DÎVÂN (LÂMEKÂNÎ, HÜSEYİN)
şiirler
Lâmekânî, Hüseyin (d. ?/?-ö.1035/1625)

ISBN: 978-9944-237-87-1


17. yy. mutasavvıf şairlerinden Lâmekânî Hüseyin Efendi'nin şiirlerini topladığı eser.  Dîvân ne nazım şekilleri ne de hacim itibariyle mürettep bir dîvân özelliği taşımaktadır. Eserde 67 gazel, 7 mesnevî, 3 müseddes-i mütekerrir, 2 murabbâ-i mütekerrir, 1 murabbâ-i müzdevic, 1 mu‘aşşer-i müzdevic, 8 rubâ'î, 1 kıt‘a, 3 müfred olmak üzere toplam 93 şiir vardır. Kıt’a başlığı altında verilen dört şiir; kıt’a nazım şeklinin özelliklerini taşımamaktadır.

Lâmekânî’nin şiirlerinde kullandığı vezinlerle ilgili farklı düşünceler ileri sürülse de (Gölpınarlı 1931: 84; Gölpınarlı 1933: 38; Gölpınarlı 1975: 463) şiirlerinde aruz veznini kullanmıştır (Tuğluk: 2001)

Şair, şiirlerinin tamamında vahdet-i vücûd anlayışını, pîre olan bağlılığın önemini anlatır. Lâmekânî hakkında bilgi veren hemen hemen bütün kaynaklar  onun Melâmî kimliği üzerinde görüş birliğine varırlar. Kendisi de Dîvân’ında birçok meşâyih sohbeti dinlediğini, ellerinden muhabbet şarabını içtiğini, sonunda Melâmî büyüklerinden Hasân-ı Kabâdûz'a intisâp ettiğini belirtir. (Tuğluk 2001: 45) Melâmîliğin Bayramiye koluna mensup olan Lâmekânî, Melâmî edebiyatının kendisine hâs hususiyetleri olan;  Ali ve Ehl-i Beyt muhabbeti, vahdetin en bâriz tezâhürleri, tasavvufun en derin ve muğlak telakkîleri, bilhassa "kutb"a mütâbât ve insân-ı kâmili takdîs konularını işlerken ehl-i sünnet düşüncesinin dışına çıkmadan (Gölpınarlı 1933: 37) ele alır. Şair, bu düşüncesini “Şerîat haddi icrâsında ehl-i zâhir, ‘ubûdiyette sûfi” şeklinde ifade eder ve ‘ubûdiyyet yükünü şerîat ile tuttuğunu belirtir. Dört halifeye olan bağlılığı aynı derecededir. Lâmekanî, bir şiirinde toplumsal konuları ele alır. Toplumda meydana gelen bozulmaları; özellikle ailede ortadan kalkan saygı ve sevgiyi, ilim erbabına verilen değerin azalmasını anlattığı şiir onun yazdığı dikkat çekici şiirlerdendir (Tuğluk 2001: 48).

 Eser üzerinde Slobodan İlic (1999) tarafından bir neşir yapmış, metin ve incelemesi ile ilgili yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (Tuğluk, 2001).

Şairin biyografisi için bk. “Lâmekânî, Hüseyin ”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğühttp://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/lamekani-huseyin



Eserden Örnekler


Pâk eyle gönül çeşmesini tâ turulınca

Dik tut gözüni gönlüne gönlün göz olınca


 Efkârı ko dil testisin ol çeşmeye tutdur

Ol âb-ı safâ-bahş ile bu desti tolınca


 Çün Hak seni derbân-ı der-i hânesin itdi

Tur kapuda gayrı koma tâ anı bulınca


Şimdi koma kim sonra çıkarması güç olur

Şeytân çerisi hâne-i kalbe koyulınca


Vir  âşık evün sâhibine çık aradan sen

Bî-şek gelür ıssı evine sen savulınca


Çekdüm bu cihân içre hezâr mihnet ü zahmet

Ol Pîr-i Hudâ mürşid-i kâmili bulınca


Ey Lâ-mekânum ben seni hoş çok aradum çok

Cânumda mukîm olduğunı tâ duyulınca (Tuğluk 2001: 207)

Kaynakça


Gölpınarlı, Abdülbâkî (1931). Melâmîlik ve Melamîler. İstanbul.

Gölpınarlı, Abdülbâkî (1933). Kaygusuz Vizeli Alâaddin. İstanbul.

Gölpınarlı, Abdülbâkî (1975) “Lâmekânî”.Türk Ansiklopedisi. C. 22. Ankara: MEB Yay.

İlic, Slobodan (1987). “Jedan Persijkhi Gazel Lâmekânîja”. Anali GHB.

İlic, Slobodan (1999). Hüseyin Lâmekânî Ein Osmanischer Dİchter und Mystiker des 17. Jahrunderts und sein literarisches WerkWiesbaden.

İstanbul Kitaplıkları Türkçe Yazma Divanlar Kataloğu  12–16. Asır  (1947).  C. 1. İstanbul. 

Tuğluk, İbrahim Halil (2001). Lâ-mekânî Şeyh Hüseyin Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divanı’nın Tenkitli Metni. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


Tuğluk, İbrahim Halil. "DÎVÂN (LÂMEKÂNÎ, HÜSEYİN)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-lamekani. [Erişim Tarihi: 24 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MEKTUPLAR (LÂMEKÂNÎ, HÜSEYİN) Lâmekânî, Hüseyin Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle
2 VAHDETNÂME (LÂMEKÂNÎ) Lâmekânî, Hüseyin Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle
3 ESRÂRNÂME TERCÜMESİ (LÂMEKÂNÎ) Lâmekânî, Hüseyin Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle
4 LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) Mahmud Cemaleddin el-Hulvî Diğer Özlem Şamlı
Görüntüle
5 AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) Za'îfî, Muhammed Dr. Necmiye Özbek Arslan
Görüntüle
6 KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) Feyzî-i Kefevî Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
7 ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) Iyânî, Cafer Iyânî Bey Prof. Dr. Osman Ünlü
Görüntüle
8 RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) Kefevî, Hüseyin ismail Aksoyak
Görüntüle
9 ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafa b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
10 HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) Mustafâ b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
11 HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafâ bin Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
12 TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
13 KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) Şikârî Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür
Görüntüle