- Yazar Biyografisi (TEİS)
Nesîb,Yûsuf - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi Eda TOK
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:19/11/2021
DÎVÂN (NESÎB,YÛSUF)
şiirlerNesîb,Yûsuf (d. 1042/1632 - ö. 1124/1712)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Mevlevî kültürü içerisinde yer alan Yusuf Nesîb Dede’nin şiirlerini ihtiva eden eseri. Şair tarafından meydana getirilen Dîvân’da 10 kaside, 1 müsemmen, 4 terci-i bend, 1 terkib-i bend, 4 tahmis, 2 mesnevî, 214 gazel, 30 kıt’a, 39 tarih, 68 rubâ‘i, 13 matla‘, 1 müfred, 4 lügaz ve 2 mu‘ammâ bulunmaktadır. Dîvân’da ( ḫ ) harfi hariç diğer tüm harflerden gazel vardır. Bazı gazellerde “Gazel-i Musanna‘ Üslûb-ı İhsâyî, Gazel-i Müzeyyel” şeklinde başlıklar bulunmaktadır. Gazeller muhteva bakımından tamamen tasavvufîdir. Mevlevî kültürü içerisinde yer alan Nesîb Dede’nin Mevlevî ve Mevlevîlikle ilgili “Mevlevîlerdür, -leridür Mevlevîler, -an Mevlevîlerüz, -i Mevlevîlerün, Mevlevîlere, Mevlevîleri, -yı Mevlevî” redifli 7 gazeli bulunmaktadır. Dîvân’da yer alan kasidelerin 9’u Na‘t-i Şerif, 1’i Hazret-i Mevlânâ ve eseri Mesnevî’ye medhiyedir. Nesîb Dede Dîvânı’nda Fuzûlî, Şeyhülislâm Yahya, Nâilî, Nâbî, Sâbit gibi şâirlerin şiirlerine yazılmış nazîre ve Dervîş Vehbî, Rûhî, Tâlîb Efendi ve Ârif Efendi’nin gazellerini yapılmış tahmisler mevcuttur (Hidayetoğlu 1996). Nesîb Dede’nin mutasavvıf ve meşreben Mevlevî olmasının bir neticesi olarak şiirlerinde mücerred ve tasavvufî kavramlar fazladır. Şair bu kavramların getirdiği anlam zenginliğini ve daha geniş anlamları da beyitlere sığdırabilmiştir (Hidayetoğlu 1996: 58).
Dîvân’ın tenkidli metni mevcut beş yazma nüshanın karşılaştırılmasıyla Selahattin Hidayetoğlu tarafından doktora tezi olarak hazırlanmıştır (Hidayetoğlu 1996). Eserin tespit edilen 7 nüshası mevcuttur (Semen 2006).
Şairin biyografisi ve eserlerinden örnekler için bk. "Nesîb, Yusuf". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nesib-yusuf
Eserden Örnekler
Gazel
Belâ râgibleridür Mevlevîler
Hudâ tâlibleridür Mevlevîler
Degüller celb-i mâl ü câha mâ'il
Gönül câlibleridür Mevlevîler
Müsebbibden bilürler cümle kârı
Sivâ sâlibleridür Mevlevîler
Riyâzat pûtesinde nâr-ı gamla
Fenâ zâ'ibleridür Mevlevîler
Nesîbâ işleri ta’mîr-i dildür
Hudâ tâlibleridür Mevlevîler (Hidayetoğlu 1996: 341).
Gazel
Fikr-i rûyunla dili garka-i nûr eylemişüz
Çeşm-i hûnînimüzi matla‘-ı hûr eylemişüz
N’ola bîgâne-i ser-sebzi-i sâmân olsak
‘Işkı âteş-figen-i bâg-ı şu'ûr eylemişüz
Der-kenâr olmağa meyli var imiş ‘uşşâka
‘Arz-ı hâl itmede cânâna kusûr eylemişüz
Biziz ol nâdire gül nahl-i gülistân-ı hüner
Şûre-i baht-ı siyâh üzre zuhûr eylemişüz
Nâ-mahal hâhiş-i vuslatla Nesîbâ âhir
Kendimüz hâk-i derinden dahi dûr eylemişüz (Hidayetoğlu 1996: 351).
Kaynakça
Hidayetoğlu, Selahattin (1996). Nesîb Dede, Hayatı, Eserleri ve Divan'ının Tenkidli Metni. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
Semen, Gürdal (2006). Nesîb Dede Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği ve Rişte-i Cevâhir (İnceleme-Metin-İndeks). Yüksek Lisans Tezi. Manisa: Celal Bayar Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | RİŞTE-İ CEVÂHİR (NESÎB YÛSUF DEDE) | Nesîb, Yûsuf b. Ömer el-Konevî el-Mevlevî (ö. 1126/1714) | Dr. Öğr. Üyesi Ayşegül Mete |
Görüntüle | ||
2 | LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) | Mahmud Cemaleddin el-Hulvî | Diğer Özlem Şamlı |
Görüntüle | ||
3 | AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) | Za'îfî, Muhammed | Dr. Necmiye Özbek Arslan |
Görüntüle | ||
4 | KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) | Feyzî-i Kefevî | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
5 | ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) | Iyânî, Cafer Iyânî Bey | Prof. Dr. Osman Ünlü |
Görüntüle | ||
6 | RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) | Kefevî, Hüseyin | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
7 | ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafa b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
8 | HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) | Mustafâ b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
9 | HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafâ bin Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
10 | TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) | Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
11 | KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) | Şikârî | Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür |
Görüntüle |