DÎVÂN (NÂKÂM)
şiirler
Nâkâm (d. 1255/1839 - ö. 1324/1906)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Nakam'n şiirlerinden oluşan eseri.  Dîvân'da 6 kaside, 797 gazel, 3 müstezad, 6 tahmis, 1 müseddes, 3 terci-bend, 4 terkib-bend, 7 mesnevî, 1 bahr-ı tavîl bulunmaktadır. Dîvân’a dâhil edilmiş şiirlerde hem dünyevi aşk hem ilahi aşk ele alınmıştır. Şiirler aruz veznindedir. Dîvân’da bulunan otuz beş beyitlik kaside Sultan Abdülhamid için yazılmış ve burada padişahın övgüsüne yer verilmiştir.

İsmail Bey Nâkâm, Sultan Abdülhamid döneminde İstanbul’da bulunduğu sırada Mehmet Emin Bey İstanbul’da onun Dîvân’ını bastırmak istemiş, eseri sansürün tetkikinden geçirtmiş ve Sultan’dan kitabın basılması iznini almıştır. Fakat Tahir adlı sansür memurunun mukaddeme bölümünün ve bazı şiir parçalarının üstünü çizmesi nedeniyle Nâkâm, eserinin basılmasından vaz geçmiştir. Daha sonra söz konusu elyazması Ali Emîrî’nin eline geçmiştir (Tahirzade 2011: 79).

Nâkâm Dîvânı'nın Türkiye’deki Kütüphanelerde üç nüshası vardır. En eski nüsha Yapı Kredi Sermer Çifter Araştırma Kütüphanesi 622 numarada kayıtlıdır. Millet Kütüphanesi Ali Emîrî bölümünde 422 numarada kayıtlı olan ikinci nüsha ve Ali Emîrî nüshasından istinsah edilmiş Konya Müzesi Kütüphanesi 3964’te kayıtlı üçüncü nüsha (Mert 2012: xii). Söz konusu nüshalar esasında Dîvân’ın tenkitli metni hazırlanmıştır (Mert 2012).

Dîvân'ın Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Elyazmalar Enstitüsünde on elyazma nüshası (B-1599; B-2708; B – 7393; B-8007; M-39; M-40; M-41; M-58; M-375; C-541) bulunmaktadır. Bakü nüshaları esasında Dîvân’ın tenkitli metni hazırlanmamıştır (Abdullayeva 2022). Esere dair muhtelif yüksek lisans çalışmaları da yapılmıştır (Nesrin 2010, Şehitoğlu 2012)..

Yazarın biyografisi için bk. "Nâkâm". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nakam 

Eserden Örnekler


Yâ Rab Şefî arsa-ı rûz-ı cezâ hakı

Çek hat-ı hutût cürmime sen Mustafâ hakı


Rüsvâ-yı âlem itme beni rûz-ı haşrde

Sırr-ı nihân Fâtiha vü Ķâf mâ hakı


Elâfun ile rûy-ı siyâhım münevver it

Nûr-ı cemâl-i Hâdi-i râh-ı hidâ hakı


Hûnîn-i sirişki aķıtma gözümden cezâ güni

Hûn-ı şehîd ma‘reke-i Kerbelâ hakı


Adlün cezâ virende nümûd it inâyetün

Fazlun haķı celâlüne şâyân atâ hakı


Afv eyle fazlun ile ķusûrım su‘alini

Ashâb-ı çâr u pençten Âl-i Abâ hakı


Nâkâm-ı zâr hatmesin şâd-kâm ķıl

Hatm-i kelâm hatme-i enbiyâ hakı (Mert 2012: 780).

Kaynakça


Abdullayeva, Şəfiqə (2022). İsmayıl Bəy Nakam və onun Divanı. Bakı.

Mert, Aslı (2012). Nâkâm Divanı (İnceleme-Tenkitli Metin). Yüksek Lisans Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi.

Özgeriş Mutlu Melis (2020). "Mahzen’ül-Esrâr Silsilesinin Son Halkalarından Biri: Genc-i Edeb". Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (32): 137-157.

Sağlam, Nesrin (2010). Nâkâm Divanı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Şehitoğlu, İhsan (2012). İsmail Nâkâm Divânı (Tenkitli Metin-İnceleme). Yüksek Lisans Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi.

Tahirzade, A. (2011). "Şekililer Osmanlı Sarayında ve Türk Ordusunda". Türk Yurdu, 31(287): 77-92.

Atıf Bilgileri


MUSALI, Vüsale. "DÎVÂN (NÂKÂM)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-nakam. [Erişim Tarihi: 22 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MECNÛN U LEYLÎ (NÂKÂM) Nâkâm Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
2 FERHÂD U ŞÎRÎN (NÂKÂM) Nâkâm, İsmail Dr. Mutlu Melis Özgeriş
Görüntüle
3 HÂYÂLÂT-I PERÎŞÂN (NÂKÂM) Nâkâm Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
4 MÜNŞEÂT (NÂKÂM) Nâkâm Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
5 NİYÂZ-NÂME VEYA DÖRT EFENDİ (NÂKÂM) Nâkâm Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
6 LATİFNÂME VEYA HADİS-İ LATÎF (NÂKÂM) Nâkâm Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
7 DÎVÂN (ÂCİZ) Âciz, Ali Akber Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
8 DÎVÂN / DÎVÂN-I KASÂİD Ü GAZELİYYÂT (DÎDE) Dîde, Mirza Nasrullah Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
9 KİTÂBÜN-NASÂYİH (DÎDE) Dîde, Mirza Nasrullah Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
10 KİTÂB-I MAKTEL (DÎDE) Dîde, Mirza Nasrullah Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
11 DÎVÂN (DİLSÛZ) Dilsûz, Muhammed Emîn Prof. Dr. Yakup POYRAZ
Görüntüle
12 [DÎVÂN] (ANDELÎB) Andelîb Karacadağî Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
13 GÜLŞEN-İ İRFÂN (FAKÎR) Fakîr, Hacı Ağa Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
14 SA’LEBİYE (HALHÂLÎ) Halhâlî, Muhammed Bâkir Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
15 DÎVÂN (HASAN) Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov Öğr. Gör. ÖZLEM KAHRAMAN
Görüntüle
16 TİLKİ İLE KURT (HASAN) Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov Araş. Gör. Seher Erenbaş Pehlivan
Görüntüle