DÎVÂN (SÜRÛRÎ)
şiirler
Sürûrî, Musliheddin Mustafa (Şârih-i Mesnevî) (d. 897/1491-92- ö. 969/1561-62)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Şârih-i Mesnevî olarak tanınan Gelibolulu Musliheddin Mustafa Sürûrî’nin Türkçe şiirlerinin bulunduğu eseri. Kaynaklarda şârihin eserlerine ilişkin birbirini tutmayan sayıların verilmesi divan(lar)ı için de geçerli bir durum olarak görünmektedir. Sürûrî Dîvânı’nın nüshaları ile ilgili olarak verilen bilgiler, Sürûrî mahlasını kullanan diğer şairlerin divan nüshaları ile karışmıştır. Süleymaniye Hacı Mahmud 3777, Bursa İnebey Genel 2172, Ali Emiri Manzum 200 numarada kayıtlı nüshalar ile Süleymaniye Esad Efendi 3849 numarada kayıtlı nüsha, Sürûrî-i Acem ve Adanalı Sürûrî’ye ait divanlar ve Sürûrî’nin Hâfız Dîvânı Şerhi’dir. (Ünver 2010: 30). Nitekim Süleymaniye Hacı Mahmud 3777’deki Sürûrî-i Acem’in Dîvân’ı üzerine ayrı bir tez çalışması yapılmıştır (Şaripbekova 2001).

Musliheddin Sürûrî’nin Dîvân’ının tespit edilen tek nüshası, Mısır Milli Kütüphanesi 16 Edeb Türkî Kavlehu numarada kayıtlıdır (Ünver 2010: 29-30). Bu nüsha üzerinden hazırlanan çalışmaya göre Dîvân’da 3 kaside, 1 mütekerrir murabba, 32’si Farsça 502 gazel, 16 kıt‘a, 19 matla ve 44 müfret bulunmaktadır (Ünver 2010: 230). Kıt‘alar içinde 3 lügaz, matla ve müfretler içinde ise 14 muamma vardır. Girişinde bir dibacenin de bulunduğu Dîvân’da gazeller ağırlıktadır. Dîvân’da bulunan 502 gazelden 196’sında kimin şiirinin tanzir edildiği belirtilmiş, herhangi bir kayıt olmayan şiirlerden 70’inin de nazire olduğu tespit edilmiştir (Ünver 2010: 64). Toplam 73 şairin şiir(leri)ni tanzir eden Sürûrî en fazla Ahmed Paşa ve Necâtî’ye nazireler yazmış, bu şairleri Zâtî, Hayâlî, Nizâmî gibi isimler takip etmiştir. Dîvân’ın dikkat çeken özelliği, gazellerin yarısından fazlasının nazire olmasıdır. Bu durum Sürûrî Dîvânı’nın nazirelerin hangi şairlerin şiirlerine yazıldığına ilişkin kayıtların bulunduğu özel bir nazire mecmuası olarak değerlendirilebileceğini göstermektedir.

Eser üzerine hazırlanan doktora tezi (Ünver 2010) elektronik kitap olarak da (Ünver 2020) yayımlanmıştır. Sürûrî Dîvânı üzerine bir kitap çalışması da (Okatan 2010) bulunmaktadır. 

Şairin biyografisi için bk. “Sürûrî, Musliheddin Mustafa (Şârih-i Mesnevî)”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sururi-musliheddin-mustafa-sarihi 

Eserden Örnekler


Rûşen itdi gün yüzüñ her sırr-ı pinhânum benüm

Neydügüm bildürdi halka âh u efgânum benüm


Tañ mı ârâm itmeyüp göñlüm karâr itmezse cân

Salınur çün gayr ile serv-i hırâmânum benüm


Kim virürdi ben ölümlü hasteye bir katre âb

Başum üzre olmasa bu çeşm-i giryânum benüm


Bu göñül bülbül gibi zârılıg itmezdi hezâr

Gülmese her hâra gülveş verd-i handânum benüm


Yüzini yırtar benümçün mâtem eyler gökde mâh

Alalı cânum Sürûrî mâh-ı tâbânum benüm          (Ünver 2020: 212)

Kaynakça


Okatan, Halil İbrahim (2010). Sürûrî Divanı. Ankara: Engin Matbaacılık.

Şaripbekova, Saule (2001). Acem Süruri ve Divançesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Ünver, Niyazi (2010). Gelibolulu Sürûrî ve Dîvânı. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Ünver, Niyazi (2020). Gelibolulu Sürûrî ve Dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/73951,gelibolulu-sururi-divanipdf.pdf?0 [Erişim tarihi: 05.08.2022]

Atıf Bilgileri


KILIÇARSLAN, Orhan. "DÎVÂN (SÜRÛRÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-sururi-tees-1380. [Erişim Tarihi: 25 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 ŞERH-İ MU'AMMEYÂT-I MÎR HÜSEYİN (SÜRÛRÎ) Sürûrî, Musliheddin Mustafa (Şârih-i Mesnevî) Doç. Dr. tolga öntürk
Görüntüle
2 ŞERH-İ ŞEBİSTÂN-I HAYÂL (SÜRÛRÎ) Sürûrî, Musliheddin Mustafa (Şârih-i Mesnevî) Doç. Dr. Mehmet Nuri Çınarcı
Görüntüle
3 ŞERH-İ DÎVÂN-I HÂFIZ (SÜRÛRÎ) Sürûrî, Musliheddin Mustafa (Şârih-i Mesnevî) Dr. Mustafa Atila
Görüntüle
4 TERCÜME-İ ACÂ'İB-İ MAHLUKÂT VE GARÂ'İBÜ'L-MEVCÛDÂT (SÜRÛRÎ) Sürûrî, Musliheddin Mustafa (Şârih-i Mesnevî) Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
5 SANAYİ’Ü’Ş-Şİ‘RİYYE (SÜRÛRÎ) Sürûrî, Musliheddin Mustafa (Şârih-i Mesnevî) Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
6 TERCÜME-İ ZÂHİRETÜ'L-MÜLÛK (SÜRÛRÎ) Sürûrî, Musliheddin Mustafa (Şârih-i Mesnevî) Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
7 BAHRÜ'L-MA'ÂRİF (SÜRÛRÎ) Gelibolulu Muslihüddin Sürûrî Prof. Dr. İsmail Güleç
Görüntüle
8 TÂRİH-İ HITÂ VÜ HOTAN Ü ÇİN Ü MAÇİN/KÂNUN-NÂME (SÜRÛRÎ) Sürûrî, Musliheddin Mustafa (Şârih-i Mesnevî) Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz
Görüntüle
9 KASÎDE-İ MASNÛ'A (SÜRÛRÎ) Sürûrî, Musliheddin Mustafa (Şârih-i Mesnevî) Prof. Dr. İsmail Güleç
Görüntüle
10 ŞERH-İ BOSTÂN (SÜRÛRÎ) Sürûrî, Musliheddin Mustafa (Şârih-i Mesnevî) Doç. Dr. Çetin Kaska
Görüntüle
11 ŞERH-İ GÜLİSTÂN (SÜRÛRÎ) Sürûrî, Musliheddin Mustafa (Şârih-i Mesnevî) Dr. Gözde ÖZCANAR SEL
Görüntüle
12 ŞERH-İ MESNEVÎ (SÜRÛRÎ) Sürûrî, Musliheddin Mustafa (Şârih-i Mesnevî) Prof. Dr. İsmail Güleç
Görüntüle
13 ŞERH-İ MU'AMMÂYÂT-I CÂMÎ (SÜRÛRÎ) Sürûrî, Musliheddin Mustafa (Şârih-i Mesnevî) Doç. Dr. tolga öntürk
Görüntüle
14 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
15 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
16 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
17 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
18 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
19 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
20 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
21 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
22 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
23 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle