- Yazar Biyografisi (TEİS)
Nehrî, Suyolcu-zâde Ahmed Nehrî Efendi - Madde Yazarı: Prof. Dr. Yunus KAPLAN
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Divan-Tekke Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:09/09/2021
DÎVÂN (NEHRÎ)
şiirlerNehrî, Suyolcu-zâde Ahmed Nehrî Efendi (d. ?/? - ö. 1182/1768-1769)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Yazmış olduğu şiirlerde Nehrî mahlasını kullanan Suyolcuzade Ahmed Efendi’nin (ö. 1183/1768) şiirlerini ihtiva eden eser. Şimdilik bilinen tek nüshası Vatikan Kütüphanesi Türkçe Yazmaları Bölümünde “Vat. Turco 235” arşiv numarasıyla kayıtlı olan Nehrî Dîvânı’nda; 26 kıt’a, 18 gazel, 6 kaside, 4 tahmis, 4 murabba, 1 terkib-i bend, 1 terci-i bend ve 1 ilahi olmak üzere toplam 61 manzume bulunmaktadır (Dolamaç 2018: 34-36).
Nehrî, en fazla kıtʻa nazım şeklini tercih etmiştir. İçlerinde Arapça ve Farsça tanzim edilmiş olanları da bulunan bu kıt’aların çoğu, çeşitli vefatlara tarih düşürülmek için kaleme alınmıştır. Dîvân’daki 18 adet gazelin 15’i Türkçe, 2’si Farsça biri de Arapçadır. 5 Türkçe ve 1 Arapça olmak üzere toplamda 6 kasidenin biri Niyazî-i Mısrî’nin övgüsünde yazılmış, diğer kasideler ise klasik kaside formundan uzak, övgü amacı dışında tasavvufî neşveyle yazılmıştır. Şairin 4 tahmisinden 2’si Niyâzi-i Mısrî’ye, 1’i Bâkî’ye, 1’i de Kusûrî’nin gazellerine yazılmıştır. Dîvân’daki 1 Arapça, 1 Farsça ve 2 Türkçe olmak üzere 4 murabbadan Farsça murabba, Sultan III. Osman’ın tahta çıkışı için yazılmış bir cülûsiyyedir. Türkçe murabbalar ise mersiye özelliği taşımaktadır. Bunlardan birini şair, babasının vefatı dolayısıyla kaleme almıştır (Dolamaç 2018: 34-35).
Nehrî’nin hayatı hakkında bilgi veren kaynaklarda şairliği ve edebî kişiliğiyle ilgili herhangi bir kayda rastlanmamaktadır. Ancak eldeki şiirlerinden hareketle birtakım çıkarımlarda bulunmak mümkündür. Kâdiriyye tarikatının, İsmâil Rûmî’nin kurucusu olduğu Rûmiyye koluna mensup bir mutasavvıf olan Nehrî, şiirlerini daha çok tasavvufi bir anlayışla yazmış; ayrıca şiirlerinde zaman zaman vahdet-i vücud görüşüne de yer vermiştir. Tarih manzumeleri ve tasavvufi muhteva içeren şiirleri dışında az da olsa âşıkâne tarzda yazmış olduğu şiirleri de bulunmaktadır (Dolamaç 2018: 12).
Nehrî Dîvânı üzerinde Vatikan Kütüphanesi Türkçe Yazmalar Bölümü “Vat. Turco 235” arşiv numaralı nüshası esas alınarak bir yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (Dolamaç 2018).
Şairin biyografisi için bk. “Nehrî, Suyolcu-zâde Ahmed Nehrî Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nehri-suyolcuzade-ahmed-nehri-efendi
Eserden Örnekler
Gazel
Dilâ sanma tarâvet reng ü bûy-ı gülde ʻârîdür
Hüviyyet neş’e-i mül nagme-i bülbülde sârîdür
Arûs-ı levh-i zâta kilk-i dil meşşâta olmışken
Nikâb-ı vechine hat pûd u hem kâkülde târîdür
Virürse reng-i câme şahneye târ-ı tarf u dâmânun
Bu vazʻı çarh-ı dûnun neş’e-dâr-ı mülde kârîdür
Rikâbı hıdmetinde pür-ʻarak sakkâ-yı bezm olmış
Cenâb-ı şâh-ı verdün hazret-i sünbülde yârîdür
Dil-i rindâna mantık gösterir semt-i Fenârîde
Müderris kâse-i mül sâgar-ı kulkulda kârîdür
Sebük-bâr olmayınca irişilmez Kaʻbe-i vasla
Katâr-ı kudsiyânun mahmil ü düldülde bâridür
Olunca lâne-i dil târ-mâr u gülşeni pür-hâr
Dü ʻâlem ʻâşıkun hod-naʻra-i gulgulde mâridür (Dolamaç 2018: 157).
Kaynakça
Dolamaç, Emine Neslihan (2018). Suyolcuzâde Ahmed Nehrî Dîvânı. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: FSM Vakıf Üniv.
Kurnaz, Cemal, Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 2. Ankara: Bizim Büro Yay.
Yavuz, Fikri, İsmail Özen (hzl.) (1972). Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri. C. 1. İstanbul: Meral Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | ŞEMÂ'İL-İ ŞERÎF TERCÜMESİ | Ayn-ı Ekber, Şeyh Mehmed | Doç. Dr. Erdem Can Öztürk |
Görüntüle | ||
2 | MAKTEL-İ HÜSEYN / KİTÂB-I KERBELÂ (BEKÂYÎ) | Bekâyî, Darendeli Bekâyî | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
3 | KISSA-İ ERVE | Bilâl Efendi, Oflu | Dr. Öğr. Üyesi Tuba Onat Çakıroğlu |
Görüntüle | ||
4 | DÎVÂN (CEMÂLÎ-İ UŞŞÂKÎ) | CEMÂLÎ, Şeyh Seyyid Mehmed Cemâleddin Efendi | Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya |
Görüntüle | ||
5 | DÎVÂN (HÂMİD) | Hâmid, Enderûnlu Mehmed | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle | ||
6 | DÎVÂN (HİLMÎ) | Hilmî, Yusûf-zâde Abdullâh | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
7 | EL-KASRU'L-METÎN Fİ TERCEMETİ BUSTÂNİ'L-ÂRİFÎN | İshâk, Ebûishâk-zâde İshâk Efendi | Dr. Necmettin Azak |
Görüntüle | ||
8 | DÎVÂN (İZZÎ) | İZZÎ, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (MÜSELLEM) | Müsellem, Ebulvefâ Şeyh Ahmed Müsellem Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
10 | İNSÂN-NÂME | Nazîr/Nazîrâ, İbrahim Nazîr Çelebi Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle |