- Yazar Biyografisi (TEİS)
Tabîboğlu, Abdullah - Madde Yazarı: Doç. Dr. Nagehan Uçan Eke
- Eser Yazılış Tarihi:19. Yüzyıl
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:21/09/2021
DÎVÂN (TABÎBOĞLU)
şiirlerTabîboğlu, Abdullah (d. 1252/1836-37 - ö. 1324/1906-07)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Kerküklü Tabîboğlu'nun şiirlerinin yer aldığı eseri. Dedeleri ve babası halk hekimliği yaptıkları için Tabîboğlu olarak tanınan ve şiirlerinde de bu mahlası kullanan şairin asıl adı Abdullah’tır. 1252/1836-37 yılında Kerkük Kalesi’nde Meydan Mahallesi’nde doğan Tabîboğlu, hayatının büyük bir kısmını Kerkük’te geçirmiş ve yine Kerkük’te 1906-07/1324 yılında vefat etmiştir. Tabîboğlu’nun mürettep bir Dîvân'ı ile Tecvîd-i Güzîde ve Anter Hikâyesi adlı eserleri mevcuttur.
Dîvân’da gazel, kaside, terci-bend, muhammes, müseddes, mesnevi gibi Klasik Türk şiirinde kullanılan nazım şekilleri yer almaktadır. Gazeller, elifba sırasına göre düzenlenmiştir. Manzumeleri arasında “tercî ͑-i bend bahâriye” ile “muhammes bağçenâme” birer risale teşkil edecek kadar uzundur. Dîvân’ın tek nüshası 135 varaktır. Mürettep olmasına rağmen Dîvân’ın bazı varaklarında eksiklikler olduğu tespit edilmiştir. Dîvân’da aruzun temel bahirlerinden “fâʿilâtün fâʿilâtün fâʿilâtün fâʿilün” ve “feʿilâtün feʿilâtün feʿilâtün feʿilün” başta olmak üzere çeşitli aruz vezinleri ile şiirler kaleme alınmıştır. Daha çok gazel ve kaside tarzında yazılmış eserde Arapça tamlamalara çok az yer verildiği görülür. Ayrıca eserde Arapça ve Farsçadan Türkçeye geçmiş kelime sayısı da çok değildir. Tabîboğlu, şiirlerinde tasannudan ziyade daha çok açık ve sade bir anlatım tarzını benimsemiştir. Öyle ki kendisini manzum hikâyeler yazan şairler gibi “kıssahan” olarak ifade etmektedir.
Dîvân üzerine Ayşe Kübra Bekar tarafından bir yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (Bekar: 2013).
Şairin biyografisi için bk. “Tabîboğlu, Abdullah”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/tabiboglu-abdullah
Eserden Örnekler
Gazel
Meclis-i hengâm-ı mahbûs-hâne-i dil-dâdeyüz
Halka-i bezm-i elemde mest-i nûş-bâdeyüz
Guṣṣadan ḫâṭır-perîşân dîde nemlü huşk-leb
Pây-beste murgveş âlemde bir üftâdeyüz
Her kazâ kavs-i kuzahdan nâzil olsa tîrveş
Sîne-i sad çâki kılmakda pîr-i âmâdeyüz
Girmenüz bâzâr-ı dehre kılmanuz alışveriş
Kâr u kesb-i dehrden âlemde bir âzâdeyüz
Sormadı bir kimse ahvâlin Tabîboğlı aceb
Bunca müddetdir gam-ı devrân ile üftâdeyüz (Bekar 2019: 63).
Gazel
Bilmezem cânâ nigâhın âşıka olmış aceb
Kim bu yüzdendir yanar sönmez çerâğı rûz u şeb
Çeşm-i kalb ile görür âşık seni ey nûr-ı çeşm
Her zaman manzar durur her nice kim eyler ṭaleb
Çâr yârin nûrıdır vechinde ey vech-i hüsn
Dünyâ vü ukbâyı dutsa ser-te-ser olmaz aceb
Gezme ey şûh-ı cihân her muhtelif ecnâs ile
Özgeler pîr tek seni âlemde bir âl-i neseb
Ey rakîb-i rû-siyâh Tanrı seni dûr eylesün
Reh-güzâr üzre durup ahbâba çok verme taʿb (Bekar 2019: 126).
Kaynakça
Bekar, Ayşe Kübra, (2019). Kerküklü Tabiboğlu Divanı. Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi.
Öbek, Ali İhsan, Ayşe Taşralı (hzl.) (2013). Av. Atâ Terzibaşı Kerkük Şairleri. 2. Kitap. İstanbul: Ötüken Yay.
Mehmed İzzet Hattat (1965). “Kale Şairi Tabiboğlu”. Kardaşlık Dergisi. 39.
Saatçi, Suphi (1997). “Tabiboğlu”. Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi. C. 6. Ankara: KB Yay. 377-379.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
| # | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | ANTER HİKÂYESİ (TÂBİBOĞLU) | Tabîboğlu, Abdullah | Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler |
Görüntüle | ||
| 2 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
| 3 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
| 4 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
| 5 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
| 6 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
| 7 | RAVZ-I VERD | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
| 8 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
| 9 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
| 10 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
| 11 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle |