- Yazar Biyografisi (TEİS)
Lâmekânî, Hüseyin - Madde Yazarı: Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:24/12/2021
DÎVÂN (LÂMEKÂNÎ, HÜSEYİN)
şiirlerLâmekânî, Hüseyin (d. ?/?-ö.1035/1625)
ISBN: 978-9944-237-87-1
17. yy. mutasavvıf şairlerinden Lâmekânî Hüseyin Efendi'nin şiirlerini topladığı eser. Dîvân ne nazım şekilleri ne de hacim itibariyle mürettep bir dîvân özelliği taşımaktadır. Eserde 67 gazel, 7 mesnevî, 3 müseddes-i mütekerrir, 2 murabbâ-i mütekerrir, 1 murabbâ-i müzdevic, 1 mu‘aşşer-i müzdevic, 8 rubâ'î, 1 kıt‘a, 3 müfred olmak üzere toplam 93 şiir vardır. Kıt’a başlığı altında verilen dört şiir; kıt’a nazım şeklinin özelliklerini taşımamaktadır.
Lâmekânî’nin şiirlerinde kullandığı vezinlerle ilgili farklı düşünceler ileri sürülse de (Gölpınarlı 1931: 84; Gölpınarlı 1933: 38; Gölpınarlı 1975: 463) şiirlerinde aruz veznini kullanmıştır (Tuğluk: 2001)
Şair, şiirlerinin tamamında vahdet-i vücûd anlayışını, pîre olan bağlılığın önemini anlatır. Lâmekânî hakkında bilgi veren hemen hemen bütün kaynaklar onun Melâmî kimliği üzerinde görüş birliğine varırlar. Kendisi de Dîvân’ında birçok meşâyih sohbeti dinlediğini, ellerinden muhabbet şarabını içtiğini, sonunda Melâmî büyüklerinden Hasân-ı Kabâdûz'a intisâp ettiğini belirtir. (Tuğluk 2001: 45) Melâmîliğin Bayramiye koluna mensup olan Lâmekânî, Melâmî edebiyatının kendisine hâs hususiyetleri olan; Ali ve Ehl-i Beyt muhabbeti, vahdetin en bâriz tezâhürleri, tasavvufun en derin ve muğlak telakkîleri, bilhassa "kutb"a mütâbât ve insân-ı kâmili takdîs konularını işlerken ehl-i sünnet düşüncesinin dışına çıkmadan (Gölpınarlı 1933: 37) ele alır. Şair, bu düşüncesini “Şerîat haddi icrâsında ehl-i zâhir, ‘ubûdiyette sûfi” şeklinde ifade eder ve ‘ubûdiyyet yükünü şerîat ile tuttuğunu belirtir. Dört halifeye olan bağlılığı aynı derecededir. Lâmekanî, bir şiirinde toplumsal konuları ele alır. Toplumda meydana gelen bozulmaları; özellikle ailede ortadan kalkan saygı ve sevgiyi, ilim erbabına verilen değerin azalmasını anlattığı şiir onun yazdığı dikkat çekici şiirlerdendir (Tuğluk 2001: 48).
Eser üzerinde Slobodan İlic (1999) tarafından bir neşir yapmış, metin ve incelemesi ile ilgili yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (Tuğluk, 2001).
Şairin biyografisi için bk. “Lâmekânî, Hüseyin ”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/lamekani-huseyin
Eserden Örnekler
Pâk eyle gönül çeşmesini tâ turulınca
Dik tut gözüni gönlüne gönlün göz olınca
Efkârı ko dil testisin ol çeşmeye tutdur
Ol âb-ı safâ-bahş ile bu desti tolınca
Çün Hak seni derbân-ı der-i hânesin itdi
Tur kapuda gayrı koma tâ anı bulınca
Şimdi koma kim sonra çıkarması güç olur
Şeytân çerisi hâne-i kalbe koyulınca
Vir âşık evün sâhibine çık aradan sen
Bî-şek gelür ıssı evine sen savulınca
Çekdüm bu cihân içre hezâr mihnet ü zahmet
Ol Pîr-i Hudâ mürşid-i kâmili bulınca
Ey Lâ-mekânum ben seni hoş çok aradum çok
Cânumda mukîm olduğunı tâ duyulınca (Tuğluk 2001: 207)
Kaynakça
Gölpınarlı, Abdülbâkî (1931). Melâmîlik ve Melamîler. İstanbul.
Gölpınarlı, Abdülbâkî (1933). Kaygusuz Vizeli Alâaddin. İstanbul.
Gölpınarlı, Abdülbâkî (1975) “Lâmekânî”.Türk Ansiklopedisi. C. 22. Ankara: MEB Yay.
İlic, Slobodan (1987). “Jedan Persijkhi Gazel Lâmekânîja”. Anali GHB.
İlic, Slobodan (1999). Hüseyin Lâmekânî Ein Osmanischer Dİchter und Mystiker des 17. Jahrunderts und sein literarisches Werk. Wiesbaden.
İstanbul Kitaplıkları Türkçe Yazma Divanlar Kataloğu 12–16. Asır (1947). C. 1. İstanbul.
Tuğluk, İbrahim Halil (2001). Lâ-mekânî Şeyh Hüseyin Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divanı’nın Tenkitli Metni. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | MEKTUPLAR (LÂMEKÂNÎ, HÜSEYİN) | Lâmekânî, Hüseyin | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle | ||
2 | VAHDETNÂME (LÂMEKÂNÎ) | Lâmekânî, Hüseyin | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle | ||
3 | ESRÂRNÂME TERCÜMESİ (LÂMEKÂNÎ) | Lâmekânî, Hüseyin | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle | ||
4 | LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) | Mahmud Cemaleddin el-Hulvî | Diğer Özlem Şamlı |
Görüntüle | ||
5 | AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) | Za'îfî, Muhammed | Dr. Necmiye Özbek Arslan |
Görüntüle | ||
6 | KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) | Feyzî-i Kefevî | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
7 | ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) | Iyânî, Cafer Iyânî Bey | Prof. Dr. Osman Ünlü |
Görüntüle | ||
8 | RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) | Kefevî, Hüseyin | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
9 | ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafa b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
10 | HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) | Mustafâ b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
11 | HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafâ bin Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
12 | TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) | Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
13 | KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) | Şikârî | Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür |
Görüntüle |