- Yazar Biyografisi (TEİS)
Livâyî - Madde Yazarı: Emine Sıdıka Toptaş
- Eser Yazılış Tarihi:?/?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:01/09/2022
DÎVÂN (LİVÂYÎ)
şiirlerLivâyî (d. ?/? - ö. ?/?)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Lîvâyi’nin manzumelerinden oluşan eseri. Tespit edilen iki nüshası bulunmaktadır. Nüshalardan biri Vatikan Kütüphanesi (Türkçe Yazmalar 227), diğeri ise Süleymaniye Kütüphanesi'nde (Ayasofya 3964) kayıtlıdır. Vatikan nüshasında Ayasofya nüshasının neredeyse yarısı kadar şiir yer almaktadır. Ayasofya nüshasında ise “gazel-i intikali” ibareleri ile başka kaynaktan alınan şiirler belirtilmektedir (Seyhan 2002: 488).
Bazı kaside ve musammatlar, gazeller arasında yer alsa da mürettep bir divan formunda olan eserde; 10 kaside, 19 musammat, 468 gazel ve 24 kıt’a bulunmaktadır. Aruz vezninin on iki kalıbının kullanıldığı divanda en çok kullanılan kalıp, remel bahrinin “fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün” kalıbı olup ikinci sırada “fe’ilâtün fe’ilâtün fe’ilâtün fe’ilün” kalıbı, üçüncü sırada ise “mef’ûlü fâ’ilâtü mefâ’îlü fâ’ilün” kalıbı gelmektedir.
Şiirlerinde aşk ve tasavvuf konularının yanı sıra günlük hayat gibi ayrıntılar dışında kıyafet, müzik ve hattatlık terimleri ile kuşların ayrı bir yeri olduğu söylenebilir. Terkiplere ve mübalağaya fazla yer vermeyen Livâyî; cinas, atasözü ve deyimler ile şiirini zenginleştirmiş, gazellerindeki ses ahengini kafiyeden çok redifle sağlamıştır.
Arapça ve Farsça bilen, iyi nesih yazan, müzik hakkında bilgi sahibi, bayraktarlık, mîr-i alemlik gibi görevlerde bulunmuş olan ve yeniçeriliği, deliliği, hattatlığı ön plana çıkan Livâyî 16. yüzyılın iyi yetişmiş asker-şairlerinden biridir. Beytilerinde İran şairlerinin isimlerine yer veren Livâyî’nin yazdığı nazirelere bakılırsa Fuzûlî (ö. 1556), Hayâlî (ö. 1557), Bâkî (ö. 1600), Hayretî (ö. 1534-35) ve Muhibbî (ö. 1566) gibi şairlerden etkilendiğini söylemek mümkündür (Seyhan 2002: 488-489).
Divanla ilgili bir doktora tezi hazırlanmıştır (Seyhan 2002).
Şairin biyografisi için bk. “Livâyî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/livayi
Eserden Örnekler
Gazel
Ten tuhfesini mûr-ile mârâna saklaram
Cân tuhfesini sînede cânâna saklaram
Pervâne gibi cân-ile başı fidâ edüp
Şem’-i cemâle yanmaya dil yâ ne saklaram
Meydân-ı gamda didemi mey-dân edüp yaşum
Tenhâca anı içmeğe bir câna saklaram
Çok tutdugum elimde pür idüp piyâleyi
İçmeyüp anı bir gözi mestâna saklaram
Ya’kûb-ı kalbe zerrece kondurmazam gubâr
Zîrâ ben anı bir şeh-i Ken’ân’a saklaram
Ben sırr-ı halka ser verürin etmezin ‘ayân
Râz-ı derûnı şöyle zarîfâne saklaram
Vasf-ı hat-ı gubârı Livâyî kılup rakam
Mûrem ki anı tuhfe Süleymân’a saklaram (Seyhan 2002: 370).
Kaynakça
Seyhan, Köksal (2002). Livâyî Dîvânı (Metin-İnceleme). Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
| # | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | NAZM-I TEFSÎR/ MANZUM TEFSÎR (YÂSİN, TEBÂREKE, NEBE SÛRELERİ) (LİVÂYÎ) | Livayi | Doç. Dr. Fatih Ramazan Süer |
Görüntüle | ||
| 2 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
| 3 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
| 4 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
| 5 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
| 6 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
| 7 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
| 8 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
| 9 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
| 10 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
| 11 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |