Asıl adı Ahmed olan ve “Konyalı Âşık Şem‘î” olarak tanınan şairin, “Şem‘î” mahlasıyla aruz ve hece vezniyle yazdığı şiirlerini ihtiva eden eser. “Şem‘î” mahlasının yanında “Derd-mend Şem‘î”, “Derdi-mend Şem‘î”, “Hacı Şem‘î”, “Şem‘î Baba” imzalarını da kullanan şairin yazdığı tek eseri Dîvân’ıdır (Sarı 2013b; 2015 TEİS).

“Besmele” manzumesiyle başlayan (Sarı 2013b: 84) ve tertipli olmayan Dîvân’da aruz ve hece ölçüsüyle yazılmış tevhid, münacat, naat, medhiye, hiciv, mersiye, pendname, destan, divan, kalenderi gibi 200’e yakın manzume bulunmaktadır (Sarı 2013b). Daha çok Divan şiir nazım şekilleriyle Klasik tarzda yazan; şiirlerinde dinî-tasavvufî terimler ile Arapça ve Farsca terkiplere çokça yer veren şairin Dîvân’ındaki şiirlerinin 150’ye yakını gazel, 30 civarında olanı musammat (şarkı, murabba, muhammes, müseddes), 20 civarında olanı koşmadır. Mevlevî Dergâhı postnişini Mehmed Hemdem Said Çelebi’nin yakın dostu olan ve Mevlevî muhitinde yetişen Şem‘î’nin, Hz. Peygamber, Hz. Ali, Kâbe, Kerbelâ, Mevlânâ, Mevlevilik ve Konya üzerine yazılmış gazel, divan, destan ve koşmaları dikkat çekicidir (Albayrak 2010; Sarı 2013b).

Bilinen dört yazma nüshası, 30’a yakın Arap harfli matbu nüshası bulunan Şem‘î Dîvânı üzerine yapılan ilk çalışma Konyalı Âşık Şem‘î Konuşuyor adlı çalışmadır (Kendi 1951). Şem‘î Dîvânı’nın dört matbu nüshasından hareketle bir lisans mezuniyet tezi çalışması yapılmış (Sarı 1980) ve Dîvân bu çalışmadan hareketle Töre dergisinde tanıtılmıştır (Yunus Kürşat 1981). Şem‘î Dîvânı, iki kez de farklı çalışmalar olarak Latin harfleriyle basılmıştır. Matbu nüshalardan hareketle gerçekleştirilen Latin harfli ilk baskıda, önemli okuma hatalarının bulunuşu, şiirlerin vezinlerinin dikkate alınmadan kuruluşu, beyitlerin ayrılmadan yazılışı, bazı şiirlerin tamamının veya bazı beyitlerinin yerlerinin boş bırakılmış oluşu, mahlas benzerliğinden dolayı Prizrenli Şem‘î’nin şiirinin kitaba alınışı gibi dikkate değer hatalar görülmektedir (Halıcı 1982). Şem‘î Dîvânı’nın yazma nüshaları ilk defa uluslararası bir sempozyumda tanıtılmış (Sarı 2013a); Latin harfleriyle yayımlanan diğer çalışma, tanıtılan bu dört yazma nüshadan hareketle oluşturulmuş karşılaştırmalı bir çalışmadır (Sarı 2013b).

Şem‘î Dîvânı’nın, bilinen Arap harfli dört yazma nüshası ve belli başlı tavsifi bilgileri şöyledir:

-Dîvân-ı Şem‘î: Şem‘i ‘Âşık Ahmed b. Hüseyin Ağa Konyalı (1783-): Ankara Millî Ktb. Yz. A. 2105, 28 yk. (1b-28a); 240x170-bb mm. bb. St. Rika mlf. hattı, taç filigranlı kt. Sırtı ve kenarları kırmızı meşin, ebru kağıt kaplı cild. T 811.214. Eserin kapağında Latin harfleriyle, “Divan-ı Şem‘i (Konyalı) Türkiye’de tek nüsha sene: 1212 müellif yazısı olması muhtemel” bilgisi yazılıdır.

-Dîvân-ı Şem‘î: Şem‘i ‘Âşık Ahmed b. Hüseyin Ağa Konyalı (1783-): Ankara Millî Ktb. Yz. FB 134, I+51 yk. 224x150-148x90 mm. 17 st. Nesih kırması, harf filigranlı kt. Serlevha ve ilk iki cedvel kırmızı, kahverengi meşin sırtlı mıklebli ebru kâğıt kaplı cild. T 811. 219.

-Dîvân-ı Şem‘î: Şem‘i ‘Âşık Ahmed b. Hüseyin Ağa Konyalı (1783-): Ankara Millî Ktb. Yz. 1309/3. 40a- 60b yk. 205x116- 160x91 mm. 18 st. Rik’a, taç filigranlı kt. Siyah beyaz kaplı cild. Yer yer eksik bir nüshadır.

-Dîvân-ı Şem‘î: Konya Koyunoğlu Müzesi Yz: 11360 Yazanı belli değil. Kapakta eserin sahibinin adı ve altında “El-daî Ahmed bin Emin” yazılı (Sarı 2013a; Sarı 2013b: 65-68).

Şem'î Dîvânı’nın ilk baskısı 1287/1870’de gerçekleşen 30'a yakın matbu nüshası bulunmaktadır. Devlet ve özel kütüphanelerinde mevcudu bulunan matbu nüshaların bazıları şunlardır:

Dîvân-ı Şem‘î, (Taş Baskı), İbrahim Efendi Tezgâhı, İstanbul, 1287.

Dîvân-ı Şem‘î, Valide Hanı, İran Matbaası, 1287.

Dîvân-ı Şem‘î, İbrahim Efendi Destgâhı, 1288.

Dîvân-ı Şem‘î, (Taş Baskı), 1289.

Dîvân-ı Şem‘î, İbrahim Efendi Destgâhı, 1290.

Dîvân-ı Şem‘î, (Taş Baskı), İbrahim Efendi Tezgâhı, İstanbul, 1290.

Dîvân-ı Şem‘î, (Taş Baskı), Mehmet Rifat, İstanbul, 1290.

Dîvân-ı Şem‘î, (Taş Baskı), Mehmet Cemal, İbrahim Efendi Tezgâhı, İstanbul, 1290.

Dîvân-ı Şem‘î, (Taş Baskı), İbrahim Efendi Tezgâhı, İstanbul 1290.

Dîvân-ı Şem‘î, (Taş Baskı), İbrahim Efendi Tezgâhı, İstanbul, 1291.

Divan-ı Şem‘î, (Taş Baskı), Muhiddin Efendi Matbaası, İstanbul, 1292.

Dîvân-ı Şem‘î, (Taş Baskı), Hürrem Vasıf, İbrahim Efendi Tezgâhı, İstanbul 1296.

Dîvân-ı Şem‘î, (Taş Baskı), Şirket-i Sahhafiye-i Osmaniye Baskısı, İstanbul, 1302.

Dîvân-ı Şem‘î, (Taş Baskı), İstanbul, 1302.

Dîvân-ı Şem‘î, (Taş Baskı), Şirket-i Hayriye-i Sahhafiye, Hacı Hüseyin Efendi Tezgâhı, İstanbul, 1304.

Dîvân-ı Şem‘î, (Taş Baskı), Hacı Hüseyin Efendi Tezgâhı, İstanbul, 1306.

Dîvân-ı Şem‘î, Hacı Hasan Efendi, Divan Ed. Müzesi Nu. 2491, 1307.

Dîvân-ı Şem‘î, (Taş Baskı), Çıkrıkçı, basıldığı yer ve matbaa belli değil, (1)321.

Dîvân-ı Şem‘î, (Taş Baskı), Matbaa-i Yusuf Ziya, Beyazit, 1342.

Dîvân-ı Şem‘î, Basıldığı yer, tarih, matbaa belli değil.

Dîvân-ı Şem‘î, (Taş Baskı), basıldığı yer, yıl ve matbaa belli değil.

Dîvân-ı Şem‘î, (Taş Baskı), basıldığı yer, tarih, matbaa belli değil.

Dîvân-ı Şem‘î, (Taş Baskı), basıldığı yer, tarih, matbaa belli değil.

Dîvân-ı Şem‘î, Konya Yusuf Ağa Kütüphanesi No: 10080.

Dîvân-ı Şem‘î, (Taş Baskı), basıldığı yer, tarih, matbaa belli değil.

Dîvân-ı Şem‘î, (Taş Baskı), basıldığı yer, tarih, matbaa belli değil.

Dîvân-ı Şem‘î, basıldığı yer, tarih, matbaa belli değil (Halıcı 1982: 124-125; Sarı 2013b: 69-70).

Şairin biyografisi için bk. "Şem‘î, Ahmed". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/semi-ahmed