- Yazar Biyografisi (TEİS)
Azbî Baba, Mustafa, Kütahyalı - Madde Yazarı: Prof. Dr. Mehmet Erol
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Tekke Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:24/02/2022
DÎVÂN-I TAHMİS-İ NİYÂZ-I MISRÎ
tahmisAzbî Baba, Mustafa, Kütahyalı(d. ?/? - ö. 1149/1160/1736/1747)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Kütahyalı Mustafa Azbî Baba’nın (ö. 1747) üstadı Niyâzî-i Mısrî’nin (d. 1618 / ö. 1694) Dîvân-ı İlâhiyât’ında yer alan gazellerini tahmis ettiği eseri. Yazılış tarihi bilinmemekle birlikte eserin çeşitli kütüphanelerde yazma nüshaları mevcut olup en eski nüsha cemaziyelevvel 1243 (1847) tarihinde Üsküdarlı Seyyid Ali Rıza Baba tarafından istinsah edilmiştir. 222 sayfa olan bu nüsha Millî Kütüphane Yz. A. 2628 numarada kayıtlıdır. Ayrıca eser daha sonra Tahmîs-i Derviş Azbî - Dîvân-ı Mısrî Efendi başılığıyla 1284 (1867) yılında Rıza Efendi‘nin Taş Destgâh‘ında basılmış olup 130 sayfadır.
Yazma nüshada 140 şiir bulunurken taşbasmasında 142 şiir mevcuttur. Eser üzerinde Raşit Keskin tarafından Tahmîs-i Derviş Azbî Dîvân-ı Mısrî Efendi’nin Karşılaştırmalı Tahlili başlıklı bir yüksek lisans tezi hazırlanmıştır. Bunun dışında eser yeni harflerle İsmail Hakkı Altuntaş tarafından internet ortamında yayımlanmıştır.
Mustafa Azbî’nin eseri bütün bir divanı tahmis etmiş olmasından dolayı müstesna bir yere sahiptir ve Türk Edebiyatında tek örnektir (Tatçı 1990: 45). Bu durum Niyâzî-i Mısrî’nin Bektaşî meşrep bir şair olan Azbî üzerindeki etkisini gösterir. Eserde, Mısrî’nin aruzlu gazellerinin yanında hece ölçülü gazelleri de tahmis edilmiştir. Azbî, tahmis ettiği gazellerin ölçü ve kafiye gibi dış unsurlar yanında dil ve üslup özelliklerine de uymuştur (Keskin 2011: 317-318).
Şairin biyografisi için bk. "Azbî Baba, Mustafa, Kütahyalı". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/azbi-baba-mustafa-kutahyali
Eserden Örnekler
Bize ta‘n eylese gam mı özün bilmez meğer vâ‘iz
Bu atup tutmasın gördüm dedim ben de nider vâ‘iz
Sana ehl-i dilin cümle du‘âsı hep budur vâ‘iz
Bugün bir meclise vardım oturmuş pend ider vâ‘iz
Okur açmış kitâbını bu halkı korkudur vâ‘iz
Kimini mâl ile derde kimini devlete salmış
Kimini semt-i fetvâya kimini hüccete salmış
Kiminin râhatın almış belâ vü mihnete salmış
İki bölmüş cihân halkın birini cennete salmış
Eliyle kürsîden birin tamuya sarkıdur vâ‘iz
Okudursun hakîkatçe nice nâdânı mağbûnu
Meded ağlatma şâdânı ferahnâk etme mahzûnu
Yeter satdın yeter vallâh bize bu turfe ma’cûnu
Çıkar azğından âteşler yakar şeytân-ı mel‘ûnu
Sanasın yedi tamunun ‘azâbı kendidür vâ‘iz (Azbî, Yz. A. 2628: 107-109)
Kaynakça
Altuntaş, İsmail Hakkı (ty). Tahmis‐i Derviş Azbî Divan‐ı Mısrî. https://archive.org/details/TahmisAzbiNiyaziDivaniTurkcesi [Erişim tarihi: 11.02.2022]
Azbî (1284/1867). Tahmîs-i Derviş Azbî-Dîvân-ı Mısrî Efendi. İstanbul: Rıza Efendi Taş Destgâhı, 222s.
Azbî. Mısrî Efendi-Tahmîs-i Derviş Azbî Dîvânı Millî Kütüphane Yz. A. 2628. 111v.
Keskin, Raşit (2011). Tahmîs-i Derviş Azbî Dîvân-ı Mısrî Efendi’nin Karşılaştırmalı Tahlili. Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüsdek Lisans Tezi.
Tatçı, Mustafa (1990) Deviş Mustafa Azbî’nin İki Selâm-Namesi, Milli Folklor, S.9, 44-46.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (AZBÎ BABA) | Azbî Baba, Mustafa, Kütahyalı | Prof. Dr. Mehmet Erol |
Görüntüle | ||
2 | ŞERH-İ GAZEL-İ MISRÎ (MUSTAFA AZBÎ) | Mustafa Azbî | Prof. Dr. Abdülmecit İSLAMOĞLU |
Görüntüle | ||
3 | KURRETÜ'L-UYÛN | Ra'ûfî, Şeyh Seyyid Ra'ûfî Ahmed Efendi | Öğretmen mehmet cemal öztürk |
Görüntüle | ||
4 | VÂRİDÂT (AZÎZ) | Azîz, Azîz Ali Efendi | Araş. Gör. Dr. nesrin aydın satar |
Görüntüle | ||
5 | DÎVÂN-I İLÂHİYYÂT (İBRÂHİM HÂS) | İbrâhim Hâs | Doç. Dr. Hasan Gültekin |
Görüntüle | ||
6 | ŞERH-İ EBYÂT-I YÛNUS EMRE (İBRÂHİM HÂS) | İbrâhim Hâs | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
7 | DÎVÂN (KAYGULU HALİL EFENDİ) | Kaygulu Halil Efendi | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
8 | HÂDİ’L-UŞŞÂK (KAYGULU HALÎL EFENDİ) | Kaygulu Halil Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
9 | TEFSİR-İ BA’Z-I SÜVER-İ KUR’ANİYYE | Abdülhay Celvetî | Doç. Dr. Şükrü Maden |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (İLÂHİ-NÂME) | Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı | Doç. Dr. abdulkadir erkal |
Görüntüle | ||
11 | MA‘RİFETNÂME | Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı | Doç. Dr. Lokman Taşkesenlioğlu |
Görüntüle | ||
12 | ‘İRFÂNİYE | Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı | Diğer Emine Güleç |
Görüntüle |