- Yazar Biyografisi (TEİS)
Kâsım-ı Envâr, Muîneddîn Alî b. Nâsir b. Hârûn b. Ebü’l-Kâsım Hüseynî - Madde Yazarı: Prof. Dr. Muhsin Macit
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Azerbaycan
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Farsça
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:12/03/2022
DÎVÂN (KÂSIM-I ENVÂR)
şiirlerKâsım-ı Envâr, Muîneddîn Alî b. Nâsir b. Hârûn b. Ebü’l-Kâsım Hüseynî (d. 756/1355 - ö. 837/1433)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Kâsım-ı Envâr'ın şiirlerini içeren ve Külliyât'ında en geniş yer kapsayan eseri. Dîvân'ın Külliyât içinde ve müstakil nüshaları mevcuttur. İran ve Osmanlı coğrafyasındaki edebî muhitlerde çok okunduğu hemen her yazma eser kütüphanesinde bulunan nüshalarının çokluğundan anlaşılmaktadır. Kâsım-ı Envâr Dîvânı, Saîd Nefîsî tarafından yayımlanan Külliyât-ı Kâsım-ı Envâr içinde yer almaktadır (1337). Nefîsî uzun sayılabilecek bir mukaddimenin ardından şairin bir divanda bulunabilecek şiirlerini sırasıyla gazeller (s. 1-326), terci-bend (s. 327-332), mersiye (s. 333-334), mukattaat (s. 335-341), Gilekçe şiirler ve mülemmalar (s. 342-344), rubailer (s. 345-350), mesnevi (s. 351-352) başlıkları altında vermiştir. Külliyât'ın sonunda “Mülemma'ât-ı Türkî” başlığı altında şairin 1 mülemma gazel, 1 mülemma murabba ve Türkçe 2 rubaisi yer almaktadır (s. 407-408). Kâsım-ı Envâr az sayıdaki Türkçe manzumenin yanı sıra Farsça gazellerinde de “hey sen kimsen”, “sensen” “eger yahşi ger yaman”, “sadâ yine”, “severmen be-cân seni” gibi Türkçe kelime ve ibareler ile “Evvel seni severem âhir seni severmen”, “Çelebi bize nazar kıl hall olsun râz-ı müşkil/Çelebi bizi unutma dil-i haste-râ …”, “Ol yâr-ı gâr eyitti vü yettim sarâyına”, “Hiç iltifât kılmadı ol şeh gedâyına” gibi Türkçe mısralar kullanmıştır. Kâsım-ı Envâr az sayıdaki Türkçe mısra ve manzumesinden ziyade Farsça şiirleriyle bilhassa Azerbaycan sahasında eser veren Türk şairlerini etkilemiştir. Hatta Osmanlı edebî muhitlerinde de Kâsım-ı Envâr’ın etkisi uzun süre devam etmiştir (Ceylan 2020: 305-348).
Şairin biyografisi için bk. "Kâsım-ı Envâr, Muîneddîn Alî b. Nâsir b. Hârûn b. Ebü’l-Kâsım Hüseynî". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/kasimi-envar-muineddin-ali-nasir
Eserden Örnekler
Mülemma Gazel
Biyâ ey sâkî-i cânhâ biyâr ân bâde der-gülşen
Be-gâyet hoş-dilem k’ân yâr mî porsed ki sen kimsen
Be-cânân goftem ey dilber harâbem ez-gamet yekser
Velî mî hânem în ezber bu sözni sen işitmessen
Zihî eltâf-ı bî-pâyân ki mî yâbed dilem pinhân
Selâmem goft ü câmem dâd u zânû zed ki hey iç sen
Merâ mî gûyed ân cânân çi hayrânî vu ser-gerdân
Safâ kıl sen vefâ kıl sen eger sen âşıkî kıl sen
Miyân-ı gülşen-i husnet hezârân gul be-bâr âmed
Virân bolmasdur ol bostân eger bir çiçegi sevsen
Biyâ ey rûşenî-i cân ki hem cânî vu hem cânân
Yüzüng gülşen sözüng rûşen ruşen boldı ki sultânsen
Zi-feyzet hâtır-ı Kâsım hemîşe şâd mî bâşed
Ki în feyz ez-tu mî âyed eger dokuz eger doksan (Nefîsî 1337: 407)
Kaynakça
Ceylan, Kübra (2020). “Kâsım-ı Envâr’ın Edebî Mirâsı ve Klasik Türk Edebiyatına Etkisi: Sarı Abdullah Efendi Örneği”. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, (43): 305-348.
Eyyûbî, Ekmel (1963). “Kâsım-ı Envâr ke Türkî Eş‘âr”. Mecelle-i Ulûm-i İslâmiyye, IV (1): 168-178.
Nefîsî, Saîd (1337). Külliyât-ı Kâsım-ı Envâr. Tahran: İntişârât-ı Kitâbhâne-i Senâî.
Owens, G.M. Meredith (1962). “The Turkish Verses of Qâsim al-Anvâr”. Bulletin of the School of Oriental and African Studies, XXV (1): 155-161.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | ENÎSÜ’L-ÂRİFÎN (KÂSIM-I ENVÂR) | Kâsım-ı Envâr, Muîneddîn Alî b. Nâsir b. Hârûn b. Ebü’l-Kâsım Hüseynî | Doç. Dr. Hiclal Demir |
Görüntüle | ||
2 | ENÎSÜ’L-ÂŞIKÎN / SAD MAKÂM DER ISTILÂH-I SÛFİYYE / RİSÂLE-İ ADED-İ MAKÂMÂT (KÂSIM-I ENVÂR) | Kâsım-ı Envâr, Muîneddîn Alî b. Nâsir b. Hârûn b. Ebü’l-Kâsım Hüseynî | Doç. Dr. Hiclal Demir |
Görüntüle | ||
3 | BEYÂN-I VÂKI’Â-İ EMÎR TİMUR / BEYÂN-I VÂKI’A DÎDEN-İ EMÎR TİMUR / BEYÂN-I VÂKI’A-İ ÂMEDEN-İ EMÎR TİMUR (KÂSIM-I ENVÂR) | Kâsım-ı Envâr, Muîneddîn Alî b. Nâsir b. Hârûn b. Ebü’l-Kâsım Hüseynî | Doç. Dr. Hiclal Demir |
Görüntüle | ||
4 | KÜLLİYÂT-I KÂSIM-I ENVÂR | Kâsım-ı Envâr, Muîneddîn Alî b. Nâsir b. Hârûn b. Ebü’l-Kâsım Hüseynî | Prof. Dr. Muhsin Macit |
Görüntüle | ||
5 | KÜLLİYÂT (AHMED) | Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed | Doç. Dr. Sadık Armutlu |
Görüntüle | ||
6 | KİTÂBU'L-HİDÂYE (AHMED) | Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed | Doç. Dr. Sadık Armutlu |
Görüntüle | ||
7 | KÜNÛZU’L-UŞŞÂK (AHMED) | Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed | Doç. Dr. Sadık Armutlu |
Görüntüle | ||
8 | KİTÂBU’Ş-ŞARKİYYÂT (AHMED) | Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed | Doç. Dr. Sadık Armutlu |
Görüntüle | ||
9 | KİTÂBU’L-BEDÎ’İYYÂT (AHMED) | Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed | Doç. Dr. Sadık Armutlu |
Görüntüle | ||
10 | KİTÂBU'L-MUKADDİME (AHMED) | Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed | Doç. Dr. Sadık Armutlu |
Görüntüle | ||
11 | KİTÂBU’L-GARBİYYÂT (AHMED) | Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed | Doç. Dr. Sadık Armutlu |
Görüntüle | ||
12 | KİTÂBU LEVÂMİ’İ’L-ENVÂR (AHMED) | Ahmed İbn Veys, Gıyâseddîn Sultân Ahmed Bahâdır, Mugîseddîn Sultân Ahmed | Doç. Dr. Sadık Armutlu |
Görüntüle | ||
13 | YÛSUF U ZELÎHÂ / YÛSUF U ZÜLEYHÂ (AHMEDÎ) | Ahmedî, Ahmedî-i Tebrîzî, Tebrîzli Ahmedî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
14 | DÎVÂN (HAKÎKÎ) | Hakîkî, Cihânşâh | Prof. Dr. Muhsin Macit |
Görüntüle |