DÎVÂN (KUDSÎ)
şiirler
Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov (d. 1208/1794 - ö. 1262/1846)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Kudsî mahlasını kullanan Abbaskulu Ağa Bakıhanov’un Arapça, Farsça ve Türkçe şiirlerinin bulunduğu eseri. Dîvân; gazel, rubaî, kıt’a, mesnevi ve muhammes gibi değişik nazım şekilleriyle yazılmış manzumelerden oluşur. Çeşitli konuları ihtiva eden bu şiirler; aşk, rint-zahit gibi klasik konuların yanı sıra Bakıhanov’un genel düşüncesi ve hayatıyla ilgili bazı ayrıntıları da içermektedir.

Şairin Gülistân-ı İrem (s. 219) adlı eserinde çeşitli konulara dair Arapça, Farsça ve Türkçe şiirlerinin bulunduğu ve bu şiirlerin Dîvân diye isimlendirildiği belirtmektedir. F. Köçerli, onun Dîvân’ından söz etmemiş, belirli eserlerinin dışında şiirlerinden birçoğunun kayıp olduğunun altını çizmiştir (Köçerli 2005: 266). Eserin adı M. Terbiyet’te Mecmûe-yi Eş’âr (1314: 306), A. Tahrânî’de Dîvan-i Kudsî el-Bâkûyî (Tahrânî 1983: 878) şeklindedir. Bakıhanov’un özel kütüphanesinde Eş’âr-ı Müteferrıka-yı Cenâb-ı Kutsî adlı eserinin bulunduğu da belgelerle sabittir (Berezin 1850: 16). Bütün bunların yanı sıra Azerbaycan Bilimler Akademisi Yazmalar Enstitüsü Kütüphanesinde bulunan ve Külliyat ismiyle anılan yazmanın büyük bir kısmının, Bakıhanov’un çeşitli şiirlerinden oluştuğu dikkate alınarak bu yazma onun Dîvân’ının büyük bir bölümü olarak değerlendirebilir (Aliyev 2007: 57).

Kudsî’nin Gürcistan güzelleri vasfında yazdığı manzumesi Azerbaycan, özellikle de Karabağ şairlerince çok beğenilip tanzir edilmiştir (Köçerli 2005: 270). Dîvân’ın çeşitli bölümleri, bazı araştırmacılar tarafından müstakil eserler olarak zikredilmiştir. Elmin Aliyev, Abbaskulu Bakühanlı ve Ahlak Düşüncesi adlı yüksek lisans tezinde Kudsî’nin Dîvân’ındaki muhteva özelliklerine yer vermiştir (2007).

Şairin biyografisi için bk. “Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/kudsi-abbaskulu-aga-bakihanov 

Eserden Örnekler


Gazel-i Kudsî

Ârzû eyler gönül dil-dâr gelsin gelmedi

Zülfü kâfir gözleri hûh-hâr gelsin gelmedi


Her perîveş cilve-i hüsn eylemiş men gözledim

Dil-rübâlar fevcine ser-dâr gelsin gelmedi


Câna geldim bî-vefâlar ülfetinden isterem

Bir vefâ resminde sâbit yâr gelsin gelmedi


Derd ü mihnet geçdi hadden bes ki çekdim intizâr

Gözledim ol şûh-ı gül-rûhsâr gelsin gelmedi


Lehçe-i cân-perinden şûr salsın âleme

Andelîb-i saht-ı gülzâr gelsin gelmedi


İstedim Kudsî deyim vasf-ı cemâlin dil-berin

Gûşiş etdim zînet-i güftâr gelsin gelmedi (Köçerli 2005: 269).

Kaynakça


Abbaskulu Ağa Bakıhanov. Gülistân-ı İrem, Azerbaycan Milli ilimler Akademisi kütüphanesi Nu. 2268/2313.

Abbaskulu Ağa Bakıhanov. Divan. Azerbaycan Milli ilimler Akademisi Kütüphanesi Nu. M-120/11099.

Aliyev, Elmin (2007). Abbaskulu Bakühanlı ve Ahlak Düşüncesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi. 

Berezin, İlya Nikolayeviç (1850). Puteşestviye po Vostoku. C. I. Kazan: Universitetskoy Tipografiya.

Köçerli, Firudun Bey (2005). Azerbaycan Edebiyatı. İki Cildde I Cild. Bakı. Avrasiyya Press.

Sultanov, Memmedağa (hzl.) (1985). Gurd ve İlbiz. Bakü: Genclik Neşriyatı.

Tahrânî, Ağa Bôzorg (1983). Ez-Zerî’a ila Tasânifi’ş-Şî’a, C. 9. Beyrut: Dârü'l-Edva.

Terbiyet, Muhammed Ali (1314). Danişmendân-i Azerbaycan. Tahran: Matbaa-i Meclis.

Atıf Bilgileri


KESİK, Beyhan. "DÎVÂN (KUDSÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-kudsi. [Erişim Tarihi: 22 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 RİYÂZU’L-KUDS (KUDSÎ) Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov Dr. Sultan Şenödeyici
Görüntüle
2 TEHZÎBÜ’L-AHLÂK (KUDSÎ) Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
3 NESÂYİH/KİTÂB-I NASÎHAT/NASÎHATNÂME (KUDSÎ) Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
4 AYNU’L-MÎZÂN (KUDSÎ) Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
5 MİŞKÂTU’L-ENVÂR (KUDSÎ) Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
6 MİR’ATÜ’L-CEMÂL (KUDSÎ) Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
7 GÜLİSTÂN-I İREM (KUDSÎ) Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov Araş. Gör. Dr. Orhan Baldane
Görüntüle
8 KİTÂB-I ASKERİYE (KUDSÎ) Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
9 DÎVÂN (ÂCİZ) Âciz, Ali Akber Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
10 DÎVÂN / DÎVÂN-I KASÂİD Ü GAZELİYYÂT (DÎDE) Dîde, Mirza Nasrullah Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
11 KİTÂBÜN-NASÂYİH (DÎDE) Dîde, Mirza Nasrullah Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
12 KİTÂB-I MAKTEL (DÎDE) Dîde, Mirza Nasrullah Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
13 DÎVÂN (DİLSÛZ) Dilsûz, Muhammed Emîn Prof. Dr. Yakup POYRAZ
Görüntüle
14 [DÎVÂN] (ANDELÎB) Andelîb Karacadağî Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
15 GÜLŞEN-İ İRFÂN (FAKÎR) Fakîr, Hacı Ağa Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
16 SA’LEBİYE (HALHÂLÎ) Halhâlî, Muhammed Bâkir Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
17 DÎVÂN (HASAN) Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov Öğr. Gör. ÖZLEM KAHRAMAN
Görüntüle
18 TİLKİ İLE KURT (HASAN) Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov Araş. Gör. Seher Erenbaş Pehlivan
Görüntüle