bilinen tek nüshası, Millet Kütüphanesinde “Ali Emiri Manzum 147” arşiv numarasında kayıtlıdır. Bu nüshadan hareketle eser üzerinde bir yüksek lisans tez çalışması yapılmıştır (Kodaz 1994).
Şairin biyografisi için bk. “Râzî, Yazıcı Abdullah Efendi-zâde Abdüllatif Râzî Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/razi-yazici-abdullah-efendizade
Eserden Örnekler
Gazel
Âşıka meh-rûlarun gâyet de mümtâzı gerek
Pâk-dâmen kalb-i sâfî çeşm-i gammâzı gerek
Ola hem yirlü yirince tavr u etvârı dahi
Tâlib-i vuslat niyâza gâhice nâzı gerek
Olmaya uşşâka dâ’im cevri hod-bînlik idüp
Âsumân-ı vuslatun bir murg-ı şehbâzı gerek
Bu misâl üzre olup âşık dahi şeb-tâ-seher
Cân u dilden vasl-ı yâre dem-âgâzı gerek
Âh u zâr u nâlesinden kûh [u] sahrâ lerzenâk
Oluban bülbül-sıfat feryâd-ı şehnâzı gerek
Tâ ziyân-ı vuslat ile erganûn-ı sînesin
İnledüp ol yâr içün cân ile cânbâzı gerek
Hâsılı bu râh-ı aşk içre visâli yâd içün
Râziyâ dilgîrveş sıdk ile serbâzı gerek (Kodaz 1994: 208).
Kaynakça
Kodaz, Atike (1994). Râzî Abdüllatîf: Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Dîvânı. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | TERCEME-İ IKDÜ'L-CÜMÂN (RÂZÎ) | Râzî, Yazıcı Abdullah Efendi-zâde Abdüllatif Râzî Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
2 | EL-FÜLKÜ'L-MEŞHÛN Bİ'L-LÜ'LÜ’İ'L-MEKNÛN | Râzî, Yazıcı Abdullah Efendi-zâde Abdüllatif Râzî Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
3 | CÂMİ'U'L-HİKÂYÂT (RÂZÎ) | Râzî, Yazıcı Abdullah Efendi-zâde Abdüllatif Râzî Efendi | Prof. Dr. Cafer MUM |
Görüntüle | ||
4 | MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) | Hıfzî | Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR |
Görüntüle | ||
5 | NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) | Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin | Diğer Aybala Sena KÜTÜK |
Görüntüle | ||
6 | DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) | Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
7 | TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullah Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
8 | TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
9 | TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) | Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Ahmet Serdar Erkan |
Görüntüle | ||
11 | MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) | Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
12 | AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) | Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi | Diğer Nükran ERBAŞ Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler |
Görüntüle | ||
13 | DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) | Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle |