DÎVÂN (ŞÂHİDÎ)
şiirler
Şâhidî, Muğlalı İbrahim Dede (d. 874/1470 - ö. 957/1550)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Muğlalı İbrahim Şâhidî’nin şiirlerini ihtiva eden eser. Hangi tarihte yazıldığı tespit edilemeyen, tam bir nüshası ve müellif hattı ele geçmeyen eserin Süleymaniye Kütüphanesi’nde 6, Mevlânâ Müzesi İhtisas Kütüphanesi’nde 1 nüshası vardır. Bunlardan en hacimlisi Süleymaniye Kütüphanesi Şehid Ali Paşa Bölümü No: 2850/20’de kayıtlı olandır. Bu nüshalardan hareketle 84 gazel, 8 müfred, 4 kıt’a, 3 muhammes, 2 tahmîs, 2 kasîde, 1 tercî-i bend, 1, rubâî, 1 müstezad, 1 hece vezniyle yazılmış şiir tespit edilmiştir. Şâhidî’nin mecmualarda kayıtlı şiirlerine ulaşıldığı ve Dîvân’ın tam nüshası bulunduğunda bu sayının artacağı düşünülmektedir (Çıpan 1985: XXIII).

Şâhidî Dîvân’ına, şairin diğer eserlerinde olduğu gibi tasavvufi düşünce ve Mevlevîlik hâkimdir. Eserdeki şiirler na’t, nasihat, kutsal şahsiyetlere medhiye gibi dinî türlerde kaleme alınmıştır. Babası Hüdâyî ve Za’fî’nin gazellerini tahmis eden şairin aruz veznini ustalıkla kullandığı, Türkçeye ve Farsçaya hâkim olduğu görülür. Tasavvuf terminolojisinde önemli bir yer tutan zâhid ve rakîb tipleri şairin en çok işlediği konulardandır (Açık Önkaş 2013: 22). Klasik Türk şiirinin kelime, mazmun ve hayal dünyasını en iyi şekilde yansıtan şair, sanatı tasavvufi görüşlerini aktarma aracı olarak kullanmıştır. Şâhidî, didaktik yönü ağır basan şiirleriyle okurların iç huzuru yakalamalarını, toplumun gelişmesi ve iyileşmesini hedeflemiştir. Şâhidî Dîvânı, Mustafa Çıpan tarafından tenkitli metin olarak yayımlanmış, Nilgün Açık Önkaş tarafından şerh ve tahlil edilmiştir.

Şairin biyografisi için bk. “Şâhidî, Muğlalı İbrahim Dede”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sahidi-muglali-ibrahim-dede 

Eserden Örnekler


Gazel

Dîv-i nefsi tîğ-ı 'ışkıla helâk itmek gerek

Tâlib-i vuslat hicâb-ı aklı çâk itmek gerek


İsteyen zâtında pür evsâf u ahlâk-ı Hüdâ

Evvel evsâf-ı beşerden kalbi pâk itmek gerek


Ger "nefahtü fîhî min rûhî"den istersen nasîb

Sen seni fakr u fenâ râhında hâk itmek gerek


Sırr-ı "lâ mevcûde illâ'llâh"ı idrâk eyleyen

Gark olur deryâ-yı tevhîde ne pâk itmek gerek


Şâhidî uşşâka şevkıla harâret virmege

Şi'rüni ışk âteşinden sûz-nâk itmek gerek  (Çıpan 1985: 58-59)

Kaynakça


Açık Önkaş, Nilgün (2013). Mevlânâ Okyanusundan Muğlalı Şâhidî Denizine Şâhidî Şiirleri ve Açıklamaları. Muğla: Muğla Belediyesi Kültür Yay.

Çıpan, Mustafa (1985). Muğlalı İbrahim Şâhidî: Hayâtı, Edebî Şahsiyeti, Eserleri, Divân ve Gülşen-i Vahdet (Tenkidli Metin). Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


Tanç, Nilüfer. "DÎVÂN (ŞÂHİDÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-sahidi-tees-1770. [Erişim Tarihi: 05 Ekim 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MEVLİD (ŞÂHİDÎ) Şâhidî, Muğlalı İbrahim Dede Dr. Öğr. Üyesi Rabia Doğru
Görüntüle
2 RİSÂLE-İ ÂFÂK U ENFÛS (ŞÂHİDÎ) Şâhidî, Muğlalı İbrahim Dede Dr. Çetin Kaska
Görüntüle
3 TIRÂŞ-NÂME (ŞÂHİDÎ) Şâhidî, Muğlalı İbrahim Dede Dr. Çetin Kaska
Görüntüle
4 TUHFE-İ ŞÂHİDÎ (ŞÂHİDÎ) Şâhidî, Muğlalı İbrahim Dede Doç. Dr. Nilüfer Tanç
Görüntüle
5 FARSÇA DÎVÂN (ŞÂHİDÎ) Şâhidî, Muğlalı İbrahim Dede Araş. Gör. Ayşegül Akdemir
Görüntüle
6 GÜLŞEN-İ TEVHÎD (ŞÂHİDÎ) Şâhidî, Muğlalı İbrahim Dede Doç. Dr. Nilüfer Tanç
Görüntüle
7 GÜLİSTÂN ŞERHİ (ŞÂHİDÎ) Şâhidî, Muğlalı İbrahim Dede Dr. Bilal Güzel
Görüntüle
8 GÜLŞEN-İ VAHDET (ŞÂHİDÎ) Şâhidî, Muğlalı İbrahim Dede Doç. Dr. Nilüfer Tanç
Görüntüle
9 GÜLŞEN-İ İRFÂN (ŞÂHİDÎ) Şâhidî, Muğlalı İbrahim Dede Araş. Gör. Murat ASLAN
Görüntüle
10 IŞK-NÂME (ŞÂHİDÎ) Şâhidî, Muğlalı İbrahim Dede Dr. Çetin Kaska
Görüntüle
11 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
12 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
13 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
14 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
15 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
16 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
17 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
18 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
19 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
20 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle