Asıl adı İbrahim Kasım olan Kenzî mahlaslı şairin şiirlerini muhtevi eseri. Kenzî Divanı’nı ihtiva eden yazmanın tek nüshası Edirne İl Halk Kütüphanesi Yazma Eserler Bölümü 2203 numarada bulunmaktadır. Yazma içerisinde Mahzûnî, Cünûnî, Mihnetî, Niyazî ve Hakkı gibi farklı şairlere ait şiirlere de yer verilmiştir. Yazmadaki tarihlerden anlaşıldığı kadarıyla nüsha 1272’den sonra tertip edilmiş olmalıdır. Müstensihi ya da istinsah tarihi ile ilgili herhangi bir bilgi yoktur. Gazeller kafiyelerine göre sıralanmıştır. Diğer şiirlerde ise belli bir düzen gözetilmemiştir. 117 varaktan oluşan yazma oldukça yıpranmıştır (Fedai 1989: 15-17). Eser 1 tevhid ile 7 naat, 23 methiye, 26 tarih, 270 gazeli ihtiva etmektedir. Gazel, kaside ve tarih dışında, “Dâsitân-ı Mesalong”, “Dâsitân-ı Atina I”, “Dâsitân-ı Atina II”, “Dâsitân-ı Ser-güzeşt”, “Dâsitân-ı Kıbrıs” başlıklı şiirlerin de olduğu 40 şiir daha vardır.

Bir meydan şairi olmasına rağmen eserdeki destanlar ve birkaç şarkı haricindeki şiirlerin hepsi aruz ile kaleme alınmıştır. Belli bir eğitimden geçmemiş diğer halk şairleri gibi Kenzî’nin şiirlerinde de aruz ölçüsüyle ilgili yanlış kullanımlara tesadüf edilir. Aruz ile şiir söyleyen başka halk şairlerine kıyasla kelime hazinesinin dolu olduğu söylenebilir. Kafiyeyi tesis etmek düşüncesiyle seçtiği bazı kelimeler sıradan sözlüklerde yoktur. Hayatını sürdürmek için kahvehanelerde saz şairliği yapan Kenzî, doğaçlama (irticalen) şiirler söylemek zorunda kaldığı için Divan’da yapmacık ya da manasız dizeler azımsanmayacak sayıdadır (Fedai 1989: 21-22).

Kenzî şairlik konusundaki iddiasını şiirlerinde dillendirmiş, kendisini şiir sanatında üstün görmüş, Nef´î (ö. 1635), Fuzûlî (ö. 1556), Nizâmî (1209), Câmî (ö. 1492), Hâfız (ö. 1390) ve Hassân (ö. 674) gibi şairlerle kendisini aynı seviyede görmüştür. Döneminde öne çıkan divan şairlerine nazireler kaleme almasını şiir konusundaki iddiasına bağlamak gerekir. Dönemin ünlü şairi Sâmî’nin “iki” redifli gazeline, diğer şairler gibi, nazire söylemiştir. Kenzî, şiirleri çoğunlukla tasavvufi motiflerle kurgulamıştır. Bu şiirlerde dünya nimetlerinin geçiciliği ve aldatıcılığı üzerinde durmuştur. Duygu ve düşüncelerini desteklemek amacıyla ayet ve hadis iktibaslarına başvurmuştur. Şair, din büyükleri ve devrindeki devlet uluları için kasideler söylemiş ve onları övmüştür. Çeşitli tarikat şeyhleri için methiyeler söylemiştir. Ehl-i beyt sevgisi şiirlerde göze çarpar. Rumeli’deki Bektaşi ulularının üstünlüğünü tasvir eder. Dinî ve tasavvufi şiirlerinden başka beşeri aşkı konu alan şiirler de yazmıştır. Gevherî (17. yüzyıl), Bayburtlu Zihnî (ö. 1859), Erzurumlu Emrah (ö. 1860-1861) ve Âşık Dertli (ö. 1845) tarzında şiirler kaleme alan Kenzî’yi bu şairler arasında görmek gerekir. Eserde aruz ölçüsü kullanılarak söylenen halk şiiri nazım şekilleri olan semâi, selis, divan, kalenderî ve satranç örneklerine rastlanır. Yine eser akis, lebdeğmez, noktalı-noktasız, bitişen-bitişmeyen vb. harflerle yapılan sanatlar bakımından zengindir (Fedai 1989: 22-25).

Kenzî’nin Divan'ı üzerine bugüne kadar tek bir çalışma yapılmıştır. Harid Ferdai eserdeki şiirleri üç cilt olarak yayınlamıştır. İlk ciltte (Fedai 1989) kasideler ve tarihlere ayırmıştır. İkinci ciltte (Fedai 1993a) gazellere yer vermiştir. Şairin, gazel, kaside ve tarih dışındaki şiirleriyle destanlarını üçüncü ciltte (Fedai 1993b) toplamıştır.

Şairin biyografisi için bk. “Kenzî, İbrahim Kasım”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/kenzi-ibrahim-kasim