DÎVÂN (LİVÂYÎ)
şiirler
Livâyî (d. ?/? - ö. ?/?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Lîvâyi’nin manzumelerinden oluşan eseri. Tespit edilen iki nüshası bulunmaktadır. Nüshalardan biri Vatikan Kütüphanesi (Türkçe Yazmalar 227), diğeri ise Süleymaniye Kütüphanesi'nde (Ayasofya 3964) kayıtlıdır. Vatikan nüshasında Ayasofya nüshasının neredeyse yarısı kadar şiir yer almaktadır. Ayasofya nüshasında ise “gazel-i intikali” ibareleri ile başka kaynaktan alınan şiirler belirtilmektedir (Seyhan 2002: 488).

Bazı kaside ve musammatlar, gazeller arasında yer alsa da mürettep bir divan formunda olan eserde; 10 kaside, 19 musammat, 468 gazel ve 24 kıt’a bulunmaktadır. Aruz vezninin on iki kalıbının kullanıldığı divanda en çok kullanılan kalıp, remel bahrinin “fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün” kalıbı olup ikinci sırada “fe’ilâtün fe’ilâtün fe’ilâtün fe’ilün” kalıbı, üçüncü sırada ise “mef’ûlü fâ’ilâtü mefâ’îlü fâ’ilün” kalıbı gelmektedir.

Şiirlerinde aşk ve tasavvuf konularının yanı sıra günlük hayat gibi ayrıntılar dışında kıyafet, müzik ve hattatlık terimleri ile kuşların ayrı bir yeri olduğu söylenebilir. Terkiplere ve mübalağaya fazla yer vermeyen Livâyî; cinas, atasözü ve deyimler ile şiirini zenginleştirmiş, gazellerindeki ses ahengini kafiyeden çok redifle sağlamıştır.

Arapça ve Farsça bilen, iyi nesih yazan, müzik hakkında bilgi sahibi, bayraktarlık, mîr-i alemlik gibi görevlerde bulunmuş olan ve yeniçeriliği, deliliği, hattatlığı ön plana çıkan Livâyî 16. yüzyılın iyi yetişmiş asker-şairlerinden biridir. Beytilerinde İran şairlerinin isimlerine yer veren Livâyî’nin yazdığı nazirelere bakılırsa Fuzûlî (ö. 1556), Hayâlî (ö. 1557), Bâkî (ö. 1600), Hayretî (ö. 1534-35) ve Muhibbî (ö. 1566) gibi şairlerden etkilendiğini söylemek mümkündür (Seyhan 2002: 488-489).

Divanla ilgili bir doktora tezi hazırlanmıştır (Seyhan 2002).

Şairin biyografisi için bk. “Livâyî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/livayi 

Eserden Örnekler


Gazel

Ten tuhfesini mûr-ile mârâna saklaram

Cân tuhfesini sînede cânâna saklaram


Pervâne gibi cân-ile başı fidâ edüp

Şem’-i cemâle yanmaya dil yâ ne saklaram


Meydân-ı gamda didemi mey-dân edüp yaşum

Tenhâca anı içmeğe bir câna saklaram


Çok tutdugum elimde pür idüp piyâleyi

İçmeyüp anı bir gözi mestâna saklaram


Ya’kûb-ı kalbe zerrece kondurmazam gubâr

Zîrâ ben anı bir şeh-i Ken’ân’a saklaram


Ben sırr-ı halka ser verürin etmezin ‘ayân

Râz-ı derûnı şöyle zarîfâne saklaram


Vasf-ı hat-ı gubârı Livâyî kılup rakam

Mûrem ki anı tuhfe Süleymân’a saklaram (Seyhan 2002: 370).

Kaynakça


Seyhan, Köksal (2002). Livâyî Dîvânı (Metin-İnceleme). Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


Toptaş, Emine Sıdıka. "DÎVÂN (LİVÂYÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-livayi. [Erişim Tarihi: 13 Aralık 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 NAZM-I TEFSÎR/ MANZUM TEFSÎR (YÂSİN, TEBÂREKE, NEBE SÛRELERİ) (LİVÂYÎ) Livayi Doç. Dr. Fatih Ramazan Süer
Görüntüle
2 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
3 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
4 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
5 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
6 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
7 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
8 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
9 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
10 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
11 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle