DÎVÂN (NEHRÎ)
şiirler
Nehrî, Suyolcu-zâde Ahmed Nehrî Efendi (d. ?/? - ö. 1182/1768-1769)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Yazmış olduğu şiirlerde Nehrî mahlasını kullanan Suyolcuzade Ahmed Efendi’nin (ö. 1183/1768) şiirlerini ihtiva eden eser. Şimdilik bilinen tek nüshası Vatikan Kütüphanesi Türkçe Yazmaları Bölümünde “Vat. Turco 235” arşiv numarasıyla kayıtlı olan Nehrî Dîvânı’nda; 26 kıt’a, 18 gazel, 6 kaside, 4 tahmis, 4 murabba, 1 terkib-i bend, 1 terci-i bend ve 1 ilahi olmak üzere toplam 61 manzume bulunmaktadır (Dolamaç 2018: 34-36).

Nehrî, en fazla kıtʻa nazım şeklini tercih etmiştir. İçlerinde Arapça ve Farsça tanzim edilmiş olanları da bulunan bu kıt’aların çoğu, çeşitli vefatlara tarih düşürülmek için kaleme alınmıştır. Dîvân’daki 18 adet gazelin 15’i Türkçe, 2’si Farsça biri de Arapçadır. 5 Türkçe ve 1 Arapça olmak üzere toplamda 6 kasidenin biri Niyazî-i Mısrî’nin övgüsünde yazılmış, diğer kasideler ise klasik kaside formundan uzak, övgü amacı dışında tasavvufî neşveyle yazılmıştır. Şairin 4 tahmisinden 2’si Niyâzi-i Mısrî’ye, 1’i Bâkî’ye, 1’i de Kusûrî’nin gazellerine yazılmıştır. Dîvân’daki 1 Arapça, 1 Farsça ve 2 Türkçe olmak üzere 4 murabbadan Farsça murabba, Sultan III. Osman’ın tahta çıkışı için yazılmış bir cülûsiyyedir. Türkçe murabbalar ise mersiye özelliği taşımaktadır. Bunlardan birini şair, babasının vefatı dolayısıyla kaleme almıştır (Dolamaç 2018: 34-35).

Nehrî’nin hayatı hakkında bilgi veren kaynaklarda şairliği ve edebî kişiliğiyle ilgili herhangi bir kayda rastlanmamaktadır. Ancak eldeki şiirlerinden hareketle birtakım çıkarımlarda bulunmak mümkündür. Kâdiriyye tarikatının, İsmâil Rûmî’nin kurucusu olduğu Rûmiyye koluna mensup bir mutasavvıf olan Nehrî, şiirlerini daha çok tasavvufi bir anlayışla yazmış; ayrıca şiirlerinde zaman zaman vahdet-i vücud görüşüne de yer vermiştir. Tarih manzumeleri ve tasavvufi muhteva içeren şiirleri dışında az da olsa âşıkâne tarzda yazmış olduğu şiirleri de bulunmaktadır (Dolamaç 2018: 12).

Nehrî Dîvânı üzerinde Vatikan Kütüphanesi Türkçe Yazmalar Bölümü “Vat. Turco 235” arşiv numaralı nüshası esas alınarak  bir yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (Dolamaç 2018).

Şairin biyografisi için bk. “Nehrî, Suyolcu-zâde Ahmed Nehrî Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nehri-suyolcuzade-ahmed-nehri-efendi

Eserden Örnekler


Gazel

Dilâ sanma tarâvet reng ü bûy-ı gülde ʻârîdür

Hüviyyet neş’e-i mül nagme-i bülbülde sârîdür


Arûs-ı levh-i zâta kilk-i dil meşşâta olmışken

Nikâb-ı vechine hat pûd u hem kâkülde târîdür


Virürse reng-i câme şahneye târ-ı tarf u dâmânun

Bu vazʻı çarh-ı dûnun neş’e-dâr-ı mülde kârîdür


Rikâbı hıdmetinde pür-ʻarak sakkâ-yı bezm olmış

Cenâb-ı şâh-ı verdün hazret-i sünbülde yârîdür


Dil-i rindâna mantık gösterir semt-i Fenârîde

Müderris kâse-i mül sâgar-ı kulkulda kârîdür


Sebük-bâr olmayınca irişilmez Kaʻbe-i vasla

Katâr-ı kudsiyânun mahmil ü düldülde bâridür


Olunca lâne-i dil târ-mâr u gülşeni pür-hâr

Dü ʻâlem ʻâşıkun hod-naʻra-i gulgulde mâridür      (Dolamaç 2018: 157).

Kaynakça


Dolamaç, Emine Neslihan (2018). Suyolcuzâde Ahmed Nehrî Dîvânı. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: FSM Vakıf Üniv.

Kurnaz, Cemal, Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 2. Ankara: Bizim Büro Yay.

Yavuz, Fikri, İsmail Özen (hzl.) (1972). Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri. C. 1. İstanbul: Meral Yay.

Atıf Bilgileri


KAPLAN, Yunus. "DÎVÂN (NEHRÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-nehri. [Erişim Tarihi: 15 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 ŞEMÂ'İL-İ ŞERÎF TERCÜMESİ Ayn-ı Ekber, Şeyh Mehmed Doç. Dr. Erdem Can Öztürk
Görüntüle
2 MAKTEL-İ HÜSEYN / KİTÂB-I KERBELÂ (BEKÂYÎ) Bekâyî, Darendeli Bekâyî Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
3 KISSA-İ ERVE Bilâl Efendi, Oflu Dr. Öğr. Üyesi Tuba Onat Çakıroğlu
Görüntüle
4 DÎVÂN (CEMÂLÎ-İ UŞŞÂKÎ) CEMÂLÎ, Şeyh Seyyid Mehmed Cemâleddin Efendi Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya
Görüntüle
5 DÎVÂN (HÂMİD) Hâmid, Enderûnlu Mehmed Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle
6 DÎVÂN (HİLMÎ) Hilmî, Yusûf-zâde Abdullâh Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
7 EL-KASRU'L-METÎN Fİ TERCEMETİ BUSTÂNİ'L-ÂRİFÎN İshâk, Ebûishâk-zâde İshâk Efendi Dr. Necmettin Azak
Görüntüle
8 DÎVÂN (İZZÎ) İZZÎ, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
9 DÎVÂN (MÜSELLEM) Müsellem, Ebulvefâ Şeyh Ahmed Müsellem Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
10 İNSÂN-NÂME Nazîr/Nazîrâ, İbrahim Nazîr Çelebi Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle