DÎVÂN (SÂFÎ)
şiirler
Sâfî (d. ?/? - ö. 1221-22/1807-08'den sonra)

ISBN: 978-9944-237-87-1


18. yüzyıl şairi Sâfî’nin şiirlerini ihtiva eden eseri. Şairin tespit edilen tek eseri mürettep Dîvân’ıdır. Şair, eserini Uşak’ta bir kış mevsiminde, altmış günde tertiplediğini ifade eder. Dîvân’ının oluşmasında ilk ilham kaynağı Şevket-i Buharî’dir. Şair, Dîvân’ında Şevket’in adını sık sık anarken bazı hayalleri Şevket’in etkisi ile şiirine kattığını belirtir. İşrâkîlik’in etkisi altındaki şair, bu ekole dair fikirlerini hemen bütün şiirlerinde ifade eder. Dîvân’ını bu ekolün kurucusu Sühreverdî’nin Hikmetü’l-İşrâk adlı eseriyle bir tutar (Ercan 2014: 39-40). Dîvân’da Sâfî mahlasını kullanmakla birlikte bu mahlasın Safiyullâh’tan (Hz. Âdem) miras kaldığını belirtir. Ayrıca ikinci bir Divan’ı daha olup orada “Ferîdûn” mahlasını kullandığını söyler (Ercan 2014: 11). Dîvân’ın Millî Kütüphane, Yz, FB / 245 ve Millî Kütüphane, Yz, A / 8870'da kayıtlı olan iki nüshası bulunmaktadır. Sâfî Dîvânı; 17 kaside (1’i Arapça), 1 terkib-bend, 2 terci’-bend, 7 tahmis, 9 müseddes, 3 muhammes, 3 müstezâd, 1 murabba, 287 gazel (1’i elif-name, 1’i Arapça), 1 kıt’a, 3 muamma ve 4 rubaiden müteşekkildir. Şiirleri dış dünyayı anlatmaktan uzak, iç dünyaya dönük, geniş hayaller ve mübalağalarla bezelidir. Genişletilmiş tamlamalar ve birleşik yapılarla sözü azaltma çabası; üçlü, dörtlü, beşli ve altılı tamlamalarla şiire anlam derinliği ve zenginliği katması; izâfet-i maklûb ya da izâfet-i maktû‘larla sözü kısaltma isteği; yeni kelime ve terkip arayışları; konuşma diline yer vermesi; alışılmamış bağdaştırmaların çokluğu; çeşitli usullerle oluşturduğu üslûb-ı muâdeleler Sebk-i Hindî’yi takip ettiğini göstermektedir (Ercan, 2014: 598). 

Sâfî Dîvânı Özlem Ercan tarafından yayımlanmıştır (2014).

Şairin biyografisi için bk. "Sâfî". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/safi

Eserden Örnekler


Gazel

Tâk-ı ebrû-yı bütâna ben didim mihrâb-ı ‘aşk

Secde itdikde mukadder oldu fethu’l-bâb-ı ‘aşk


Ders-i aşkın hâce-i müşkil-güşâsıdır gönül

Tıfl-ı ebced-hân-ı aşkam ya‘ni şeyh ü şâb-ı ‘aşk


Çâh-ı gamda var ise ıskandil itdi ey gönül

Çok gönül keştîsini gark eyledi girdâb-ı ‘aşk


Dir çerâgân-hâne-i gönlüm temâşâ eyleyen

Yâ tecellîzâr-ı Eymen yâ şeb-i meh-tâb-ı ‘aşk


Firkatinle künc-i gamda çekdigim tâ subh-ı haşr

Çeşm-i fettânın kıyâs eyler hayâl-i hˇâb-ı ‘aşk


Dest-i cûdundan emân ey çeşm-i fettân el-emân

Kâse kâse içdigim kâfîdir ol zehr-âb-ı ‘aşk


İsteyenler şeb-çerâgı dürr-i deryâda bulur

İşte Sâfî bir benim bir gevher-i nâ-yâb-ı ‘aşk (Ercan 2014: 468).

Kaynakça


Ercan, Özlem (2014). Sâfî Dîvânı, Hayatı, Sanatı, Karşılaştırmalı Metin, Sözlük, Dizin. Bursa: Gaye Kitabevi.

Atıf Bilgileri


Ercan, Ozlem. "DÎVÂN (SÂFÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-safi-tees-2. [Erişim Tarihi: 08 Eylül 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
2 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
3 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
4 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
5 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
6 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
7 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
8 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
9 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
10 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle