- Yazar Biyografisi (TEİS)
Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa - Madde Yazarı: Prof. Dr. Yunus KAPLAN
- Eser Yazılış Tarihi:?/?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:24/11/2021
DÎVÂN (ŞEMSÎ)
şiirlerŞemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa (d. ?/? - ö. 988/1580)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Şemsî’nin şiirlerini ihtiva eden eser. Oldukça hacimli olan Şemsî Dîvânı’nda 2 mesnevi, 4 kaside, 6 nazm, 497 gazel, 12 muhammes, 15 murabba, 15 kıtʻa ve 12 müfred olmak üzere toplam 563 manzume bulunmaktadır. Şemsî yazmış olduğu kasidelerin üçünde devrin padişahı Kanuni Sultan Süleyman (ö. 1566)’ı övmüştür. Dördüncü kaside ise manzum mektup türünde tanzim edilmiş olmasıyla dikkat çekmektedir. Şair en fazla tercih ettiği nazım şekli olan gazellerinde aşk, aşkın hâlleri, sevgilinin özellikleri, ayrılık, ayrılıktan şikâyet, hasret, vuslat, rakip ve zahitle mücadele gibi divan şairlerince sıkça işlenen konuları ele almıştır. Bu gazellerden 15’i diğerlerinden farklı olarak "bahar-nâme" başlığıyla ayrı kaydedilmiş olup bunlarda tamamen baharla ilgili unsurlar işlenmiştir. Musammat türünde kaleme alınan muhammes ve murabbalarda ele alınan konular, gazellerde işlenen konularla paralellik gösterir. Dîvân’daki mevcut 15 kıtʻanın altısında Sultan Murad (ö.1595)’ın tahta çıkışına, sultanlık nevbetinin çalınışına ve yaptırdığı kasra, Şemsî’nin Sultan Murad’ın huzuruna kabulüne, Üsküdar İskelesi yakınında kendi adına yaptırdığı türbe, cami ve medresenin bitişine ve Hamid Efendi'nin müftü oluşuna tarih düşürülmüştür.
İyi bir eğitim gören Şemsî, mümkün olduğunca şiir tekniği sağlam manzumeler yazmaya gayret sarf etmiştir. Klasik edebiyatın ifade şekilleri ve mazmunlarını başarıyla kullanmış, devrinin sanat telakkisini manzumelerine yansıtmasını bilmiştir. Sade ve anlaşılır bir dil kullanmış, atasözleri, deyimler ve halk söyleyişlerine sıkça başvurmuştur.
Şemsî Dîvânı, iki nüshası üzerinden tenkitli metni esas alan bir doktora tez çalışmasına konu olmuştur (Akkaya 1992).
Şairin biyografisi için bk. “Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/semsi-isfendiyarzade-semsi-ahmed
Eserden Örnekler
Gazel
Görür hâr ile hem-demdür nigârın her zamân bülbül
Anun-çün eyler ey gül-çihre feryâd u figân bülbül
Tolanur subha dek bâgı levendâne gözin yummaz
Olupdur şehr-i gülde gûyiyâ bir pâsbân bülbül
Acebdür sırr-ı aşkı saklamaz bir lahza kendinde
Çemende defter-i gülden okur halka ayân bülbül
Dilâ bâg-ı cihân içre güneşden sakınur rengin
Tutar bâl ü perin şâh-ı gül üzre sâyebân bülbül
Kitâb-ı aşkı hûb ezberlemişdür yılda birkaç gün
Olur hengâm-ı gülde Şemsiyâ kıssâ-hân bülbül (Akkaya 1992: 442).
Kaynakça
Akkaya, Mehmet (1992). Şemsi Paşa Divânı (İnceleme-Edisyon Kritikli Metin). Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) | Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
2 | CEVÂHİRÜ'L-KELİMÂT (ŞEMSÎ) | Şemsî | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
3 | ŞEH-NÂME-İ SULTÂN MURÂD (ŞEMSÎ) | Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa | Dr. UĞUR ÖZTÜRK |
Görüntüle | ||
4 | VİKÂYETÜ’R-RİVÂYE TERCÜMESİ (ŞEMSÎ) | Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa | Dr. ALİ DUMAN |
Görüntüle | ||
5 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
6 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
7 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
8 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
9 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
10 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
11 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
12 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
13 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
14 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |