- Yazar Biyografisi (TEİS)
İZZÎ, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendi - Madde Yazarı: Ismail Aksoyak
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Divan-Tekke Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:30/05/2022
DÎVÂN (İZZÎ)
şiirlerİZZÎ, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendi
ISBN: 978-9944-237-87-1
Tasavvufi edebiyatın önemli temsilcilerinden, İzzî mahlasını kullanan Eşrefzade Ahmed İzzeddin’in (ö. 11 Şaban 1153/1 Kasım 1740) dinî-tasavvufi muhtevalı şiirlerini ihtiva eden eseri. Kâdirî tarikatının meşhur şeyhlerinden olan şair, hem zahirî hem de batınî ilimlerde kendisini yetiştirmiş, tasavvufun derinliklerine vâkıf bir şairdir. Dîvân’ında (Kara 2007), ilahi ve naat başta olmak üzere münacat, medhiye, fahriye ve mersiye gibi çeşitli türlerde yazılmış 304 şiir bulunmaktadır. Dîvân’daki şiirlerden 1 Arapça (gazel) ve 5 Farsça (4'ü gazel, 1'i murabba) şiir de yer almaktadır. Şiirler, klasik divan tertibinden farklı olarak nazım şekillerine göre değil hurûf-ı heca tertibine göre sıralanmıştır. Şiirlerin büyük çoğunluğu aruzla yazılmakla birlikte heceyle yazılmış (12 adet) şiirleri de vardır. Aynı zamanda iyi bir bestekâr olan şair, kendisinin ve Eşrefoğlu'nun şiirlerini bestelemiştir.
İzzî, şiirlerinde tasavvufî düşüncelerini canlı bir üslup ve sade, anlaşılır bir Türkçe ile dile getirmiştir. O, şiirlerini bir çok mutasavvıf şair gibi bir irşat vasıtası olarak görmüştür. Şiirlerinde, Allah’a yakarış, Hz. Peygamber, Kâdirî ve Eşrefî büyüklerine övgüler de önemli bir yer tutar. Mevlâna, Yunus Emre, Eşrefoğlu Rumi gibi Türk tasavvuf edebiyatının önemli şairlerinden etkilenen şair, kendisinden sonra gelen şairler üzerinde de etkili olmuştur. Birçok kişi onun biyografisini kaleme almış ve hakkında şiirler yazmıştır.
Dîvân’ın, biri Millet Kütüphanesi'nde (Ali Emirî, nr 296), diğeri Süleymaniye Kütüphanesi'nde (Tahir Ağa Tekkesi, nr 398) olmak üzere iki nüshası bulunmaktadır. Ayrıca eksik bir nüshası da Milli Ktp. nr: 06 Mil Yz A 8878’de yer almaktadır. Eserin tenkitli metni yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (Kara 2007).
Şairin biyografisi hakkında bk. "İzzî, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/izzi-esrefzade-izzeddin-ahmed-efendi
Eserden Örnekler
Muhammes
Hem-dem ol sıdkıla gel bir sohbet-i pâk idelim
Kalb-i magmûmı müdâm ile ferahnâk idelim
Kalmasun kedret safâ semtini idrâk idelim
Mest-i lâ-ya'kıl olalım yakalar çâk idelim
Benlik ü da'vîyi koyalım özi hâk idelim
Sıdkıla câm-ı mey-i aşkınıla nûş idelim
Gûş-i cân ile kemâl erbâbını gûş idelim
Sûret-i safvetle olmaz aşkla cûş idelim
Mest-i lâ-ya'kıl olalım yakalar çâk idelim
Benlik ü da'vîyi koyalım özi hâk idelim
Tâ-be-key mihnet ile biz bâr-ı dünyâ çekelim
Yâ nice tûl-i emel hem kurı gavgâ çekelim
Geçelim mey-hâne-i aşk içre bâde içelim
Mest-i lâ-ya'kıl olalım yakalar çâk idelim
Benlik ü da'vîyi koyalım özi hâk idelim
Meclis-i erbâb-ı aşkdan bulalım câh-ı şerif
Mahrem-i esrâr olalım ola sohbetler latîf
Dem bu demdir gel berü ey Hak-şinâs olan arîf
Mest-i lâ-ya'kıl olalım yakalar çâk idelim
Benlik ü da'vîyi koyalım özi hâk idelim
Vakt-i hayrın olalım pâdşeh-i bahr ü beri
Olmayalım hırka-pûş olan mürâyîden beri
Sürelim ism-i Celâli olalım gamdan berî
Mest-i lâ-ya'kıl olalım yakalar çâk idelim
Benlik ü da'vîyi koyalım özi hâk idelim
Rûz u şeb zikr ile cân ü dile virelim cilâ
İdelim meydân-ı aşk-ı Hakda uşşâka salâ
İçelim câm-ı mey-i hubb-ı Hudâyı İzziyâ
Mest-i lâ-ya'kıl olalım yakalar çâk idelim
Benlik ü da'vîyi koyalım özi hâk idelim (Kara 2007: 250).
Kaynakça
Kara, Abdullah (hzl.)(2007). İzzî Divanı (Tenkitli Metin – İnceleme). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | ŞEMÂ'İL-İ ŞERÎF TERCÜMESİ | Ayn-ı Ekber, Şeyh Mehmed | Doç. Dr. Erdem Can Öztürk |
Görüntüle | ||
2 | MAKTEL-İ HÜSEYN / KİTÂB-I KERBELÂ (BEKÂYÎ) | Bekâyî, Darendeli Bekâyî | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
3 | KISSA-İ ERVE | Bilâl Efendi, Oflu | Dr. Öğr. Üyesi Tuba Onat Çakıroğlu |
Görüntüle | ||
4 | DÎVÂN (CEMÂLÎ-İ UŞŞÂKÎ) | CEMÂLÎ, Şeyh Seyyid Mehmed Cemâleddin Efendi | Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya |
Görüntüle | ||
5 | DÎVÂN (HÂMİD) | Hâmid, Enderûnlu Mehmed | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle | ||
6 | DÎVÂN (HİLMÎ) | Hilmî, Yusûf-zâde Abdullâh | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
7 | EL-KASRU'L-METÎN Fİ TERCEMETİ BUSTÂNİ'L-ÂRİFÎN | İshâk, Ebûishâk-zâde İshâk Efendi | Dr. Necmettin Azak |
Görüntüle | ||
8 | DÎVÂN (MÜSELLEM) | Müsellem, Ebulvefâ Şeyh Ahmed Müsellem Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
9 | İNSÂN-NÂME | Nazîr/Nazîrâ, İbrahim Nazîr Çelebi Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (NEHRÎ) | Nehrî, Suyolcu-zâde Ahmed Nehrî Efendi | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle |