- Yazar Biyografisi (TEİS)
Tâliʻî - Madde Yazarı: Prof. Dr. Yunus KAPLAN
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:07/11/2021
DÎVÂN (TÂLİ’Î)
şiirlerTâliʻî (d. ? - ö. 925/1519)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Tâliʻî mahlaslı şairin şiirlerini ihtiva eden eser. Latîfî, Riyâzî ve Kafzâde Fâizî tezkirelerinde Tâliʻî’nin Dîvân sahibi olduğunu belirtmektedirler (Canım 2018: 347; Açıkgöz 2017: 210; Kayabaşı 1997: 380). Söz konusu bu eserin tam bir nüshası şimdilik elde değildir. Ancak Fransa Milli Kütüphanesi’nde “Supplement Turc 270” arşiv numarasıyla kayıtlı dîvânlar mecmuasının 168a-209b sayfalarının kenarında Tâliʻî Dîvânı’nın eksik olduğu anlaşılan bir nüshası bulunmaktadır. Bu nüshada 5 kaside, 1 terci-i bend, 137 gazel, 27 kıt’a, 2 nazm, 2 rubai, 8 müfred olmak üzere toplam 182 manzume yer almaktadır. Zahide Efe, bu nüshadaki şiirlerin yanı sıra çeşitli mecmuaları tarayarak 14 gazel, 1 murabba, 2 kıt’a ve 9 müfred olmak üzere 26 şiir daha tespit ederek şaire ait şiir sayısını 208’e çıkarmıştır. Eserdeki kasidelerin biri II. Bâyezîd, diğerleri Yavuz Sultan Selîm için yazılmıştır. Sehî Bey ve Latîfî, Tâliʻî'yi güzel ve orijinal şiirler kaleme almış başarılı bir şair olarak değerlendirmişlerdir (İpekten vd. 2017: 104; Canım 2018: 347). Zahide Efe'nin belirttiğine göre Dîvân'daki şiirlerin sade ve anlaşılır bir dili, samimi bir ifadesi vardır. Gazellerde âşıkane ve rindane söyleyiş hâkimdir (2019: 122, 125-124).
Zahide Efe (2019), şairin şiirlerinden bazı örnekleri, şairin hayatı, edebi kişiliği ve şiirlerinin şekil ve muhteva özellikleri hakkında bilgi verdiği bir makaleyle tanıtmıştır.
Şairin biyografisi için bk. “Tâliʻî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/talii
Eserden Örnekler
Gazel
Korkarın zülfüne bir bend ile yüzi karalar
Seni bir aga düşürüp ana bir âl karalar
Pâdişâh olsa nola hüsn iline hâl ü hatun
Şimdi mi oldı Mısır mülkine sultân karalar
Şöyle saldı bu gönül zevrakın engine yaşum
Ki görinmez gözüme çevre yanumdan karalar
Hüsn-i hatt-ı lebi yâkûta ber-â-ber oldı
Zülf-i reyhânı görün dahı misâlin karalar
Tâliʻî iki cihânda yüzün ag ola eger
Yâr işiginde kara topraga kanun karalar (Efe 2019: 139-40)
Kaynakça
Açıkgöz, Namık (2017). Riyâzü'ş-Şu'arâ. Ankara: KTB. Yay. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-191371/riyazi-riyazus-suaratezkiretus-suara.html [Erişim tarihi 05.11.2021]
Canım, Rıdvan (2018). Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ. Ankara: KTB Yay. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-216998/latifi-tezkiretus-suara-ve-tabsiratun-nuzama.html [Erişim tarihi: 01.11.2021]
Efe, Zahide (2019). “Kastamonulu Divan Şairi Tâli î ve Şiirleri”. Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 8 (18): 120-153.
İpekten, Haluk, G. Kut, M. İsen, H. Ayan, T. Karabey (2017). Heşt Bihişt, Sehî Beg. Ankara: KTB Yay. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56165,hest-bihistpdf.pdf?0&_tag1=03EE5380B678F1063BF0A9ED54D2FA0DD771F0E5&crefer=839BAE7E4EF7829B8C78AF23011CC41F84166815C1BAB500489447B34017E61B [Erişim tarihi: 13.08.2021]
Kayabaşı, Bekir (1997). Kaf-zâde Fâ’izî’nin Zübdetü’l-Eş’âr’ı. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN-I FÂRİSÎ (TÂLİ’Î) | Tâli’î’ | Doç. Dr. Çetin Kaska |
Görüntüle | ||
2 | TÂRÎH / SELÎM-NÂME (TÂLİ’Î ) | Tâli’î | Dr. Necmiye Özbek Arslan |
Görüntüle | ||
3 | CÂMASB-NÂME (ABDÎ) | Abdî, Mûsâ | Prof. Dr. Müjgân Çakır |
Görüntüle | ||
4 | TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği |
Görüntüle | ||
5 | RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Öğretmen Ece Ceylan |
Görüntüle | ||
6 | NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) | Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz | Doç. Dr. Recep Uslu |
Görüntüle | ||
7 | DÎVÂN (ADLÎ) | Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed | Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM |
Görüntüle | ||
8 | DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) | Âfitâbî | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
12 | HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle |