DÎVÂN (ŞEVKÎ)
şiirler
Şevkî, Yûsuf (d. ? - ö. ?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


15. yüzyılın sonu ile 16. asrın başlarında yaşamış olan Şevkî'nin (ö. ?) şiirlerinden oluşan eseri. Şevkî Dîvânı’nda 24 kaside, 224 gazel, terkib-bend nazım şekliyle yazılmış bir mersiye ile birlikte 6 musammat, 6 kıt'a, 5 müfred yer almaktadır. 4 kaside ve 12 gazel Farsçadır.

Şevkî, dönem kaynaklarında ikinci sınıf bir şair olarak nitelendirilmektedir. Latîfî (ö. 1582), nazmın çeşitlerini bilen şairin kaside ve gazellerini gayet sanatlı ve muhayyel bulmakta iken Âşık Çelebi (ö. 1572), şiirlerinin çağdaşları Necâtî (ö. 1509), Sun’î (ö. 1509-10) ve Tâli'î (ö. 1519)’den yüz kat aşağıda olduğu görüşündedir. Beyânî (ö. 1597-98) de bu görüşü tekrar etmekte birlikte “Lâkin sâ’ir şu'arâya nisbet yine a’lâdur” (Kutluk 1997: 143) der. Hayatından söz ederken Şevkî’nin yaşadığı dönemde isminin zamanın üstat şairi Necâtî Bey ile anılması, şairin onun çevresinde yetiştiğini göstermektedir. Zaten her iki divana bakıldığında Necâtî Bey Dîvânı’nda ve Şevkî Dîvânı’nda ortak kullanılan kafiye ve redifler olduğu, 32 gazelin her iki şairde de aynı redifi taşıdığı, iki gazelin mahlas dışında tamamen, iki gazelin de beşer beytinin aynı olduğu görülmektedir. Bilindiği gibi bu yüzyılın, Necâtî Bey ve takipçilerinin üslubu, folklorik üslubu bir üst basamağa taşıyan, ona estetik özellikler de ekleyen bir geçiş dönemi üslubudur. Şevkî de kendi dönemindeki Amrî (ö 1523-24?), Vasfî (ö. ?), Üsküplü İshak Çelebi (ö. 1538) gibi bu tarzın takipçisidir. Söz konusu isimler için klasik tarzın hazırlayıcıları denebilir.

Şevkî Dîvânı’nın mevcut iki nüshası üzerinden Halil İbrahim Yakar 2010 yılında, Tuba Işınsu Durmuş ve Rıdvan Canım 2018'de iki ayrı çalışma yayımlamışlardır.

Şairin biyografisi için bk. “Şevkî, Yûsuf”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sevki-yusuf 

Eserden Örnekler


Gazel

Hâl-i müşkîn dâneler kim la'l-i cânânumdadur

Nokta-i cevr ü cefâdur kim benüm cânumdadur


Müntehâ tutup iki bükdi nihâl-i sidreyi

Şol letâfet kim benüm serv-i hırâmânumdadur


Şol gönül didükleri k'üstâd-ı kâr-ı aşkdur

Şimdi şâkird oldu yıllardur benüm yanumdadur


Ol elif-kaddün cemâlinde dehânı noktası

Sûret-i mîm-i mahabbetdür ki îmânumdadur


Ne neyün gûşına çalındı ne ûdun dostum

Sûz-ı âteş-nâk kim nâlemle efgânumdadur


Toludur her mâh-rû mihr ile ser-tâ-pâ gönül

Gûyiyâ genc-i mahabbet künc-i vîrânumdadur


Cennet içre serv-kad hûrî-i miskîn-câmedür

Her elif kim Şevkıyâ defterle dîvânumdadur  (Durmuş ve Canım 2018: 168)

Kaynakça


Canım, Rıdvan (2000). Latîfî, Tezkiretü’ş-Şuarâ ve Tabsıratu’n-Nuzamâ. Ankara: AKM Yay.

Canım, Rıdvan (1995). Edirne Şairleri. Ankara: Akçağ Yay.

Durmuş, Tuba Işınsu ve R. Canım (2018). Şevkî Dîvânıhttps://ekitap.ktb.gov.tr/TR-210484/sevki-divani.html [Erişim tarihi: 19.09.2021]

Durmuş, Tuba (2011). "Edirneli Şevkî Dîvânı Üzerine Değerlendirme ve Şevkî'nin Farsça Şiirleri". Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, (7): 69-106. 

Köksal, M. Fatih (2013). “Şevkî, Yusuf”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sevki-yusuf [Erişim tarihi: 19.08.2021]

Köksal, M. Fatih (2007). “Şevkî”. Türk Dünyası Edebiyatçılar Yazarlar ve Şairler Ansiklopedisi. C. 8. Ankara: AKM Yay. 95-96.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1998). “Şevkî”. C. 8. İstanbul: Dergâh Yay. 141-142.

Yakar, Halil İbrahim (2010). Edirneli Şevkî Divanı. Konya: Palet Yay.

Atıf Bilgileri


Durmuş, Tuba. "DÎVÂN (ŞEVKÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-sevki-tees-1. [Erişim Tarihi: 24 Mayıs 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 TÂRÎH-İ ÂL-İ OSMÂN (ŞEVKÎ) Şevkî, Yûsuf ismail Aksoyak
Görüntüle
2 AVÂMİL-İ FÂRİSÎ (ŞEVKÎ) Şevkî, Yûsuf Tuba Durmuş
Görüntüle
3 CÂMASB-NÂME (ABDÎ) Abdî, Mûsâ Prof. Dr. Müjgân Çakır
Görüntüle
4 TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Görüntüle
5 RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Öğretmen Ece Ceylan
Görüntüle
6 NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz Doç. Dr. Recep Uslu
Görüntüle
7 DÎVÂN (ADLÎ) Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM
Görüntüle
8 DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
9 DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
10 DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) Âfitâbî Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
11 DÎVÂN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
12 HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle