- Yazar Biyografisi (TEİS)
Refî'-i Âmidî - Madde Yazarı: Dr. Gökçehan Aysel Yılmaz
- Eser Yazılış Tarihi:1203/1789
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:27/10/2021
DÎVÂN (REFÎ'-İ ÂMİDÎ)
şiirlerRefî'-i Âmidî (d. 1169/1756 - ö. 1231/1816)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Refî’-i Âmidî (d. 1169/1756 - ö. 1231/1816)’nin şiirlerini içeren eseri. Şairin edebî kişiliğinin oluşumunda, 18. yüzyılın divan sahibi şairlerinden olan dedesi Lebîb-i Âmidî’nin (ö. 1182/1768) büyük bir etkisi bulunmaktadır.
Dîvân'daki “Târîh-i Tertîb-i Eş’âr” başlıklı şiir, Refî’-i Âmidî’nin bu eseri hakkında birtakım bilgiler ihtiva etmektedir. Buna göre şair Dîvân'ını, Edirne Mollası Hamîd Efendi’nin torunu olan İsmail Efendi ismindeki bir kişinin yardımlarıyla 1203/1789 yılında tertip etmiştir. Dîvân, şairin toplam 12 yıl içerisinde söylediği, 18 kaside, 294 gazel, 54 tarih, 1 muhammes, 2 terkib-bent, 6 murabba, 59 rubai, 28 kıta, 72 müfredden oluşmaktadır. Bu gazellerin 21’i Farsça, 2’si Çağatay Türkçesiyle yazılmıştır. Şairin, hiçbir yabancı kelimeyi içermeyen, tamamen sade bir Türkçeyle yazılan gazelleri de bulunmaktadır.
Dîvân'da Refî’-i Âmidî’nin Ali Şir Nevâyî, Kelîm-i Hemedânî, Lebîb-i Âmidî, Muhibbî, Nâbî, Nedîm, Nizâmî-i Gencevî, Sâbit, Sâ’ib, Sa’dî-i Şirâzî ve Şevket-i Buhârî’nin şiirlerine yazılan nazireler vardır. Ayrıca Refî’-i Âmidî'nin kendisini, dil, söyleyiş, hayal vb. unsurlarda Bâkî, Nedîm, Nef’î, ‘Urfî ve Şevket-i Buhârî gibi isimlerle kıyasladığı beyitler de mevcuttur.
Dîvân'ın, Süleymaniye Kütüphanesi (Hâlet Efendi) No: 666 ve (Esad Efendi) No: 3826, Bayezıd Umumî Kütüphanesi No: 5794, Millet Kütüphanesi (Ali Emîrî) No: 176 ve İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No: 2924 ve No: 3606/1 olmak üzere altı nüshası bulunmaktadır. Refî’-i Âmidî Dîvân'ının, Süleymaniye Kütüphanesi (Hâlet Efendi) No: 666, Millet Kütüphanesi (Ali Emîrî) No: 176 ve İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No: 2924 nüshalarının karşılaştırılması sonucu elde edilen edisyon-kritik metni yüksek lisans tezi olarak çalışılmıştır (Aydemir 1989).
Şairin biyografisi için bk. “Refî’-Âmidî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/refii-amidi
Eserden Örnekler
Gazel
Kand-i mey-âlûd-ı la’li âb-ı kevserden lezîz
Gonceden ter şîrden şîrîn ü sükkerden lezîz
Sîbden bihter o şeftâlû-yı nârenc-i zekan
Bûse-i verd-i ruhı şemse-i şekkerden lezîz
Dilde zevk-i zahm-ı tîr-i zehrnâk-ı çeşm-i yâr
Şekker-i efrenc ile bâdâmı hoş-terden lezîz
Hâl-i leb çün anberiyye neş’e-bahş ammâ 'aceb
Hem agız miski bu hem kand-i mükerrerden lezîz
Rind-i bîmâra devâ ancak şarâb-ı erguvân
Telhdir gerçi yine gül şerbet-i terden lezîz
Sîr-çeşm-i zâd-ı 'aşka bu misâfir-hânede
Kût olur mı ni’met-i dîdâr-ı dilberden lezîz
Bir gıdâ-yı rûhdur bu puhte güftârun Refî’
Çâşni-i ma’nî-i şîrîni sükkerden lezîz (Aydemir 1989: 80-81).
Kaynakça
Aydemir, İbrahim Ahmet (1989). Refî’ Âmidî Dîvânı (Edisyon-Kritik). Yüksek Lisans Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi.
Bektaş, Ekrem (2018). “Nâbî Muakkibi Diyarbakırlı Şâirler”. e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi 10 (2/20): 733-761. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/464842 [Erişim tarihi: 13.10.2021]
Beysanoğlu, Şevket (1997). Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları. 3 C. İstanbul: Diyarbakır Tanıtma, Kültür ve Yardımlaşma Vakfı Yay.
Kadıoğlu, İdris (hzl.) (2018). Tezkire-i Şuʻarâ-yı Âmid. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | CÂN U CÂNÂN / NAZM-I DEKÂYIK | Refî'-i Âmidî | Prof. Dr. Kaplan ÜSTÜNER Araş. Gör. BÜŞRA CİDİR |
Görüntüle | ||
2 | MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) | Hıfzî | Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR |
Görüntüle | ||
3 | NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) | Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin | Diğer Aybala Sena KÜTÜK |
Görüntüle | ||
4 | DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) | Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
5 | TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullah Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
6 | TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
7 | TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
8 | DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) | Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Ahmet Serdar Erkan |
Görüntüle | ||
9 | MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) | Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
10 | AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) | Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi | Diğer Nükran ERBAŞ Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) | Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle |