Mustafâ Refîk’in şiirlerini içeren eseri. Dîvân; 57 gazel, 2 kaside, 12 mesnevi, 2 murabba, 1 muhammes, 1 muaşşer, 4 tahmis, 2 terkib-bend, 6 kıt’a, 13 matla ve 3 müfredden oluşmaktadır. Refîk Dîvânı’nda yer alan 2 kaside tür olarak naattır. Şair, fahriye yaparak başladığı ilk kasidesinde önce Hz. Muhammed’i, sonra Hz. Ali’yi över. Şair ikinci kasidede ise başta Hz. Ali ve onun oğulları olmak üzere on iki imamın tamamını metheder. Dîvân’da yer alan 2 murabbadan 1’i hasbihal türündedir. Diğer murabba ise şarkı formunda olup rindane eda ile yazılmıştır. Tek muhammes düvazdeh olup aynı zamanda bir meded-namedir. 4 tahmisten 2’si Fuzûlî’nin (ö. 1556), 1’i Nergisî’nin (ö. 1635), 1’i de Hâfız-ı Şîrâzî’nin gazeline yapılmıştır (ö. 1390?). Şair, Hâfız-ı Şîrâzî’nin Farsça gazelini Türkçe tahmis etmiştir. Dîvân’daki tek muaşşer beş bent olup şairin felekten ve talihinden yakındığı bir şiirdir. Şairin terkib-bentleri dinî-tasavvufidir. Bir terkib-bendini münacat türünde yazmış, bu şiirinde Şiîlikte önemli bir yeri olan “on dört masum-ı pâk”a yer vermiştir. Dîvân’daki 12 kısa mesneviden yalnızca 1’i Türkçedir. Türkçe olan bu mesnevi, manzum bir mektuptur. Manzum mektup hem taziyet-name hem de tehniyet-namedir. Dîvân’daki 4 Türkçe kıt’adan 1’i kıt’a-i kebire olup şair bu şiirde Perîşân Baba’nın (ö. 1867-68) vefatına tarih düşürmüştür. Refîk Dîvânı’nda Arapça ve Farsça şiirler de yer almaktadır. Şairin 26 Farsça, 4 Arapça şiiri vardır. Bunlar çoğunlukla kısa şiirlerdir. Arapça şiirlerden 1’i matla, 1’i müfred, 1’i kıt’a, 1’i de üç beyitlik bir gazeldir. Farsça şiirlerden ise 11’i mesnevi, 1’i kıt’a, 12’si matla, 2’si müfrettir.

Eserde klasik gazel anlayışına bağlı kalınarak çeşitli konularda yazılmış 57 gazel yer almaktadır. Genel olarak gazeller rindane, âşıkane, hikemî tarzdadır. Bunların dışında tasavvuf felsefesinin düşünce sistemini işleyen, yer yer inanç yapısını yansıtan beyitlere de yer verilmiştir. Şair, gazellerinde özellikle muhteva bakımından divan edebiyatındaki büyük şairlerin yolundadır.

Alevî-Bektaşî zümreye mensup bir şair olarak Refîk, şiirlerinde ehl-i beyt ve on iki imam sevgisini de işlemiştir (Kaplan 2007). Refîk hem Alevî-Bektaşî inanışını yansıttığı hem de divan şiiri geleneği doğrultusunda yazdığı şiirlerini barındıran Dîvân’ıyla edebiyat tarihinde yerini almıştır.

Refîk Dîvânı’nın tek nüshası Süleymaniye Kütüphanesi’nde Hacı Mahmud Efendi 5234 numarada yer almaktadır. Dîvân 87 varaktan oluşmaktadır. Ancak arada boş sayfalar bulunmaktadır. Nüshada yer yer düzeltmeler yapılmıştır. Bazı mısraların üzeri karalanmış ve yeniden yazılmıştır. Bu durum, nüshanın başında yer alan “Refîk Dîvânı, kendi el yazısıyla” şeklindeki notu doğrulamaktadır. Eser üzerine yapılan tek çalışma Hasan Kaplan’ın (2008) Mustafa Refîk ve Dîvânı adlı yüksek lisans tezidir.

Şairin biyografisi için bk. “Refîk, Hacı Murâd Ağa-zâde Mustafa Refîk Bey”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/refik-haci-murad-agazade-mustafa