DÎVÂN (TABÎBOĞLU)
şiirler
Tabîboğlu, Abdullah (d. 1252/1836-37 - ö. 1324/1906-07)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Kerküklü Tabîboğlu'nun şiirlerinin yer aldığı eseri. Dedeleri ve babası halk hekimliği yaptıkları için Tabîboğlu olarak tanınan ve şiirlerinde de bu mahlası kullanan şairin asıl adı Abdullah’tır. 1252/1836-37 yılında Kerkük Kalesi’nde Meydan Mahallesi’nde doğan Tabîboğlu, hayatının büyük bir kısmını Kerkük’te geçirmiş ve  yine Kerkük’te 1906-07/1324 yılında vefat etmiştir. Tabîboğlu’nun mürettep bir Dîvân'ı ile Tecvîd-i Güzîde ve Anter Hikâyesi adlı eserleri mevcuttur.

Dîvân’da gazel, kaside, terci-bend, muhammes, müseddes, mesnevi gibi Klasik Türk şiirinde kullanılan nazım şekilleri yer almaktadır. Gazeller, elifba sırasına göre düzenlenmiştir. Manzumeleri arasında “tercî ͑-i bend bahâriye” ile “muhammes bağçenâme” birer risale teşkil edecek kadar uzundur. Dîvân’ın tek nüshası 135 varaktır. Mürettep olmasına rağmen Dîvân’ın bazı varaklarında eksiklikler olduğu tespit edilmiştir. Dîvân’da aruzun temel bahirlerinden “fâʿilâtün fâʿilâtün fâʿilâtün fâʿilün” ve “feʿilâtün feʿilâtün feʿilâtün feʿilün” başta olmak üzere çeşitli aruz vezinleri ile şiirler kaleme alınmıştır. Daha çok gazel ve kaside tarzında yazılmış eserde Arapça tamlamalara çok az yer verildiği görülür. Ayrıca eserde Arapça ve Farsçadan Türkçeye geçmiş kelime sayısı da çok değildir. Tabîboğlu, şiirlerinde tasannudan ziyade daha çok açık ve sade bir anlatım tarzını benimsemiştir. Öyle ki kendisini manzum hikâyeler yazan şairler gibi “kıssahan” olarak ifade etmektedir.

Dîvân üzerine Ayşe Kübra Bekar tarafından  bir yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (Bekar: 2013). 

Şairin biyografisi için bk. “Tabîboğlu, Abdullah”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/tabiboglu-abdullah 

Eserden Örnekler


Gazel

Meclis-i hengâm-ı mahbûs-hâne-i dil-dâdeyüz

Halka-i bezm-i elemde mest-i nûş-bâdeyüz


Guṣṣadan ḫâṭır-perîşân dîde nemlü huşk-leb

Pây-beste murgveş âlemde bir üftâdeyüz


Her kazâ kavs-i kuzahdan nâzil olsa tîrveş

Sîne-i sad çâki kılmakda pîr-i âmâdeyüz


Girmenüz bâzâr-ı dehre kılmanuz alışveriş

Kâr u kesb-i dehrden âlemde bir âzâdeyüz


Sormadı bir kimse ahvâlin Tabîboğlı aceb

Bunca müddetdir gam-ı devrân ile üftâdeyüz (Bekar 2019: 63).


Gazel

Bilmezem cânâ nigâhın âşıka olmış aceb

Kim bu yüzdendir yanar sönmez çerâğı rûz u şeb


Çeşm-i kalb ile görür âşık seni ey nûr-ı çeşm

Her zaman manzar durur her nice kim eyler ṭaleb


Çâr yârin nûrıdır vechinde ey vech-i hüsn

Dünyâ vü ukbâyı dutsa ser-te-ser olmaz aceb


Gezme ey şûh-ı cihân her muhtelif ecnâs ile

Özgeler pîr tek seni âlemde bir âl-i neseb


Ey rakîb-i rû-siyâh Tanrı seni dûr eylesün

Reh-güzâr üzre durup ahbâba çok verme taʿb (Bekar 2019: 126).


Kaynakça


Bekar, Ayşe Kübra, (2019). Kerküklü Tabiboğlu Divanı. Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi. 

Öbek, Ali İhsan, Ayşe Taşralı (hzl.) (2013). Av. Atâ Terzibaşı Kerkük Şairleri. 2. Kitap. İstanbul: Ötüken Yay.

Mehmed İzzet Hattat (1965). “Kale Şairi Tabiboğlu”. Kardaşlık Dergisi. 39.

Saatçi, Suphi (1997). “Tabiboğlu”. Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi. C. 6. Ankara: KB Yay. 377-379.

Atıf Bilgileri


Uçan Eke, Nagehan. "DÎVÂN (TABÎBOĞLU)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-tabiboglu. [Erişim Tarihi: 23 Aralık 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 ANTER HİKÂYESİ (TÂBİBOĞLU) Tabîboğlu, Abdullah Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
2 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
3 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
4 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
5 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
6 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
7 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
8 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
9 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
10 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
11 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle