DÎVÂN (KÂSIM-I ENVÂR)
şiirler
Kâsım-ı Envâr, Muîneddîn Alî b. Nâsir b. Hârûn b. Ebü’l-Kâsım Hüseynî (d. 756/1355 - ö. 837/1433)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Kâsım-ı Envâr'ın şiirlerini içeren ve Külliyât'ında en geniş yer kapsayan eseri. Dîvân'ın Külliyât içinde ve müstakil nüshaları mevcuttur. İran ve Osmanlı coğrafyasındaki edebî muhitlerde çok okunduğu hemen her yazma eser kütüphanesinde bulunan nüshalarının çokluğundan anlaşılmaktadır. Kâsım-ı Envâr Dîvânı, Saîd Nefîsî tarafından yayımlanan Külliyât-ı Kâsım-ı Envâr içinde  yer almaktadır (1337). Nefîsî uzun sayılabilecek bir mukaddimenin ardından şairin bir divanda bulunabilecek şiirlerini sırasıyla gazeller (s. 1-326), terci-bend (s. 327-332), mersiye (s. 333-334), mukattaat (s. 335-341), Gilekçe şiirler ve mülemmalar (s. 342-344), rubailer (s. 345-350), mesnevi (s. 351-352) başlıkları altında vermiştir. Külliyât'ın sonunda “Mülemma'ât-ı Türkî” başlığı altında şairin 1 mülemma gazel, 1 mülemma murabba ve Türkçe 2 rubaisi yer almaktadır (s. 407-408). Kâsım-ı Envâr az sayıdaki Türkçe manzumenin yanı sıra Farsça gazellerinde de “hey sen kimsen”, “sensen” “eger yahşi ger yaman”, “sadâ yine”, “severmen be-cân seni” gibi Türkçe kelime ve ibareler ile “Evvel seni severem âhir seni severmen”, “Çelebi bize nazar kıl hall olsun râz-ı müşkil/Çelebi bizi unutma dil-i haste-râ …”, “Ol yâr-ı gâr eyitti vü yettim sarâyına”, “Hiç iltifât kılmadı ol şeh gedâyına” gibi Türkçe mısralar kullanmıştır. Kâsım-ı Envâr az sayıdaki Türkçe mısra ve manzumesinden ziyade Farsça şiirleriyle bilhassa Azerbaycan sahasında eser veren Türk şairlerini etkilemiştir. Hatta Osmanlı edebî muhitlerinde de Kâsım-ı Envâr’ın etkisi uzun süre devam etmiştir (Ceylan 2020: 305-348).

Şairin biyografisi için bk. "Kâsım-ı Envâr, Muîneddîn Alî b. Nâsir b. Hârûn b. Ebü’l-Kâsım Hüseynî". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/kasimi-envar-muineddin-ali-nasir 

Eserden Örnekler


Mülemma Gazel

Biyâ ey sâkî-i cânhâ biyâr ân bâde der-gülşen

Be-gâyet hoş-dilem k’ân yâr mî porsed ki sen kimsen


Be-cânân goftem ey dilber harâbem ez-gamet yekser

Velî mî hânem în ezber bu sözni sen işitmessen


Zihî eltâf-ı bî-pâyân ki mî yâbed dilem pinhân

Selâmem goft ü câmem dâd u zânû zed ki hey iç sen


Merâ mî gûyed ân cânân çi hayrânî vu ser-gerdân

Safâ kıl sen vefâ kıl sen eger sen âşıkî kıl sen


Miyân-ı gülşen-i husnet hezârân gul be-bâr âmed

Virân bolmasdur ol bostân eger bir çiçegi sevsen


Biyâ ey rûşenî-i cân ki hem cânî vu hem cânân

Yüzüng gülşen sözüng rûşen ruşen boldı ki sultânsen


Zi-feyzet hâtır-ı Kâsım hemîşe şâd mî bâşed

Ki în feyz ez-tu mî âyed eger dokuz eger doksan (Nefîsî 1337: 407)

Kaynakça


Ceylan, Kübra (2020). “Kâsım-ı Envâr’ın Edebî Mirâsı ve Klasik Türk Edebiyatına Etkisi: Sarı Abdullah Efendi Örneği”. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, (43): 305-348.

Eyyûbî, Ekmel (1963). “Kâsım-ı Envâr ke Türkî Eş‘âr”. Mecelle-i Ulûm-i İslâmiyye, IV (1): 168-178.

Nefîsî, Saîd (1337). Külliyât-ı Kâsım-ı Envâr. Tahran: İntişârât-ı Kitâbhâne-i Senâî.

Owens, G.M. Meredith (1962). “The Turkish Verses of Qâsim al-Anvâr”. Bulletin of the School of Oriental and African Studies, XXV (1): 155-161.

Atıf Bilgileri


Macit, Muhsin. "DÎVÂN (KÂSIM-I ENVÂR)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-kasim-i-envar. [Erişim Tarihi: 24 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 ENÎSÜ’L-ÂRİFÎN (KÂSIM-I ENVÂR) Kâsım-ı Envâr, Muîneddîn Alî b. Nâsir b. Hârûn b. Ebü’l-Kâsım Hüseynî Doç. Dr. Hiclal Demir
Görüntüle
2 ENÎSÜ’L-ÂŞIKÎN / SAD MAKÂM DER ISTILÂH-I SÛFİYYE / RİSÂLE-İ ADED-İ MAKÂMÂT (KÂSIM-I ENVÂR) Kâsım-ı Envâr, Muîneddîn Alî b. Nâsir b. Hârûn b. Ebü’l-Kâsım Hüseynî Doç. Dr. Hiclal Demir
Görüntüle
3 BEYÂN-I VÂKI’Â-İ EMÎR TİMUR / BEYÂN-I VÂKI’A DÎDEN-İ EMÎR TİMUR / BEYÂN-I VÂKI’A-İ ÂMEDEN-İ EMÎR TİMUR (KÂSIM-I ENVÂR) Kâsım-ı Envâr, Muîneddîn Alî b. Nâsir b. Hârûn b. Ebü’l-Kâsım Hüseynî Doç. Dr. Hiclal Demir
Görüntüle
4 KÜLLİYÂT-I KÂSIM-I ENVÂR Kâsım-ı Envâr, Muîneddîn Alî b. Nâsir b. Hârûn b. Ebü’l-Kâsım Hüseynî Prof. Dr. Muhsin Macit
Görüntüle
5 KÜLLİYÂT (AHMED) Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed Doç. Dr. Sadık Armutlu
Görüntüle
6 KİTÂBU'L-HİDÂYE (AHMED) Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed Doç. Dr. Sadık Armutlu
Görüntüle
7 KÜNÛZU’L-UŞŞÂK (AHMED) Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed Doç. Dr. Sadık Armutlu
Görüntüle
8 KİTÂBU’Ş-ŞARKİYYÂT (AHMED) Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed Doç. Dr. Sadık Armutlu
Görüntüle
9 KİTÂBU’L-BEDÎ’İYYÂT (AHMED) Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed Doç. Dr. Sadık Armutlu
Görüntüle
10 KİTÂBU'L-MUKADDİME (AHMED) Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed Doç. Dr. Sadık Armutlu
Görüntüle
11 KİTÂBU’L-GARBİYYÂT (AHMED) Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed Doç. Dr. Sadık Armutlu
Görüntüle
12 KİTÂBU LEVÂMİ’İ’L-ENVÂR (AHMED) Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed Doç. Dr. Sadık Armutlu
Görüntüle
13 YÛSUF U ZELÎHÂ / YÛSUF U ZÜLEYHÂ (AHMEDÎ) Ahmedî, Ahmedî-i Tebrîzî, Tebrîzli Ahmedî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
14 DÎVÂN (HAKÎKÎ) Hakîkî, Cihânşâh Prof. Dr. Muhsin Macit
Görüntüle