DÎVÂN (NESÎB,YÛSUF)
şiirler
Nesîb,Yûsuf (d. 1042/1632 - ö. 1124/1712)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Mevlevî kültürü içerisinde yer alan Yusuf Nesîb Dede’nin şiirlerini ihtiva eden eseri. Şair tarafından meydana getirilen Dîvân’da 10 kaside, 1 müsemmen, 4 terci-i bend, 1 terkib-i bend, 4 tahmis, 2 mesnevî, 214 gazel, 30 kıt’a, 39 tarih, 68 rubâ‘i, 13 matla‘, 1 müfred, 4 lügaz ve 2 mu‘ammâ bulunmaktadır. Dîvân’da ( ḫ ) harfi hariç diğer tüm harflerden gazel vardır. Bazı gazellerde “Gazel-i Musanna‘ Üslûb-ı İhsâyî, Gazel-i Müzeyyel” şeklinde başlıklar bulunmaktadır. Gazeller muhteva bakımından tamamen tasavvufîdir. Mevlevî kültürü içerisinde yer alan Nesîb Dede’nin Mevlevî ve Mevlevîlikle ilgili “Mevlevîlerdür, -leridür Mevlevîler, -an Mevlevîlerüz, -i Mevlevîlerün, Mevlevîlere, Mevlevîleri, -yı Mevlevî” redifli 7 gazeli bulunmaktadır. Dîvân’da yer alan kasidelerin 9’u Na‘t-i Şerif, 1’i Hazret-i Mevlânâ ve eseri Mesnevî’ye medhiyedir. Nesîb Dede Dîvânı’nda Fuzûlî, Şeyhülislâm Yahya, Nâilî, Nâbî, Sâbit gibi şâirlerin şiirlerine yazılmış nazîre ve Dervîş Vehbî, Rûhî, Tâlîb Efendi ve Ârif Efendi’nin gazellerini yapılmış tahmisler mevcuttur (Hidayetoğlu 1996). Nesîb Dede’nin mutasavvıf ve meşreben Mevlevî olmasının bir neticesi olarak şiirlerinde mücerred ve tasavvufî kavramlar fazladır. Şair bu kavramların getirdiği anlam zenginliğini ve daha geniş anlamları da beyitlere sığdırabilmiştir (Hidayetoğlu 1996: 58).

Dîvân’ın tenkidli metni mevcut beş yazma nüshanın karşılaştırılmasıyla Selahattin Hidayetoğlu tarafından doktora tezi olarak hazırlanmıştır (Hidayetoğlu 1996). Eserin tespit edilen 7 nüshası mevcuttur (Semen 2006).

Şairin biyografisi ve eserlerinden örnekler için bk. "Nesîb, Yusuf". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nesib-yusuf

Eserden Örnekler


Gazel

Belâ râgibleridür Mevlevîler
Hudâ tâlibleridür Mevlevîler

Degüller celb-i mâl ü câha mâ'il
Gönül câlibleridür Mevlevîler

Müsebbibden bilürler cümle kârı
Sivâ sâlibleridür Mevlevîler

Riyâzat pûtesinde nâr-ı gamla
Fenâ zâ'ibleridür Mevlevîler

Nesîbâ işleri ta’mîr-i dildür
Hudâ tâlibleridür Mevlevîler (Hidayetoğlu 1996: 341).

Gazel

Fikr-i rûyunla dili garka-i nûr eylemişüz
Çeşm-i hûnînimüzi matla‘-ı hûr eylemişüz

N’ola bîgâne-i ser-sebzi-i sâmân olsak
‘Işkı âteş-figen-i bâg-ı şu'ûr eylemişüz

Der-kenâr olmağa meyli var imiş ‘uşşâka
‘Arz-ı hâl itmede cânâna kusûr eylemişüz

Biziz ol nâdire gül nahl-i gülistân-ı hüner
Şûre-i baht-ı siyâh üzre zuhûr eylemişüz

Nâ-mahal hâhiş-i vuslatla Nesîbâ âhir
Kendimüz hâk-i derinden dahi dûr eylemişüz (Hidayetoğlu 1996: 351).

Kaynakça


Hidayetoğlu, Selahattin (1996). Nesîb Dede, Hayatı, Eserleri ve Divan'ının Tenkidli Metni. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.

Semen, Gürdal (2006). Nesîb Dede Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği ve Rişte-i Cevâhir (İnceleme-Metin-İndeks). Yüksek Lisans Tezi. Manisa: Celal Bayar Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


TOK, Eda. "DÎVÂN (NESÎB,YÛSUF)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-nesib-yusuf. [Erişim Tarihi: 21 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 RİŞTE-İ CEVÂHİR (NESÎB YÛSUF DEDE) Nesîb, Yûsuf b. Ömer el-Konevî el-Mevlevî (ö. 1126/1714) Dr. Öğr. Üyesi Ayşegül Mete
Görüntüle
2 LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) Mahmud Cemaleddin el-Hulvî Diğer Özlem Şamlı
Görüntüle
3 AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) Za'îfî, Muhammed Dr. Necmiye Özbek Arslan
Görüntüle
4 KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) Feyzî-i Kefevî Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
5 ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) Iyânî, Cafer Iyânî Bey Prof. Dr. Osman Ünlü
Görüntüle
6 RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) Kefevî, Hüseyin ismail Aksoyak
Görüntüle
7 ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafa b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
8 HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) Mustafâ b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
9 HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafâ bin Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
10 TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
11 KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) Şikârî Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür
Görüntüle