- Yazar Biyografisi (TEİS)
Kabûlî, Mustafa - Madde Yazarı: Prof. Dr. Selami Şimşek
- Eser Yazılış Tarihi:19. Yüzyıl
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Tekke Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:16/02/2022
DÎVÂN (KABÛLÎ)
şiirlerKabûlî, Mustafa (d. ?/? - ö. 1144/1829)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Edirneli Mustafa Efendi’nin “Kabûlî” mahlasıyla yazdığı şiirlerinin bulunduğu eserdir. Mürettep olan Dîvân’da 6 kasîde, 11 mesnevî, 1 terkib-i bend, 1’i Arapça-Türkçe 14 murabba, 3 muhammes, 4 tahmis, 1’i Arapça 3 müseddes, 1 müsemmen, 103 gazel, 7 kıta, 4 nazm bulunmaktadır.
Kabûlî, XIX. asırda bir cereyan hâlinde mevcut olan “Türkî-i Basît” hareketinden de büyük ölçüde etkilenmiştir. Zira Dîvân'ında kullandığı dil, sade, gösterişten uzak, anlaşılır ve İstanbul Türkçesi'ne yakındır. Arapça ve Farsça terkipleri gerekmedikçe kullanmamıştır. Allah aşkı, Hz. Peygamber ve Sünnet'ine ittiba, Hulefâ-yı Râşidîn, mürşid, hilâfet tâcı, melâmet, mescid, ibâdet, fırka-i dâlle-fırka-ı nâciye, nakîb, necib, rakib, ebdâl, evtâd-ı imâmân, kutb-ı âlem, dil-i dânâ, şerîat-tarîkat-hakîkat-mârifet, cem‘-fark ve cezbe-sahv, zikre müdâvemet, anâsır-ı erbaa, namaz-oruç-velî, aşk-mâsivâ, pervâne, def-raks, sevgi-muhabbet, vuslat, vahdet-i vücûd, postnişînlik, semâ‘ Dîvân’da işlenen konulardan bazılarıdır. O, Dîvân’ında, başta kendisinin mensup olduğu Rifâiyye tarîkatının pîri Ahmed Rifâî olmak üzere, Muhyiddin İbnü’l-Arabî, Mevlânâ Celâleddin Rûmî, Şeyh Sadreddin Konevî, Şeyh Sa‘deddin Cebâvî, Şeyh Ömer Halvetî, Seyyid Ahmed Bedevî, Şeyh İbrâhim Desûkî, Şeyh Bahâeddin Nakşbend, Dede Ömer Rûşenî, İbrâhim Gülşenî, İbrâhim Zâhid Geylânî, Hacı Bektâş-ı Velî, Şeyh Hüsâmeddin Uşşâkî, Şeyh Azîz Mahmûd Hüdâyî, Şeyh Abdülkâdir Geylânî, Cüneyd-i Bağdâdî, Dâvûd-ı Tâî, Ma‘rûf-ı Kerhî, Habîb-i Acemî ve Hasan-ı Basrî gibi meşhur sûfî şahsiyetlerden de bahsetmiştir. Dîvân’ın Türkiye kütüphanelerinde birçok nüshası olup üzerinde iki yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (Bolat 2005; Gemici 2021). Selami Şimşek tarafından ise Süleymaniye Kütüphanesi nüshası esas alınmak ve diğer bazı nüshalarından da istifade edilmek suretiyle Latin harflerle neşredilmiştir (2013: 70-231).
Şâirin biyografisi için bk. "Kabûlî, Mustafa". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/kabuli-mustafa
Eserden Örnekler
Usûl
Seyyid Ahmed Rifâî’dir pîrimiz
Aşk ile Allâh deriz biz Rifâ‘îyiz
Sehâvet ma‘denidir rehberimiz
Meydânda vârımız biz Rifâ‘îyiz
Allâh Allâh yâ Allâh mü’minü bike yâ Allâh
Bu yolda her kim verirse vârı
Keşf eder Allâh ona esrârı
Bulur nâr içre ol gülizârı
Nâr bize gülzârdır biz Rifâ‘îyiz
Allâh Allâh yâ Allâh nestehdîke yâ Allâh
On iki tarîkiın cümlesi haktır
Hâşâ ki birinde şüphemiz yoktur
Hazret-i Rifâ‘î’nin esrârı çoktur
Mahrem-i esrârız biz Rifâ‘îyiz
Allâh Allâh yâ Allâh nestehdîke yâ Allâh
Bu yola ikrârın verince kişi
Fedâ kılmak gerek cânla başı
Kabûlî gönülden çıkar teşvîşi
Dil sâfî isteriz biz Rifâ‘îyiz
Allâh Allâh yâ Allâh nestehdîke yâ Allâh (Şimşek 2013: 182-183)
Kaynakça
Bolat, Elif (2005). Kabûlî Mustafa Dîvânı (Metin-İnceleme), Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
Gemici, Ezgi (2021). Edirneli Şeyh Kabûlî Mustafa Efendi Dîvân’ının Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlüğü, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi.
Şimşek, Selami (2013). Edirneli Şeyh Kabûlî Mustafa er-Rifâî Hayatı, Eserleri ve Tasavvufî Görüşleri (İnceleme-Metinler), C. I-II, İstanbul: Edirne Valiliği Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | KENZÜ’L-ESRÂR | Kabûlî, Mustafa | Prof. Dr. Selami Şimşek |
Görüntüle | ||
2 | MÜŞKİ’L-KÜŞÂ | Kabûlî, Mustafa | Prof. Dr. Selami Şimşek |
Görüntüle | ||
3 | MÛSILETÜ’L-HİDÂYE | Kabûlî, Mustafa | Prof. Dr. Selami Şimşek |
Görüntüle | ||
4 | RİSÂLE-İ TASAVVUF | Kabûlî, Mustafa | Dr. Necmiye Özbek Arslan |
Görüntüle | ||
5 | MİFTÂHÜ'L-KULÛB (AZMÎ) | Azmî, Hüseyin Azmî Dede | Dr. Öğr. Üyesi Ayşegül Mete |
Görüntüle | ||
6 | NUHBETÜ'L-ÂDÂB (AZMÎ) | Azmî, Hüseyin Azmî Dede | Dr. Öğr. Üyesi Ayşegül Mete |
Görüntüle | ||
7 | KENZÜ'L-FEYZ Fİ'S-SÜLÛK VE ÂDÂBİ'T-TARÎKİ'L-HALVETİYYE (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrî-zâde | Araş. Gör. Ayşenur Aydınlı |
Görüntüle | ||
8 | MEDÂR-I VÂHİDİYYET VE MERKEZ-İ AHADİYYET (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
9 | RAVZATÜ'L-ALİYYE FÎ TARÎKATİ'Ş-ŞÂZELİYYE (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
10 | SEYRÜ'L-ESMÂ VE SIRRU'L-MÜSEMMÂ FÎ ŞERHİ'L-ESMÂ'İ'L-İSNÂ AŞERE ER-RUFÂ'İYYE (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
11 | ŞERH-İ TUHFETÜ'L-MÜRSELE (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
12 | TİBYÂNU VESÂ'İLÜ'L-HAKÂYIK FÎ BEYÂNİ SELÂSİLİ'T-TARÂ'İK (HARÎRÎZÂDE) | Mehmed Kemâleddîn, Harîrîzâde | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle | ||
13 | DÎVÂN (SERMEST) | Abdullah Sermest, Kilisli | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
14 | ÂDÂBÜ’Z-ZÂKİRÎN VE NECÂTÜ’S SÂLİKÎN | Fuhûlî, Karamollazâde Şeyh Abdülhamîd | Dr. Öğr. Üyesi Betül Saylan |
Görüntüle |