DÎVÂN (TÂLİ’Î)
şiirler
Tâliʻî (d. ? - ö. 925/1519)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Tâliʻî mahlaslı şairin şiirlerini ihtiva eden eser. Latîfî, Riyâzî ve Kafzâde Fâizî tezkirelerinde Tâliʻî’nin Dîvân sahibi olduğunu belirtmektedirler (Canım 2018: 347; Açıkgöz 2017: 210; Kayabaşı 1997: 380). Söz konusu bu eserin tam bir nüshası şimdilik elde değildir. Ancak Fransa Milli Kütüphanesi’nde “Supplement Turc 270” arşiv numarasıyla kayıtlı dîvânlar mecmuasının 168a-209b sayfalarının kenarında Tâliʻî Dîvânı’nın eksik olduğu anlaşılan bir nüshası bulunmaktadır. Bu nüshada 5 kaside, 1 terci-i bend, 137 gazel, 27 kıt’a, 2 nazm, 2 rubai, 8 müfred olmak üzere toplam 182 manzume yer almaktadır. Zahide Efe, bu nüshadaki şiirlerin yanı sıra çeşitli mecmuaları tarayarak 14 gazel, 1 murabba, 2 kıt’a ve 9 müfred olmak üzere 26 şiir daha tespit ederek şaire ait şiir sayısını 208’e çıkarmıştır. Eserdeki kasidelerin biri II. Bâyezîd, diğerleri Yavuz Sultan Selîm için yazılmıştır. Sehî Bey ve Latîfî, Tâliʻî'yi güzel ve orijinal şiirler kaleme almış başarılı bir şair olarak değerlendirmişlerdir (İpekten vd. 2017: 104; Canım 2018: 347). Zahide Efe'nin belirttiğine göre Dîvân'daki şiirlerin sade ve anlaşılır bir dili, samimi bir ifadesi vardır. Gazellerde âşıkane ve rindane söyleyiş hâkimdir (2019: 122, 125-124). 

Zahide Efe (2019), şairin şiirlerinden bazı örnekleri, şairin hayatı, edebi kişiliği ve şiirlerinin şekil ve muhteva özellikleri hakkında bilgi verdiği bir makaleyle tanıtmıştır.

Şairin biyografisi için bk. “Tâliʻî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/talii 

Eserden Örnekler


Gazel

Korkarın zülfüne bir bend ile yüzi karalar

Seni bir aga düşürüp ana bir âl karalar


Pâdişâh olsa nola hüsn iline hâl ü hatun

Şimdi mi oldı Mısır mülkine sultân karalar


Şöyle saldı bu gönül zevrakın engine yaşum

Ki görinmez gözüme çevre yanumdan karalar


Hüsn-i hatt-ı lebi yâkûta ber-â-ber oldı

Zülf-i reyhânı görün dahı misâlin karalar


Tâliʻî iki cihânda yüzün ag ola eger

Yâr işiginde kara topraga kanun karalar (Efe 2019: 139-40)

Kaynakça


Açıkgöz, Namık (2017). Riyâzü'ş-Şu'arâ. Ankara: KTB. Yay. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-191371/riyazi-riyazus-suaratezkiretus-suara.html [Erişim tarihi 05.11.2021]

Canım, Rıdvan (2018). Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ. Ankara: KTB Yay. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-216998/latifi-tezkiretus-suara-ve-tabsiratun-nuzama.html [Erişim tarihi: 01.11.2021]

Efe, Zahide (2019). “Kastamonulu Divan Şairi Tâli î ve Şiirleri”. Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 8 (18): 120-153.

İpekten, Haluk, G. Kut, M. İsen, H. Ayan, T. Karabey (2017). Heşt Bihişt, Sehî Beg. Ankara: KTB Yay. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56165,hest-bihistpdf.pdf?0&_tag1=03EE5380B678F1063BF0A9ED54D2FA0DD771F0E5&crefer=839BAE7E4EF7829B8C78AF23011CC41F84166815C1BAB500489447B34017E61B [Erişim tarihi: 13.08.2021]

Kayabaşı, Bekir (1997). Kaf-zâde Fâ’izî’nin Zübdetü’l-Eş’âr’ı. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


KAPLAN, Yunus. "DÎVÂN (TÂLİ’Î)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-tali-i. [Erişim Tarihi: 05 Ekim 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN-I FÂRİSÎ (TÂLİ’Î) Tâli’î’ Dr. Çetin Kaska
Görüntüle
2 TÂRÎH / SELÎM-NÂME (TÂLİ’Î ) Tâli’î Dr. Necmiye Özbek Arslan
Görüntüle
3 CÂMASB-NÂME (ABDÎ) Abdî, Mûsâ Prof. Dr. Müjgân Çakır
Görüntüle
4 TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Görüntüle
5 RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Öğretmen Ece Ceylan
Görüntüle
6 NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz Doç. Dr. Recep Uslu
Görüntüle
7 DÎVÂN (ADLÎ) Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM
Görüntüle
8 DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
9 DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
10 DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) Âfitâbî Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
11 DÎVÂN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
12 HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle